Grzybica woszczynowa – przyczyny, objawy i leczenie

Grzybica woszczynowa – co to za schorzenie

Grzybica woszczynowa jest rzadko spotykaną obecnie odmianą grzybicy. Choroba dotyczy owłosionej skóry głowy, sporadycznie także skóry gładkiej. Zakażenie przenosi się z człowieka na człowieka drogą bezpośrednią lub pośrednią przez przybory toaletowe, nakrycia głowy itp. Grzybica woszczynowa najczęściej pojawia się przed okresem dojrzewania.

W Polsce ten rodzaj grzybicy spotykany jest sporadycznie. W chwili obecnej zachorowania można zaobserwować niemal wyłącznie w Afryce i w Ameryce Południowej z pojedynczymi przypadkami odnotowanymi w krajach basenu Morza Śródziemnego, na Bliskim Wschodzie, na Bałkanach oraz na Grenlandii. Do rozprzestrzeniania choroby często dochodzi podczas czynności związanych z miejscowymi rytuałami.  

Włosy zaatakowane przez grzyby na całej swej długości stają się szare i szorstkie, lecz niełamliwe. W świetle lampy Wooda fluoryzują na szaro-zielonkawy kolor, mniej intensywnie niż w przypadku mikrosporii.

Grzybica woszczynowa – przyczyny

Grzybicę woszczynową wywołują przede wszystkim dermatofity z gatunków: Trichophyton schoenleinii, T. mentagrophytes v. granulosum, T. mentagrophytes v. quinckeanum, Microsporum gypseum. Do zakażania dochodzi drogą bezpośrednią poprzez bliski kontakt z osobą zakażoną lub drogą pośrednią na skutek używania tych samych przyrządów higienicznych, które mogą mieć kontakt ze skórą głowy.

Chociaż grzybica woszczynowa występuje również u zwierząt, w tym u ptactwa domowego i myszy, istnieje tylko kilka doniesień o przypadkach zainfekowania ludzi przez gatunki grzybów odpowiedzialnych za rozwój tej choroby u zwierząt.

Zazwyczaj grzybica woszczynowa występuje w środowiskach o niskim poziomie higieny. Przebieg choroby często połączony jest z wszawicą.

Grzybica woszczynowa – objawy

Grzybica woszczynowa występuje najczęściej w postaci tarczkowatej lub inaczej kubkowatej (favus scutularis).

Ten typ choroby charakteryzuje się występowaniem tarczek woszczynowych (scutulum). Są to okrągłe strupy barwy woskowożółtej z wyraźną wklęsłością na suchej powierzchni. Powstają ze zbitych strzępek grzybni przerastających komórki naskórka oraz z zakrzepłego wysięku i białych krwinek. Widoczne jest lśniące, intensywnie czerwone zagłębienie, jakby odciśnięte w skórze, do którego przylega wypukłe i miękkie, często przebite przez włos dno tarczki. Z czasem zmiany zlewają się brzegami i tworzą cuchnące skrzepy, które mogą objąć całą powierzchnię skóry głowy. Odpadając po latach, odsłaniają zanikową i trwale bezwłosą skórę, miejscami wygojoną z resztkami długich, zdrowych włosów. Wyłysienie obejmuje często całą głowę z zachowaniem jedynie pasa włosów na pograniczu ze skórą nieowłosioną.

W nielicznych przypadkach strupień woszczynowy na głowie może doprowadzić do rozprzestrzenienia się infekcji, ponieważ grzyb T. schoenleinii może zaatakować również paznokcie oraz umiejscowić się na skórze gładkiej

Grzybica woszczynowa czasem może wystąpić również w innych postaciach, bez obecności tarczek woszczynowych i są to:

• Postać łupieżowata (favus pityriasiformis) – przypomina łupież łojotokowy lub łuszczycę, jednak łuski o odcieniu żółtawym są mocniej zespolone z podłożem, które wykazuje cechy rozsianego bliznowacenia. Obraz ten oraz matowość szarych włosów powinny skłaniać do przeprowadzenia badań mikologicznych.

• Postać liszajowata (favus impetiginosus) – występują długoutrzymujące się strupy oporne na leczenie antybakteryjne, włosy stają się matowe, powstają drobne blizny.

• Postać łysinowata (favus alopeciformis) – objawia się nagłym wyłysieniem ba skórze zajętej chorobą.

• Postać pergaminowata (favus papyroidens) - charakteryzują ją małe ogniska pokryte jakby kruchym papierem pergaminowym, pod którym ukrywać się mogą maleńkie żółte tarczki, prowadzące do rozwoju typowej postaci tarczkowej.

• Postać mieszkowa (favus follicularis) – na skórze powstają drobne, stożkowate, twarde grudki barwy różowej lub żółtej, umiejscowione zwykle w obszarze bliznowatym.

• Postać włosowa (favus pilorum).

Grzybica woszczynowa – diagnostyka

Podstawą do rozpoznania grzybicy woszczynowej w postaci tarczkowej jest:

• stwierdzenie obecności tarczek,

• pojawienie się zmian bliznowatych,

• wyłysienie,

• włosy, które w świetle lampy Wooda świecą na kolor matowo-zielony,

• przeprowadzenie badania mikroskopowego.

Stosując diagnostykę różnicową, należy wykluczyć podobne schorzenia w tym łuszczycę, wszawicę czy łupież łojotokowy.