Osoby z nerwicą robią te 3 rzeczy. Po tym od razu można poznać chorobę
Zaburzenia nerwicowe, określane obecnie w medycynie jako zaburzenia lękowe, to grupa problemów zdrowia psychicznego charakteryzująca się intensywnym i nieuzasadnionym lękiem, który znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie. Choć lęk jest naturalną reakcją na zagrożenie, w przypadku nerwicy staje się chroniczny i nieproporcjonalny do sytuacji. Zewnętrzne objawy nerwicy (zachowania, które wykonujemy) są zazwyczaj próbą poradzenia sobie z tym wewnętrznym cierpieniem.
- Zaburzenia nerwicowe to grupa zaburzeń psychicznych, dla których charakterystyczny jest nadmierny i nieuzasadniony lęk.
- Osoby dotknięte nerwicą często wykazują unikanie sytuacji, które wywołują lęk, co prowadzi do izolacji.
- Choroba ta manifestuje się nie tylko psychicznie, ale także poprzez liczne, realnie odczuwane objawy fizyczne (somatyczne).
Zrozumienie problemu nerwicy
Termin nerwica jest dziś rzadziej używany w oficjalnej klasyfikacji medycznej (ICD-11), zastąpiony szerszą kategorią zaburzeń lękowych. W świadomości pacjentów nadal funkcjonuje jako określenie stanu, w którym dominujący jest uporczywy, trudny do kontrolowania lęk oraz towarzyszące mu objawy fizyczne.
Problem jest powszechny. Szacuje się, że zaburzenia lękowe dotyczą od 5 % do 10 % populacji ogólnej, a pacjenci z ich manifestacją somatyczną (objawy z ciała) stanowią znaczący odsetek osób zgłaszających się do lekarzy pierwszego kontaktu. Nieleczony lęk nie tylko pogarsza jakość życia, ale może prowadzić do rozwoju innych problemów, takich jak depresja czy uzależnienia.
Charakterystyczne zachowania, po których najłatwiej rozpoznać nerwicę, są bezpośrednio związane z próbami opanowania silnego, wewnętrznego napięcia i niepokoju. Można je pogrupować w trzy główne kategorie, które są widoczne w codziennym funkcjonowaniu chorego. Przeczytaj: Nowe dane na temat witaminy D. Ma wpływ na depresję i demencję
Trzy kluczowe zachowania osób z nerwicą
Zachowania charakterystyczne dla zaburzeń nerwicowych są zazwyczaj efektem próby samoregulacji silnego lęku. Rzadko są one świadomą manipulacją, lecz raczej przymusem wynikającym z patologicznego strachu. Przeczytaj: Osoby z depresją często unikają tych 3 rzeczy. To pierwszy sygnał choroby
1. Chroniczne i niekontrolowane zamartwianie się (Lęk uogólniony)
Osoby z nerwicą często wpadają w pułapkę ciągłego zamartwiania się – o przyszłe wydarzenia, zdrowie własne lub bliskich, finanse czy pracę. Ten lęk jest wolnopłynący (nieokreślony), uporczywy i niewspółmierny do realnego zagrożenia. Nawet jeśli chory zdaje sobie sprawę z irracjonalności swoich obaw, nie jest w stanie ich powstrzymać. To ciągłe psychiczne napięcie powoduje stałe poczucie rozdrażnienia i trudności z relaksem.
2. Unikanie miejsc i sytuacji wywołujących lęk (fobie i lęk paniczny)
Unikanie jest podstawową strategią behawioralną wielu osób z zaburzeniami lękowymi, w tym z fobią społeczną czy agorafobią (lękiem przed tłumem, miejscami publicznymi, trudnymi do opuszczenia). Osoba unika miejsc, w których mogłoby dojść do ataku paniki lub które kojarzą się jej z lękiem.
Unikanie u osób z nerwicą może przybierać formy:
- Wycofanie się z życia towarzyskiego i izolacja.
- Rezygnacja z podróżowania komunikacją miejską, z chodzenia do sklepów.
- Porzucenie pracy lub nauki z powodu lęku przed wystąpieniami publicznymi.
W przypadku nerwicy natręctw (obecnie: zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne), unikanie może dotyczyć niepodejmowania czynności, które mogłyby wywołać natrętne myśli, np. unikanie dotykania klamki, by nie wywołać obsesji zakażenia.
3. Koncentracja na objawach fizycznych i sprawdzanie ciała (Somatyzacja)
Lęk w nerwicy często manifestuje się w ciele, wywołując realne i uciążliwe dolegliwości. Objawy te są nazywane somatycznymi. Osoby z nerwicą robią rzecz, która utwierdza ich w przekonaniu o chorobie fizycznej: nadmiernie sprawdzają swoje ciało oraz szukają upewnienia u lekarzy co do braku poważnej choroby (np. zawału serca).
Do najczęstszych objawów somatycznych nerwicy zaliczamy:
- Kołatanie serca, przyspieszony puls, bóle w klatce piersiowej.
- Zawroty i bóle głowy, uczucie duszności, płytki oddech.
- Dolegliwości żołądkowo-jelitowe (biegunki, nudności).
- Napięcie mięśni, drżenie rąk, nadmierna potliwość.
Taka koncentracja na ciele i ciągłe wizyty u specjalistów (kardiolog, neurolog, gastrolog) są dla bliskich wyraźnym sygnałem, że chory z trudem radzi sobie z lękiem, który nie został jeszcze zdiagnozowany jako problem psychiczny.
Co z tym zrobić i kiedy do specjalisty?
Jeśli te trzy elementy – niekontrolowane zamartwianie się, intensywne unikanie i nadmierna koncentracja na objawach z ciała – są stałym elementem życia, mogą wskazywać na potrzebę diagnozy i leczenia. Zaburzenia lękowe same nie ustąpią, a ich przewlekłość może wyniszczać organizm i relacje.
Co możesz zrobić?
- Prowadź dziennik lęku: Zapisuj, kiedy i w jakich sytuacjach pojawia się lęk, jakie myśli mu towarzyszą i jakie objawy fizyczne odczuwasz. Ułatwi to diagnozę.
- Poszukaj technik relaksacyjnych: Regularne ćwiczenia oddechowe i techniki mindfulness pomagają obniżyć poziom napięcia mięśniowego i psychicznego.
- Ogranicz używki: Kofeina i alkohol mogą nasilać objawy lęku i ataki paniki.
Kiedy skonsultować się z lekarzem lub psychologiem?
Konieczne jest skonsultowanie się ze specjalistą (psychologiem, psychoterapeutą lub psychiatrą), gdy lęk:
- Jest przewlekły i trwa dłużej niż kilka tygodni.
- Ogranicza Twoje życie (powoduje unikanie, izolację).
- Wywołuje silne i powtarzające się objawy fizyczne, które zostały wykluczone przez internistę jako choroba somatyczna.
- Towarzyszą mu myśli obsesyjne lub przymusowe, powtarzalne czynności (kompulsje).
Współczesna psychiatria i psychoterapia oferują skuteczne metody leczenia nerwicy, w tym terapię poznawczo-behawioralną (CBT) i farmakoterapię, które pozwalają znacząco zmniejszyć odczuwany lęk i odzyskać kontrolę nad życiem.
Źródło: Pacjenci.pl, Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych
