Sprawdzą, czy masz raka. Te badania wykonasz za darmo

Darmowe programy profilaktyczne – dla kogo i na jakich zasadach?

Nowotwory złośliwe rozwijają się często podstępnie – przez długi czas nie dają żadnych objawów. Gdy symptomy już się pojawią, choroba bywa w zaawansowanym stadium, co znacznie ogranicza możliwości skutecznego leczenia. Tymczasem wczesne wykrycie raka daje szanse na całkowite wyleczenie – szczególnie w przypadku takich nowotworów jak rak piersi, szyjki macicy, jelita grubego czy płuc. Oto, co możemy zbadać w ramach NFZ.

1. Program profilaktyki raka piersi (mammografia)

Kobiety w wieku od 45 do 74 lat mogą skorzystać z bezpłatnej mammografii w ramach programu profilaktyki raka piersi. Badanie jest dostępne bez skierowania – wystarczy zgłosić się do placówki realizującej program.

Z programu mogą skorzystać kobiety, które spełniają przynajmniej jedno z poniższych kryteriów:

• nie miały mammografii w ciągu ostatnich 2 lat;
• minęło 5 lat od operacji raka piersi, a pacjentka nadal pozostaje w hormonoterapii;
• zakończyły leczenie raka piersi oraz 5-letni okres monitorowania.

Badanie można wykonać w placówkach stacjonarnych w całym kraju (tutaj znajdziesz najbliższą placówkę) oraz w mammobusach (tutaj znajdziesz rozkład jazdy mammobusów) – mobilnych gabinetach docierających do mniejszych miejscowości i terenów wiejskich. Skierowanie nie jest potrzebne.

Gry planszowe – niezastąpiony prezent na Dzień Dziecka Czytaj dalej

2. Program profilaktyki raka szyjki macicy (cytologia)

W Polsce każda kobieta między 25. a 64. rokiem życia może skorzystać z bezpłatnego badania cytologicznego w ramach programu profilaktyki raka szyjki macicy. Badanie nie wymaga skierowania i jest dostępne w poradniach mających umowę z NFZ.

Z programu mogą skorzystać:

• kobiety w wieku 25–64 lata, które nie miały wykonanego badania cytologicznego w ciągu ostatnich trzech lat,
• kobiety z grupy podwyższonego ryzyka (zakażone wirusem HIV, HPV typu wysokiego ryzyka, przyjmujące leki immunosupresyjne), które nie miały cytologii w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Cytologia realizowana jest w poradniach położniczo-ginekologicznych posiadających kontrakt z NFZ oraz wybranych poradniach POZ, które mają podpisaną umowę na świadczenia w ramach profilaktyki raka szyjki macicy. Aktualną listę placówek można sprawdzić tutaj. 

Skierowanie nie jest potrzebne. Wystarczy skontaktować się z placówką realizującą program i umówić na badanie, które trwa zaledwie kilka minut, a może wykryć raka już na wczesnym etapie. Czytaj także: Leczenie celowane nie jest możliwe bez badań molekularnych. Czy apele środowiska będą wysłuchane przez Ministerstwo Zdrowia?

3. Program badań przesiewowych raka jelita grubego

Rak jelita grubego rozwija się długo i bardzo często nie daje żadnych objawów. Dlatego tak ważne są regularne badania. Osoby spełniające określone warunki mogą wykonać bezpłatną kolonoskopię w ramach programu profilaktyki raka jelita grubego.

Z badania mogą skorzystać osoby, które:

• nie mają objawów sugerujących nowotwór (np. krwi w stolcu, utraty masy ciała, przewlekłych bólów brzucha),
• nie wykonywały kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat,
• mają 50–65 lat – niezależnie od wywiadu rodzinnego,
• mają 40–49 lat – jeśli u krewnego pierwszego stopnia (rodzic, rodzeństwo, dziecko) zdiagnozowano raka jelita grubego.

Program realizowany jest w placówkach medycznych na terenie całego kraju. Lista dostępnych ośrodków jest dostępna tutaj. 

Do udziału w programie nie jest wymagane skierowanie od lekarza. Wystarczy skontaktować się z poradnią, która wykonuje badania w ramach programu i zapisać się na kolonoskopię. Informacje można uzyskać telefonicznie, osobiście lub online. Czytaj także: Te sygnały mogą być objawami raka jelita grubego. Gdy je zauważysz, biegnij na kolonoskopię

4. Program profilaktyki nowotworów głowy i szyi

Nowotwory głowy i szyi rozwijają się w obrębie górnych dróg oddechowych i przełyku – mogą obejmować jamę ustną, gardło, krtań, nos, zatoki, a także ślinianki, tarczycę, gruczoły przytarczyczne, kości, skórę i tkanki miękkie. Każdego roku diagnozuje się je u około 11 tysięcy Polaków, z czego aż 60 proc.  przypadków wykrywanych jest dopiero w zaawansowanym stadium. 

Tymczasem wcześnie wykryty nowotwór daje aż 95 proc. szans na wyleczenie – dlatego warto skorzystać z bezpłatnych badań przesiewowych, dostępnych w ramach NFZ.

Z badań mogą skorzystać osoby w wieku od 40 do 65 lat, które należą do grupy zwiększonego ryzyka:

• palące papierosy,
• nadużywające alkoholu,
• zakażone wirusem HPV,
• obserwujące u siebie przez ponad 3 tygodnie objawy nowotworu głowy i szyi.

Zgłoszenie zaczyna się od wypełnienia ankiety u lekarza POZ współpracującego z programem. To lekarz kwalifikuje pacjenta do dalszych badań, na podstawie objawów i czynników ryzyka. Po kwalifikacji należy zgłosić się do jednej z placówek uczestniczących w programie. Lista placówek dostępna jest tutaj.