Czy choroba afektywna dwubiegunowa jest dziedziczna? Mamy odpowiedź specjalisty
Choroba afektywna dwubiegunowa, w skrócie ChAD, to zaburzenie psychiczne, które objawia się naprzemiennym występowaniem epizodów depresji i manii. Jak podają statystyki, cierpi na nią około 2% społeczeństwa. Co powoduje chorobę afektywną dwubiegunową? Czy jest to choroba dziedziczna? Zapytaliśmy lek. psychiatrę Adama Bełdę.
Czym charakteryzuje się choroba afektywna dwubiegunowa?
Choroba afektywna dwubiegunowa jest jednym z rodzajów chorób afektywnych. Wyróżniamy dwa główne typy chorób afektywnych: jednobiegunową i dwubiegunową. Choroba afektywna jednobiegunowa objawia się nawracającymi epizodami depresji, podczas których występuje obniżony nastrój. W chorobie afektywnej dwubiegunowej pojawiają się zarówno epizody depresyjne, jak i inne rodzaje epizodów, wśród których wyróżniamy trzy główne typy: maniakalne, hipomaniakalne i depresyjne.
„Skupiając się na podstawowych objawach choroby, mamy dwa zasadnicze stany, z których jeden wiąże z obniżonym samopoczuciem, a drugi z podwyższonym nastrojem. Epizody maniakalne i hipomaniakalne w rzeczywistości mają niewiele wspólnego z realnie podwyższonym nastrojem i dobrym samopoczuciem, chociaż takie sytuacje też się zdarzają. Epizody maniakalne są bardzo wyczerpujące dla układu nerwowego i dla całego organizmu." - powiedział lek. psychiatra Adam Bełda.
Znaczenie czynników genetycznych w patogenezie ChaD
Przyczyny choroby afektywnej dwubiegunowej (ChaD) są złożone i jeszcze nie do końca poznane. Na jej wystąpienie i przebieg wpływają różne czynniki, w tym genetyczne. Badania wskazują na istotną rolę dziedziczności. „Zgodność zachorowania wśród bliźniąt monozygotycznych wynosi między 60 a 80%. Oznacza to, że jeżeli mamy bliźnięta jednojajowe i jedno z nich cierpi na chorobę dwubiegunową, ryzyko, że zachoruje drugie z bliźniąt wynosi około 60-80%. Jest to wysoki wskaźnik, jednak nie oznacza to, że choroba u drugiego dziecka na pewno wystąpi.” - powiedział lek. psychiatra Adam Bełda.
Znaczącą rolę odrywają także czynniki środowiskowe. Sytuacje stresowe mogą wywołać pierwszy epizod choroby. „Mamy tutaj do czynienia z interakcją czynników genetycznych i środowiskowych. Oprócz czynników biologicznych, dużą rolę odgrywają także najróżniejsze czynniki rozwojowe. Sytuacje stresowe mogą być czynnikiem wyzwalającym pierwszy epizod ChaD, co tak na prawdę dotyczy praktycznie każdej choroby psychiatrycznej.” - powiedział lek. psychiatra Adam Bełda.
Podsumowując, choroba afektywna dwubiegunowa związana jest z oddziaływaniem zarówno czynników genetycznych, jak i środowiskowych. U osoby z predyspozycjami genetycznymi, działanie czynników środowiskowych może spowodować ujawnienie się choroby.
Choroba afektywna dwubiegunowa typ I i typ II - czym się różnią?
Choroba afektywna dwubiegunowa podzielona została na dwa główne typy: I i II. W przypadku typu pierwszego, choroba ta dotyka mężczyzn i kobiet w równym stopniu. Natomiast typ drugi ChaD jest częstszy u kobiet.
Typ 1 choroby afektywnej dwubiegunowej charakteryzuje się występowaniem epizodów depresji i manii. Stosunek tych epizodów wynosi około cztery do jednego, co oznacza, że epizody depresji są cztery razy częstsze niż manii. Niektóre źródła wskazują, że depresje mogą zajmować nawet 30% czasu życia pacjenta, co stanowi poważny problem.
Typ 2 choroby afektywnej dwubiegunowej charakteryzuje się tym, że epizody depresyjne są znacznie częstsze i mogą zajmować nawet 50% czasu życia pacjenta. Epizody maniakalne praktycznie nie występują, natomiast pojawiają się epizody hipomaniakalne, czyli okresy podwyższonego nastroju bez dodatkowych objawów manii. Może to utrudniać diagnozę, ponieważ w trakcie epizodów hipomaniakalnych pacjenci często nie dostrzegają objawów choroby i mogą otrzymywać nieodpowiednie leki, co opóźnia wdrożenie właściwej terapii.
