Rażenie piorunem – czym grozi i jak się przed nim chronić?
Rażenie piorunem – czym jest i w jaki sposób następuje?
Piorunami nazywamy niezwykle silne wyładowania elektrostatyczne, które powstają naturalnie podczas burzy. Są one niczym innym niż przepływem prądu między chmurą a ziemią - ich średnie natężenie wynosi 20 000 A (jednak może sięgać nawet 200 000 A), a średnie napięcie ok. 30 000 000 V (maksymalnie dochodzi do 1 000 000 000 V). Choć najczęściej uderzają w drzewa, wysokie budynki lub wzgórza, niekiedy ich celem staje się człowiek. W takim przypadku dochodzi do rażenia piorunem, podczas którego prąd z chmury przepływa przez głowę, naczynia krwionośne, serce oraz jedną z kończyn dolnych rażonego. Zdarza się także, że rażenie piorunem następuje nie na skutek bezpośredniego uderzenia w ciało człowieka, lecz podczas uderzenia w ziemię w jego pobliżu lub podczas wyładowań iskrowych.
Rażenie piorunem – kiedy ryzyko jest największe?
Pioruny zawsze uderzają w najwyższy punkt w okolicy, a więc prawdopodobieństwo porażenia jest największe u osób, które przebywają samotnie na otwartym terenie, np. na łące, w oddaleniu od jakichkolwiek innych obiektów. Jeżeli znajdziemy się w takiej sytuacji, należy odejść jak najdalej od wszelkich źródeł wody, kucnąć, skulić się i chwycić dłońmi za kolana lub kostki obu nóg. Ryzyko porażenia na otwartej przestrzeni zwiększa się również podczas kontaktu ciała z metalowymi przedmiotami, dlatego należy zdjąć wszelką biżuterię, pozbyć się z kieszeni wszystkiego, co wykonane jest z metalu i unikać dotykania np. barierek, słupków bądź łańcuchów.Podobnie powinniśmy zachować się, jeżeli burza złapie nas podczas górskiej wspinaczki. Należy wtedy jak najszybciej zejść ze szczytu i poszukać schronienia, np. w skalnej grocie, a jeśli to niemożliwe, przyjąć kucającą pozycję.Podczas burzy w terenie zabudowanym najlepiej szukać schronienia w samochodzie, ponieważ w razie uderzenia prąd spłynie po karoserii, nie wnikając do wnętrza pojazdu (pamiętajmy tylko, by zamknąć okna i wyłączyć radio!). Bardzo ważne jest, aby unikać stawania pod drzewami, latarniami czy masztami, ponieważ stanowią one najwyższe punkty terenu, co zwiększa ryzyko trafienia.Telefon komórkowy, wbrew rozpowszechnionemu mitowi, nie przyciąga piorunów, a jego trzymanie w kieszeni jest podczas burzy nieszkodliwe.
Rażenie piorunem – objawy i skutki dla organizmu
Do objawów rażenia piorunem należą oparzenia, utrata przytomności, drgawki, apatia, pobudzenie, zatrzymanie oddechu i zatrzymanie rytmu serca. Na skutek przepływu prądu przez organizm często dochodzi także do złamań kości, uszkodzeń układu nerwowego i sercowo-naczyniowego, zaburzenia funkcji układu pokarmowego i nerek, problemów z widzeniem oraz głuchnięcia.
Pierwsza pomoc po rażeniu piorunem
Jeżeli jesteśmy świadkami rażenia piorunem, w pierwszej kolejności należy jak najszybciej wezwać pogotowie. Poszkodowanego powinno się ułożyć na plecach, ponieważ istnieje ryzyko występowania uszkodzeń kręgosłupa. W przypadku gdy stracił przytomność, należy sprawdzić, czy oddycha. Jeżeli nie, powinniśmy niezwłocznie przeprowadzić resuscytację, uciskając klatkę piersiową 30 razy i wykonując dwa wdechy do jamy ustnej. Proces powtarzamy do momentu odzyskania oddechu przez poszkodowanego bądź do przyjazdu karetki. W przypadku gdy na ciele osoby rażonej piorunem widoczne są oparzenia, w miarę możliwości należy schłodzić je wodą. Jeżeli zaś widzimy, że kończyny poszkodowanego ułożone są nienaturalnie i mogły ulec złamaniu, powinniśmy unieruchomić je sztywnym przedmiotem (w ostateczności nawet patykiem) i owinąć bandażem lub np. chustą.Pamiętajmy, że śmiertelność u osób rażonych piorunem wynosi 10 % i zależy bezpośrednio od szybkości udzielenia im pomocy.
