Meningokokowe zapalenie opon mózgowych

Czym jest meningokokowe zapalenie opon mózgowych?

Meningokokowe zapalenie opon mózgowych wywołują zjadliwe szczepy Neisseria meningitidis, czyli dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Meningokoki przenoszą się drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni z człowieka na człowieka, który jest jedynym nosicielem tej bakterii. Na chorobę najbardziej narażone są dzieci do 5. roku życia oraz osoby pomiędzy 15. a 24. rokiem życia.

Przebieg i objawy meningokokowego zapalenia opon mózgowych

Szacuje się, że ok. 10% dorosłych jest bezobjawowymi nosicielami meningokoków. Bakterie te mają w swojej błonie zewnętrznej lipooligosacharyd działający jak endotoksyna – to on jest odpowiedzialny za wstrząs septyczny i krwotok z powodu niszczenia erytrocytów w przebiegu zakażeń meningokokowych. Za zjadliwość bakterii odpowiada także otoczka polisacharydowa, pozwalająca na uniknięcie odpowiedzi odpornościowej ze strony organizmu gospodarza, dzięki utrudnianiu fagocytozy. Meningokoki kolonizują jamę nosowo-gardłową przy pomocy białek błony zewnętrznej, po czym przedostają się do krwiobiegu.

Początkowe objawy meningokokowego zapalenia opon mózgowych będą przypominać grypę. Chory doświadcza zmęczenia, gorączki i bólu głowy, po czym następuje szybkie pogorszenie stanu, któremu towarzyszy charakterystyczna sztywność karku. Zapaleniu opon mózgowych mogą towarzyszyć nudności, wymioty, światłowstręt, napady drgawkowe i zaburzenia świadomości. U dzieci mogą pojawić się: nadmierna płaczliwość i rozdrażnienie, zwiększona senność, utrata apetytu.

Rozpoznanie i leczenie meningokokowego zapalenia opon mózgowych

Ze względu na wysoką śmiertelność choroby rozpoznanie musi nastąpić szybko. Materiał pobierany jest od chorego przed wdrożeniem antybiotykoterapii – badane są płyn mózgowo-rdzeniowy oraz krew, z których wykonuje się posiew. Dodatkowo wykonywane są badania laboratoryjne krwi, takie jak badanie wskaźnika CRP i prokalcytoniny, wskazujących na toczący się stan zapalny w organizmie.

Leczenie meningokokowego zapalenia opon mózgowych polega na niezwłocznym wdrożeniu dożylnej atybiotykoterapii. Stosowane antybiotyki to np. penicylina krystaliczna lub ceftriakson i cefotaksym.

Możliwe powikłania meningokokowego zapalenia opon mózgowych

Meningokokowe zapalenie opon mózgowych jest niebezpieczne nie tylko ze względu na ryzyko śmierci chorego, ale także na trwałe powikłania mogące pojawić się już po wyzdrowieniu. Najgroźniejsze są powikłania neurologiczne, do których należą: wodogłowie, padaczka, głuchota, porażenia ruchowe oraz upośledzenie rozwoju umysłowego. Ryzyko powikłań wzrasta wraz z wiekiem.