Badania bilansowe – czym są i kiedy powinno się wykonywać bilanse zdrowia dziecka?
Badania bilansowe – czym są?
Badania bilansowe to profilaktyczne, okresowe badania lekarskie dzieci i młodzieży, które wykonuje się w celu kompleksowej oceny stanu zdrowia. Dzięki nim możliwe jest wczesne wykrycie nieprawidłowości rozwojowych i przeprowadzenie dalszej diagnostyki. Zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Zdrowia bilanse są świadczeniami refundowanymi przez Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach podstawowej opieki zdrowotnej i obejmują:
tzw. bilans zero, czyli ocenę zdrowia noworodka w 1.–4. dobie życia oraz badania przesiewowe,
wizytę patronażową pediatry w pierwszym miesiącu życia dziecka zawierającą w sobie badanie przedmiotowe i podmiotowe noworodka,
badania lekarskie podmiotowe i przedmiotowe odbywające się w 1. roku życia dziecka podczas wizyt szczepiennych,
badania profilaktyczne w 2., 4., 6., 10., 14., 16. i 18. roku życia.
Badania bilansowe są istotne nie tylko dla lekarza, który może odpowiednio wcześnie wykryć nieprawidłowości w rozwoju fizycznym i psychicznym dziecka, rozszerzyć diagnostykę i wdrożyć leczenie, ale również dla rodziców, którzy mogą skonsultować swoje ewentualne wątpliwości ze specjalistą i uzyskać fachową poradę.
Badanie bilansowe – co obejmują?
Badania bilansowe przeprowadza się u dzieci zdrowych, niewykazujących objawów infekcji. Cel, jakiemu służy konkretne badanie profilaktyczne jest uzależnione od wieku dziecka, poszczególne bilanse obejmują:
w 2. roku życia dziecka – pomiar masy i długości ciała, ocenę rozwoju psychomototrycznego, badanie słuchu – test rozwoju reakcji słuchowych, ocenę rozwoju mowy, test Hirschberga w kierunku wykrywania zeza, pomiar ciśnienia krwi, ocenę realizacji szczepień ochronnych zgodnie z kalendarzem szczepień,
w 4. roku życia dziecka – pomiar masy i długości ciała, ocenę rozwoju psychomototrycznego i społecznego, test rozwoju reakcji słuchowych, ocenę rozwoju mowy, ocenę uzębienia,
w 6. roku życia (podczas rocznego przygotowania przedszkolnego lub ewentualnie w I klasie szkoły podstawowej) – wywiad lekarski z opiekunami oraz z dzieckiem służący ocenie czynników ryzyka dla zdrowia i analizie ewentualnej dokumentacji medycznej, pomiar masy i długości ciała, ocenę rozwoju psychomototrycznego, rozwoju mowy, lateralizacji, układu ruchu, jamy ustnej, u chłopców – narządów płciowych, badanie wzroku (ostrość wzroku, Cover test, test Hirschberga w kierunku wykrywania zeza), pomiar ciśnienia krwi, określenie zdrowotnej dojrzałości szkolnej,
w 10. roku życia (w III klasie szkoły podstawowej) – wywiad lekarski z rodzicami oraz z dzieckiem służący ocenie czynników ryzyka dla zdrowia i analizie karty badań profilaktycznych, pomiar masy i długości ciała, ocenę rozwoju psychomototrycznego, rozwoju układu ruchu, dojrzewania płciowego według skali Tannera, tarczycy, higieny jamy ustnej, ocenę postawy ciała, pomiar ciśnienia krwi, określenie poziomu tempa rozwoju fizycznego i społecznego,
w 14. roku życia – wywiad medyczny z rodzicami i z dzieckiem, ocenę dotychczasowej dokumentacji medycznej, pomiar masy i długości ciała, ocenę rozwoju psychomototrycznego, rozwoju układu ruchu, ocena tarczycy, higieny jamy ustnej, ocena postawy ciała, pomiar ciśnienia krwi, określenie poziomu tempa rozwoju fizycznego i społecznego,
w 16. roku życia – ocenę rozwoju fizycznego i psychospołecznego, ocenę dojrzewania płciowego, układu ruchu, tarczycy, jamy ustnej, skóry, ocenę postawy ciała, badanie ostrości wzroku, pomiar ciśnienia tętniczego, określenie tempa rozwoju fizycznego i płciowego, poradnictwo dotyczące przyszłego wyboru zawodu z uwzględnieniem stanu zdrowia,
w 18. roku życia – ocenę rozwoju fizycznego i psychospołecznego, ocenę układu moczowo-płciowego i dojrzewania płciowego, układu ruchu, tarczycy, jamy ustnej, skóry, badanie ostrości wzroku, pomiar ciśnienia tętniczego, poradnictwo dotyczące wyboru zawodu oraz przyszłego rodzicielstwa z uwzględnieniem stanu zdrowia.
undefined
Badania bilansowe – czy warto je wykonywać?
Zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Zdrowia każde dziecko będące obywatelem Polski ma prawo do wykonania badania bilansowego, a lekarz ma obowiązek je przeprowadzić. To od rodzica zatem zależy, czy jego dziecko będzie poddawane okresowym badaniom profilaktycznym.
Czy warto przeprowadzać badania bilansowe? Bilanse zdrowia umożliwiają regularną kontrolę stanu zdrowia, dokładną ocenę rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego dziecka. Dzięki nim możliwe jest wczesne wykrycie wielu chorób, w tym układu ruchu (np. skoliozy) czy wad wzroku, a także dokonanie oceny gotowości do rozpoczęcia nauki czy poradnictwo w zakresie wyboru przyszłego zawodu. Istotnym elementem każdej wizyty lekarskiej jest określenie wskaźnika BMI, czyli indeksu masy ciała, które pozwoli na identyfikację ewentualnej nadwagi bądź niedowagi i wdrożenie odpowiedniej diety. W razie potrzeby mogą zostać wydane skierowania do specjalisty bądź na badania laboratoryjne i obrazowe. Warto zatem pamiętać o terminach badań bilansowych, należy zarezerwować wówczas odpowiednią ilość czasu (od pół godziny do godziny) i przygotować dotychczasową dokumentację medyczną dziecka
