Najpierw sztywnieją mięśnie. Choruje już 100 tys. Polaków
Uczucie napięcia lub oporu przy poruszaniu rękami lub nogami, sztywność karku, kłopoty z pisaniem lub zapinaniem guzików. Te początkowe, często bagatelizowane objawy, bywają mylone z problemami ortopedycznymi. Niestety zdarza się, że to początek poważnej choroby neurozwyrodnieniowej.
Choroba zaczyna się dużo wcześniej
Spowolnione ruchy, skrócony krok, kłopoty ze wstawaniem, pogorszony nastrój, drżenie kończyn. Zwykle dopiero kiedy te pozornie błahe objawy nie ustępują przez dłuższy czas, chorzy udają się do lekarza. Rozpoczyna się proces diagnostyczny. Przyczyn takiego stanu pacjenta może być wiele. Jedną z nich jest choroba Parkinsona.
Wspomniane wyżej objawy pojawiają się na wczesnym etapie choroby. Jeszcze wcześniej, bo nawet dziesięć lat wstecz, u pacjentów mogą występować objawy przedkliniczne. Zaparcia, ślinotok, wzmożone wydzielanie łoju, zaburzenia węchu. Mało kto łączy te problemy z postępującymi zmianami w mózgu.
Przeczytaj też: Nietypowe objawy choroby Parkinsona. Zobaczysz je na palcach stóp
Czym jest choroba Parkinsona
W Polsce na chorobę Parkinsona cierpi ok. 100 tys. osób. Schorzenie najczęściej diagnozuje się u osób powyżej 50. roku życia. W związku ze starzeniem się społeczeństwa należy spodziewać się, że liczba pacjentów z tym rozpoznaniem będzie wzrastać.
Przeczytaj też: Krytyczny składnik dla osób po pięćdziesiątce. Tego organizm potrzebuje najbardziej
Choroba Parkinsona to postępujące zaburzenie ruchowe układu nerwowego. Powoduje osłabienie, uszkodzenie i obumieranie komórek nerwowych w niektórych częściach mózgu, co prowadzi do objawów, takich jak problemy z ruchem, drżenie, sztywność i zaburzenia równowagi. W miarę postępu objawów, osoby z chorobą Parkinsona mogą mieć trudności z chodzeniem, mówieniem lub wykonywaniem innych prostych czynności.
Objawy występujące u pacjentów wynikają z utraty neuronów w istocie czarnej mózgu, co prowadzi do obniżenia produkcji dopaminy – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za przesyłanie sygnałów umożliwiających płynne i celowe ruchy. Pierwsze wyraźne objawy choroby występują, dopiero gdy pacjent utraci 60-80% neuronów produkujących dopaminę.
Osoby zmagające się z chorobą Parkinsona tracą także zakończenia nerwowe, które produkują norepinefrynę – neuroprzekaźnik kontrolujący automatyczne funkcje organizmu, m.in. ciśnienie krwi i tętno. Dlatego u chorych stwierdza się często również objawy takie jak zmęczenie i zmiany ciśnienia.
Objawy choroby Parkinsona
Choroba Parkinsona może manifestować się na rozmaite sposoby u różnych pacjentów. Różnić może się też tempo postępowania schorzenia. U większości chorych objawy ruchowe początkowo obejmują jedną stronę ciała, z czasem jednak choroba dotyka obu stron. Wśród czterech najważniejszych objawów choroby Parkinsona wymienia się:
• drżenie – zwykle zaczyna się od jednej z rąk, czasem od nogi lub szczęki; jest najbardziej wyraźne w spoczynku i może ustępować podczas snu lub gdy pacjent wykonuje celowe ruchy,
• sztywność mięśni – opór przy ruchu; mięśnie pozostają napięte, co powoduje ból lub uczucie sztywności;
• spowolnienie ruchów (bradykinezja) – spowolnienie spontanicznych i częściowo automatycznych ruchów; objaw może utrudniać wykonywanie prostych czynności, takich jak ubieranie się i mycie;
• zaburzenia postawy – zmiany postawy i problem z utrzymaniem równowagi zwiększa ryzyko upadków.
Oprócz tych najbardziej typowych objawów u pacjentów mogą występować również:
• depresja i lęk,
• trudności w połykaniu i żuciu,
• trudności z mówieniem,
• problemy z układem moczowym i zaparcia,
• zwiększone wydzielanie sebum i inne problemy skórne,
• problemy z zasypianiem, budzenie się w nocy, koszmary senne,
• demencja i inne problemy poznawcze,
• nagłe spadki ciśnienia krwi podczas wstawania (hipotonia ortostatyczna),
• skurcze mięśni, w tym skurcze przewlekłe,
• bóle w mięśniach i stawach,
• nadmierne zmęczenie,
• zaburzenia seksualne.
Przeczytaj też: Zwiększa ryzyko zachorowania na Parkinsona. Każdy z nas ma styczność z tą substancją
Leczenie choroby Parkinsona
Obecnie choroba Parkinsona wciąż jest chorobą nieuleczalną. Terapia koncentruje się głównie na łagodzeniu objawów oraz spowolnieniu postępu choroby. Jednym z najczęściej stosowanych leków jest lewodopa, która przekształca się w dopaminę w mózgu, pomagając zredukować objawy takie jak drżenie, sztywność i spowolnione ruchy. Z czasem terapia lekami może tracić na skuteczności, a pacjenci mogą doświadczać tzw. fluktuacji motorowych, czyli zmienności działania leku w ciągu dnia.
Przeczytaj także: Przełom w leczeniu choroby Parkinsona. To ratunek dla 80 tys. pacjentów
W farmakoterapii stosuje się również preparaty takie jak agoniści dopaminy, inhibitory monoaminooksydazy B (MAO-B), które pomagają w kontrolowaniu objawów w początkowych stadiach choroby.
Leczenie obejmuje również inne aspekty, w tym fizjoterapię, terapię mowy oraz pomoc psychologiczną, przydatną szczególnie w przypadku objawów depresji, które często współwystępują z chorobą Parkinsona.
W niektórych przypadkach, gdy leczenie farmakologiczne staje się mniej skuteczne, rozważa się interwencje chirurgiczne. Głęboka stymulacja mózgu (DBS) polega na wszczepieniu elektrod do określonych obszarów mózgu, co pomaga w regulacji aktywności neuronów odpowiedzialnych za ruch.
Leczenie wspomagające, takie jak odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna oraz wsparcie psychiczne, są istotnymi elementami terapii holistycznej, mającej na celu poprawę jakości życia pacjentów.
Źródła:
ninds.nih.gov
Gaweł, M., & Potulska-Chromik, A. (2015). Choroby neurodegeneracyjne: choroba Alzheimera i Parkinsona. Postępy Nauk Medycznych, 28(7), 468-476.
