Czym jest zwichnięcie stawu? Jakie są objawy i jak wygląda leczenie zwichnięć stawów?
Zwichnięcie stawu – charakterystyka
Zwichnięcie stawu to uraz polegający na trwałej dyslokacji dwóch kości względem siebie, czyli na zmianie ich fizjologicznego położenia. Dochodzi wówczas do całkowitej utraty naturalnej łączności powierzchni stawowych oraz naderwania bądź zerwania więzadeł, ścięgien, mięśni i rozerwania torebki stawowej. Uraz ten jest zazwyczaj bardzo bolesny i może chwilowo zdeformować i unieruchomić kończynę. Niekiedy uszkodzeniu mogą ulec także nerwy i naczynia przebiegające w pobliżu kontuzjowanego stawu.
Chociaż każdy staw może ulec zwichnięciu, typowe miejsca ulegające urazowi to: staw ramienny, kolanowy, łokciowy, biodrowy i stawy palców. Przy prawidłowo leczonym zwichnięciu pacjent powraca do normalnego funkcjonowania po kilku tygodniach odpoczynku (odciążania chorego stawu) i rehabilitacji.
Zwichnięcie stawu – przyczyny
Do zwichnięcia stawu dochodzi najczęściej na skutek upadku na wyprostowaną rękę bądź silnego uderzenia. Szczególnie narażone na tego typu urazy są osoby uprawiające sporty kontaktowe, takie jak piłka nożna czy piłka ręczna oraz dyscypliny sportowe, w których powszechne są upadki, np. narciarstwo, snowboard, gimnastyka. Koszykarze, siatkarze i piłkarze bardzo często borykają się z kontuzjami pod postacią zwichnięć stawów palców dłoni spowodowanymi uderzeniem piłki lub zderzeniem z innym zawodnikiem. Mocne uderzenie w staw podczas wypadku komunikacyjnego to rzadsza, aczkolwiek również wysoce prawdopodobna przyczyna zwichnięcia stawu.
Czynniki ryzyka zwiększające prawdopodobieństwo wystąpienia urazu o charakterze zwichnięcia to:
podatność na upadki, dotyczy to przede wszystkim osób starszych,
czynniki genetyczne – niektórzy ludzie rodzą się ze stawami, które są bardziej podatne na kontuzje niż u innych,
uprawianie wyżej wymienionych rodzajów sportów,
wypadki samochodowe – są najczęstszą przyczyną zwichnięć bioder, do których dochodzi przeważnie u osób, które miały niezapięte pasy bezpieczeństwa.
Zwichnięcie stawu – objawy
Objawy zwichnięcia stawu obejmują:
silny, intensywny ból,
widoczne zdeformowanie stawu,
opuchliznę,
krwiaka,
znaczne ograniczenie ruchomości.
Niekiedy zdarza się, że z powodu silnego bólu dochodzi do omdlenia, a nawet utraty przytomności. Zwichnięcie stawu należy traktować jako zdarzenie wymagające pilnej pomocy medycznej. Jeśli nie ma możliwości zapewnienia bezpiecznego transportu osoby poszkodowanej do szpitala (np. gdy doszło do zwichnięcia stawu biodrowego), należy wezwać karetkę pogotowia ratunkowego.
Zwichnięcie stawu – diagnostyka i leczenie
Lekarz bądź ratownik medyczny przeważnie są w stanie rozpoznać typ urazu, wnioskując na podstawie wyglądu stawu. Jest on bowiem zniekształcony i wyraźnie widoczne jest wypadnięcie głowy kości z panewki. W celu potwierdzenia rozpoznania wykonuje się zdjęcie rentgenowskie.
Leczenie w większości przypadków polega na nastawieniu przemieszczonych kości w znieczuleniu miejscowym i odtworzeniu prawidłowego wyglądu stawu, a następnie jego usztywnienie, zazwyczaj poprzez zastosowanie stabilizatora. Jeśli jednak doszło do uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych lub nerwów, konieczne jest przeprowadzenie operacji chirurgicznej. Po zdjęciu usztywnienia konieczne jest wdrożenie zabiegów fizjoterapeutycznych, takich jak: magnetoterapia, elektroterapia, ultradźwięki, kinezyterapia, w celu jak najszybszego powrotu do pełnej sprawności.
