Dlaczego pamiętasz pewne wydarzenia inaczej niż inni? Bo mózg tworzy ich trzy kopie
Ile razy zdarzyło się, że kiedy wspominasz jakieś wydarzenie z przyjaciółmi, okazuje się, że każdy ma swoją wersję tej historii? Właściwie czasem trudno dociec, jak było naprawdę! Okazuje się, że to zupełnie naturalne, bo po prostu tak pracuje ludzki mózg.
Naukowcy odkryli, że pamięć o konkretnym wydarzeniu nasz mózg przechowuje w trzech kopiach, a każda z nich modyfikowana jest pod wpływem różnych okoliczności – np. emocji. Te wewnętrzne mechanizmy wpływają właśnie na to, co mózg przechowuje, a czego się pozbywa.
Jak to było naprawdę?
Gabriel Garcia Marquez napisał we wstępie do jednej ze swych książek pt.: „Życie jest opowieścią” rodzaj ostrzeżenia, że historia, o której będzie opowiadał, jest taka, jaką ją zapamiętał, a niekoniecznie taka, jaka była naprawdę. Rzeczywiście jest tak, że to samo wydarzenie może być wspominane zupełnie inaczej przez kilka różnych osób, które w nim uczestniczyły. Dlaczego nasze wspomnienia tak się różnią?
Pracowali nad tym (link do badań) naukowcy z Uniwersytetu z Bazylei pod kierownictwem prof. Flavio Donato. Badacze twierdzą, że pamięć o konkretnym wydarzeniu przechowywana jest w naszym mózgu w kilku równoległych kopiach, które są utrwalane, modyfikowane lub z czasem kasowane. A to, której z tych kopii używamy, może mieć wpływ na kształt naszych wspomnień.
Pamięć musi być dynamiczna
Pamięć to jeden z kluczowych procesów poznawczych, najważniejszy w kontekście świadomości, osobowości, poczucia tożsamości, wyobraźni, języka, czy rozumowania. To dzięki pamięci jesteśmy w stanie się uczyć, przywoływać fakty i obrazy z przeszłości, w końcu automatycznie wykonywać wszelkie czynności. Umiejętność przekształcania doświadczeń we wspomnienia pozwala nam uczyć się z tej historii i wykorzystywać ją w roli modela do odpowiedniego reagowania na nowe sytuacje.
W związku z tym, kiedy świat wokół nas się zmienia, ten model pamięci nie może być po prostu archiwum dawnych czasów, takim chronologicznym katalogiem. Musi być dynamiczny, zmieniać się w czasie i dostosowywać do nowych okoliczności, aby służyć nam z kolei do przewidywania przyszłości i wybieranie najlepszego sposobu działania. To, w jaki sposób mózg może regulować tę dynamikę pamięci, pozostawało do niedawna tajemnicą.
Mózg tworzy kopie zapasowe wspomnień
Naukowcy odkryli, że w hipokampie, czyli w obszarze mózgu odpowiedzialnym za uczenie się na podstawie doświadczeń, pojedyncze zdarzenia są przechowywane w równoległych kopiach pamięciowych co najmniej trzech różnych grup neuronów, które pojawiają się na różnych etapach rozwoju embrionalnego.
Pierwsze to są wczesne neurony odpowiedzialne za długoterminową trwałość pamięci. Nawet jeśli ich kopia pamięci jest początkowo zbyt słaba, aby mózg mógł do niej uzyskać dostęp, staje się coraz silniejsza w miarę upływu czasu. A zatem mózg może mieć do niej dostęp dopiero jakiś czas po jej zakodowaniu.
Kopia pamięci tego samego zdarzenia, utworzona przez późno powstałe neurony jest na początku bardzo silna, ale z czasem słabnie i zanika, zwłaszcza jeśli wspomnienia nie są odświeżane. Natomiast pośrednia grupa neuronów, która wyodrębniła się w czasie pomiędzy wczesnymi a późnymi, tworzy najbardziej stabilne wspomnienia.
Pamięć wpływa na naszą teraźniejszość oraz przyszłość
To, z której kopii tych wspomnień mózg skorzysta, będzie miało wpływ na kształt wspomnień. Przypomnienie sobie sytuacji krótko po jej wystąpieniu, przygotowuje późno wyodrębnione neurony do uaktywnienia się i zintegrowania obecnych informacji w ramach pierwotnej pamięci. Z kolei przywołanie tego samego zdarzenia po długim czasie przygotowuje wcześnie powstałe neurony do ponownej aktywacji w celu odzyskania ich kopii, jednak możliwość jej modyfikacji jest już ograniczona.
„Wyzwanie, przed którym staje mózg w kontekście pamięci, jest imponujące. Z jednej strony musi pamiętać, co wydarzyło się w przeszłości, aby pomóc nam zrozumieć świat, w którym żyjemy. Z drugiej strony musi dostosować się do zmian zachodzących wokół nas, i musi dostosować nasze wspomnienia, aby pomóc nam podejmować właściwe decyzje dotyczące naszej przyszłości” – powiedział Flavio Donato.
Zobacz także:
Niszczą pamięć i uszkadzają mózg. Te produkty powinny zniknąć z twojej diety
Daj to dziecku, a łatwiej będzie mu się uczyć. Ekspert radzi, co włączyć do diety
Ten objaw Alzheimera zauważysz podczas gotowania. Trzeba być czujnym
