ADHD – objawy, rozpoznanie, terapia i leki
![ADHD – objawy, rozpoznanie, terapia i leki](https://images.iberion.media/images/1920/74g_Fm_J_Lmvh_Nlfs4n_Meji_RO_sad_544730_640_1603306959_9b76ff430a.jpg)
Czym jest ADHD?
Skrót ADHD wywodzi się od angielskiej nazwy attention-deficit hyperactivity disorder, która po polsku oznacza zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Nazwą tą określany jest zbiór neurorozwojowych zaburzeń psychicznych, objawiających się na trzech poziomach funkcjonowania jednostki (trzy grupy objawów).
Szacuje się, że od 3 do 8% dzieci cierpi na ADHD. Kiedyś uważano, że chłopcy doświadczają ADHD znacznie częściej od dziewczynek, jednak obecnie sądzi się, że nie jest to prawdą – przyczyną różnicy w występowaniu tej choroby może być niedodiagnozowanie dziewczynek ze względu na dominację innych objawów. U chłopców ADHD objawia się najmocniej jako nadmierna ruchliwość, natomiast u dziewczynek dominują zaburzenia koncentracji uwagi.
Na ADHD cierpią zarówno dzieci, jak i dorośli, jednak w przypadku tej drugiej grupy poszczególne objawy mogą słabnąć wraz z wiekiem (chociaż nie zawsze). Nieleczone ADHD może powodować szereg powikłań w życiu dorosłym, dlatego nie należy lekceważyć jego objawów.
Objawy ADHD u dzieci
Objawy ADHD można podzielić na trzy grupy. Występowanie u dziecka objawów z każdej z nich, w różnych środowiskach, np. w szkole i w domu, jest podstawą do zdiagnozowania u niego choroby.
Objawy z pierwszej grupy są związane z nadmierną ruchliwością. Dziecko nie jest w stanie wytrzymać spokojnie w jednym miejscu, np. siedząc w szkolnej ławce. Charakterystyczne może być ciągłe „wiercenie się”, nadmierna gadatliwość i głośne zachowanie bez względu na sytuację. Dziecko nie reaguje na upomnienia, jest w stanie się wyciszyć na bardzo krótko lub wcale.
Druga grupa objawów dotyczy zaburzeń koncentracji uwagi. Dziecko z ADHD nie potrafi się skupić, nie zwraca uwagi na szczegóły, ma problemy z organizacją swoich zadań. Objawem ADHD bardzo często jest „zapominalstwo” – dzieci dotknięte tym zaburzeniem z dużą częstotliwością gubią rzeczy, nie są w stanie zapamiętać zadań przydzielonych na dany dzień. Charakterystyczne jest łatwe rozpraszanie się i bardzo krótkie momenty skupienia na danej czynności. Dzieciom z ADHD trudność sprawiają zadania domowe o „sztywnej” strukturze, zadania wymagające dokładności lub pochłaniające dużo czasu.
Ostatnią grupą objawów ADHD są zachowania związane z nadmierną impulsywnością. W tym przypadku widoczny jest schemat „najpierw działa, potem myśli”. Dzieci dotknięte zaburzeniami hiperkinetycznymi podejmują działania bez przemyślenia ich konsekwencji, bardzo często mają problem z zaczekaniem na swoją kolej. Powszechne jest przerywanie rozmowy, gdy pojawi się nowy bodziec. Dzieci z ADHD odpowiadają szybko i bez zastanowienia, a gdy przyjdzie im do głowy jakiś pomysł, muszą go natychmiast zrealizować. Ich zachowanie wpływa na otoczenie – przerywają nie tylko swoje, ale też cudze rozmowy lub czynności.
Objawy ADHD u dorosłych
Jak już wspomniano wcześniej, objawy ADHD wraz z wiekiem mogą się wygaszać, ale nie jest tak zawsze. Szacuje się, że około 50% osób, u których zdiagnozowano omawiane zaburzenia, wykazuje je także w dorosłym życiu.
Objawy ADHD u dorosłych często mylone są z cechami charakteru. Jest to np.:
częste przerywanie innym,
niecierpliwość i brak skupienia,
gwałtowne zmiany emocjonalne,
zapominanie ustalonych terminów i zadań do wykonania,
częste i bezproduktywne zmienianie czynności,
problemy ze współpracą i organizacją pracy.
Osoby dorosłe z ADHD, jeśli nie były odpowiednio leczone, mogą mieć współwystępujące zaburzenia, jak depresja i zaburzenia lękowe, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, łatwe uzależnianie się od alkoholu i innych środków psychoaktywnych.
Dorośli z ADHD często tworzą intensywne, ale krótkotrwałe relacje z innymi i mogą wykazywać częste poczucie odrzucenia.
Rozpoznanie ADHD
ADHD jest rozpoznawane po wywiadzie z opiekunami dziecka oraz jego dokładnym zbadaniu obejmującym: badanie pedagogiczne i psychologiczne z użyciem testów psychologicznych; pomiar nasilenia objawów zaburzeń uwagi, nadruchliwości i impulsywności; ocenę wpływu na funkcjonowanie dziecka oraz ocenę czasu trwania objawów i, co bardzo ważne, wykluczenie zaburzeń o podobnym obrazie klinicznym.
W trakcie badania psychologicznego ocenia się możliwości intelektualne dziecka, jego zdolność do koncentracji i zapamiętywania, a także sprawność i koordynację ruchową.
