Ostrzega przed udarem kilka dni wcześniej, trwa tylko kilka minut

Co to jest udar mózgu i jak go rozpoznać?

Udar mózgu to nagły stan zagrażający życiu , który powoduje zaburzenia pracy mózgu. Dzieje się tak, gdy dochodzi do problemów z dopływem krwi do mózgu – na skutek zablokowania naczynia (udar niedokrwienny) lub jego pęknięcia (udar krwotoczny).

Objawy mogą obejmować osłabienie jednej strony ciała, problemy z mową, widzeniem, równowagą oraz silny ból głowy . Udar wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Przeczytaj: Lekarze alarmują: mamy epidemię udarów, zdarzają się nawet nastolatkom

Niektóre schorzenia mogą dawać objawy podobne do udaru. Należą do nich:

• przemijający atak niedokrwienny (TIA) – krótkotrwałe objawy neurologiczne, które ustępują w ciągu 24 godzin,
• krwotok podpajęczynówkowy – silny ból głowy, nudności, wymioty, czasem utrata przytomności,
• migrena z aurą – pulsujący ból głowy z zaburzeniami widzenia i czucia,
• napad padaczkowy – drgawki i czasowe osłabienie jednej strony ciała,
• guz mózgu – postępujące objawy neurologiczne, bóle głowy i problemy z pamięcią.

Rozróżnienie tych stanów wymaga badań lekarskich, dlatego każda nagła zmiana stanu zdrowia powinna być skonsultowana z lekarzem. Tym bardziej że TIA może ostrzegać o zbliżającym się udarze.

TIA pojawia się przed udarem

Przemijający atak niedokrwienny (TIA, ang. Transient Ischemic Attack), nazywany potocznie mini udarem, to krótkotrwałe zaburzenie pracy mózgu spowodowane czasowym niedokrwieniem jego określonego obszaru. Przeczytaj: Udar czy stan przedudarowy – sygnał ostrzegawczy, którego nie wolno zlekceważyć

Objawy są podobne do udaru mózgu, ale ustępują całkowicie w ciągu 24 godzin i nie pozostawiają trwałych uszkodzeń . Nie znaczy to jednak, że można je ignorować, bo mogą zwiastować zbliżające się niebezpieczeństwo.

Objawy TIA zależą od tego, która część mózgu została na krótko niedokrwiona. Najczęściej są to:

• krótkotrwałe osłabienie lub drętwienie jednej strony ciała,
• przejściowe problemy z mową (afazja),
• zaburzenia widzenia, np. chwilowa ślepota na jedno oko,
• zawroty głowy , zaburzenia równowagi.

Objawy pojawiają się nagle i zazwyczaj trwają od kilku minut do godziny , rzadko dłużej niż 12 godzin.

Mini udaru nie można ignorować

TIA jest sygnałem ostrzegawczym przed tzw. udarem dokonanym, czyli pełnym udarem mózgu . Dane wskazują, że do 12% pacjentów po mini udarze doznaje dokonanego udaru mózgu w ciągu roku, a u nawet 30% pacjentów wystąpi on w ciągu 5 lat. Największe ryzyko udaru występuje w ciągu pierwszych 30 dni po TIA (8–21%) , dlatego tak ważne jest niezwłoczne sięgnięcie po pomoc medyczną.

Jeśli pojawią się objawy sugerujące mini udar, należy natychmiast:

1. Zadzwonić po pogotowie – każda chwila ma znaczenie, nawet jeśli objawy już minęły.
2. Zgłosić się do lekarza – konieczna jest diagnostyka w kierunku przyczyny niedokrwienia.
3. Wykonać badania – lekarz może zlecić m.in. rezonans magnetyczny, USG tętnic szyjnych czy badania krwi w celu oceny ryzyka kolejnych epizodów.

Przeczytaj: Zaburzenia widzenia a udar. Wyjaśnia kardiolog

Jak leczy się i zapobiega TIA?

TIA nie wymaga leczenia objawowego, ale konieczne jest podjęcie działań zmniejszających ryzyko udaru . Może to obejmować:

• leki przeciwpłytkowe (np. aspiryna , klopidogrel) – zmniejszają ryzyko powstawania zakrzepów,
• leki obniżające ciśnienie krwi – u pacjentów z nadciśnieniem,
• statyny – zmniejszające poziom cholesterolu,
• zmianę stylu życia – rzucenie palenia, zdrową dietę, aktywność fizyczną,
• zabiegi chirurgiczne – w niektórych przypadkach (np. zwężenie tętnic szyjnych) konieczna może być operacja poprawiająca przepływ krwi.

Przeczytaj: Choroba małych naczyń mózgowych to częsta przyczyna udaru. Jakie daje objawy?

Źródła:
Kozubski W., Przemijający atak niedokrwienny, 2007.
Mazur R., Świerkocka-Miastkowska M., Udar mózgu — pierwsze objawy, „Choroby Serca i Naczyń” 2005, tom 2, nr 2, s. 84–87.