Często osobą, która zwraca uwagę na potrzebę przeprowadzenia badań psychologicznych i pedagogicznych u dziecka jest nauczyciel, ponieważ to w szkole ujawniają się trudności dziecka w dostosowaniu się do wymagań szkolnych. Obserwacje nauczyciela mogą być pomocne w stawianiu diagnozy.
Czasami diagnoza ADHD może być utrudniona przez zaburzenia współwystępujące, które występują w około 2/3 przypadków. Przykładami schorzeń występujących często razem z ADHD są: zaburzenia lękowe, zaburzenie eksplozywne przerywane (IED), niepełnosprawność intelektualna lub trudności w uczeniu, depresja, syndrom Tourette’a czy zaburzenia ze spektrum autyzmu.
![Chrapanie może być objawem niedoczynności tarczycy.](https://images.iberion.media/images/origin/11_cc6858dc63.jpg)
![Pragnienie i suchość w ustach mogą być objawami cukrzycy.](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_ccba3bd203.png)
![Demencja / lek. Mateusz Gajda](https://images.iberion.media/images/origin/Archiwum_prywatne_77aba06204.png)
![Opuchnięte stopy](https://images.iberion.media/images/origin/Canva_2de6b7e592.png)
![Psychiatra, objawy skórne zaburzeń psychicznych](https://images.iberion.media/images/origin/Psychiatra_81c381ec7f.png)
![lekarz](https://images.iberion.media/images/origin/lekarz_4f583f9892.jpg)
![Lekarz radzi, jak uniknąć anginy latem.](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_6a7b6f1554.png)
![Depresja, leki przeciwdepresyjne, antydepresanty, interakcje z lekami](https://images.iberion.media/images/origin/Antydepresanty_cd71137b25.png)
![dr n med. Ewa Uścińska, kardiolog, objawy zawału, zlewne poty](https://images.iberion.media/images/origin/dr_Ewa_Uscinska_kardiolog_65c94f64e1.png)
![Świadczenia dla niepełnosprawnych](https://images.iberion.media/images/origin/Canva_ecccc6c6a9.png)
![Wirus z Indii](https://images.iberion.media/images/origin/Canva_a1755078dd.png)
![Użądlenia osy, osa, pszczoła](https://images.iberion.media/images/origin/Co_robic_przy_uzadleniach_osy_Jak_postepowac_a1a5d39c3a.jpg)
![Witamina D, suplementacja](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_3_f154b3d164.jpg)
![Ginekolog, dr dr n.med. Agnieszka Nalewczyńska, tampon, TSS](https://images.iberion.media/images/origin/Ginekolog_a24e9b94bf.png)
![Okulista dr hab. n. med. Janusz Skrzypecki, zaćma](https://images.iberion.media/images/origin/Okulista_4513de2125.png)
![dieta](https://images.iberion.media/images/origin/dieta_0230450df6.png)
![Oko, zbliżenie na oko, niebieskie oko](https://images.iberion.media/images/origin/Oko_e49083cd93.jpg)
![Masaż twarzy, roler jadeitowy](https://images.iberion.media/images/origin/Masaz_twarzy_322402ddea.png)
![suplementacja magnezu, magnez](https://images.iberion.media/images/origin/Projekt_bez_nazwy_97_c94aad1504.jpg)
![Pieniądze, ZUS, świadczenie, renta](https://images.iberion.media/images/origin/pieniadze_zus_4a4fc88575.png)
![Ta woda jest toksyczna. Zawiera mikroplastik](https://images.iberion.media/images/origin/wo_3c7a187139.jpg)
![Bruksizm, fizjoterapia, masaż](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_9_4127152d96.jpg)
![emerytura, pieniądze, seniorzy](https://images.iberion.media/images/origin/emerytura_5831ed7061.jpg)
![Demencja, refluks](https://images.iberion.media/images/origin/Ten_popularny_lek_moze_zwiekszac_ryzyko_demencji_6b20333e04.jpg)
![Celine Dion](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_WZORY_DLA_SG_2024_07_26_T233159_059_b0fccb9d4f.jpg)
![Występ Lady Gagi na Igrzyskach Olimpijskich](https://images.iberion.media/images/origin/Wystep_Lady_Gagi_na_Igrzyskach_Olimpijskich_c57c60b176.png)
![Rak szyjki macicy, rak](https://images.iberion.media/images/origin/Co_roku_z_powodu_tego_raka_umiera_1600_Polek_9631c7e88a.jpg)
![Bożena Dykiel, Mieczysław Hryniewicz](https://images.iberion.media/images/origin/Bozena_Dykiel_Mieczyslaw_Hryniewicz_f9de23f40d.jpg)
![Był sobie kot](https://images.iberion.media/images/origin/Byl_sobie_kot_d3edad37dc.jpg)
![Materiały promocyjne](https://images.iberion.media/images/origin/Kobieta_w_ogrodzie_a42c929a56.png)
![Chrome](https://images.iberion.media/images/origin/chrome_ochrona_fot_pxhere_DALL_E_897cb3f8b6.png)
![Wakacje](https://images.iberion.media/images/origin/upadek_biura_1831724a08.png)
![Celine Dion](https://images.iberion.media/images/origin/Szablony_Lelum_1200x700_88_20cfa0db40.png)
![Wulkan](https://images.iberion.media/images/origin/wulkan_turysci_pl_nowe_bd7df8b62a.jpg)
![tarcie jabłek](https://images.iberion.media/images/origin/kolacja_na_cieplo_b4401f9f16.jpg)
![Kot i Pies](https://images.iberion.media/images/origin/Projekt_bez_nazwy_1_40e6b73458.png)