Pojedynczy włosek czy sygnał alarmowy? Owłosienie na brodzie u kobiet może wskazywać na problemy z mózgiem
Kilka ciemnych, sztywnych włosków wyrastających na brodzie bywa u kobiet bagatelizowane jako „uroczy defekt”. Specjaliści ostrzegają jednak, że w części przypadków to wczesny znak zaburzeń pracy przysadki mózgowej – od łagodnego gruczolaka (prolactinoma) po hiperprolaktynemię, czyli nadmiar hormonu prolaktyny.
- Owłosienie brody nie zawsze jest wyłącznie kwestią estetyki – może sygnalizować chorobę hormonalną
- Gruczolak przysadki odpowiada za blisko 40% guzów tego narządu, a jednym z jego objawów bywa hirsutyzm kobiecy
- Wczesna diagnostyka pozwala uniknąć powikłań takich jak zaburzenia miesiączkowania, niepłodność czy utrata masy kostnej
Kiedy pęseta nie wystarczy
Hirsutyzm oznacza pojawienie się męskiego typu owłosienia na twarzy, klatce piersiowej lub brzuchu kobiety. Dotyczy około 5–10% pań w wieku rozrodczym i często obniża samoocenę.
Najczęściej winny jest zespół policystycznych jajników, ale endokrynolodzy podkreślają, że nadmierne włosy na brodzie mogą też zdradzać „awarię” w centrum dowodzenia hormonami – przysadce mózgowej. To ważne, bo – jak przypomina przegląd w „Endocrine Practice” z 2024 r. – właśnie ten niepozorny objaw bywa pierwszym tropem prowadzącym do rozpoznania guza przysadki mózgowej.
Prolaktyna pod lupą
Zanim endokrynolog powiąże brodę z przysadką, zleci pomiar prolaktyny oraz rezonans magnetyczny mózgu. Wytyczne Amerykańskiego Towarzystwa Endokrynologicznego (Endocrine Society) z 2024 r. wskazują, że stężenie prolaktyny powyżej 25 ng/ml u nieciężarnej kobiety wymaga dalszej oceny obrazowej. Szacuje się, że nawet co piąta pacjentka z hiperprolaktynemią zauważa owłosienie twarzy.
Aby uporządkować kluczowe fakty, przypomnijmy:
- mikrogruczolaki (< 10 mm) stanowią 80% guzów prolaktynowych u kobiet i zwykle dobrze reagują na leki z grupy agonistów dopaminy;
- obniżenie prolaktyny często przywraca regularne cykle miesiączkowe w ciągu pół roku, choć zanikanie zbędnych włosków bywa wolniejsze;
- Polskie Towarzystwo Endokrynologiczne w 2023 r. zaleca kontrolę gęstości kości, gdy hiperprolaktynemia utrzymuje się ponad rok.
Z tym biegniej do lekarza
Domowe usuwanie włosków poprawia komfort, ale nie leczy przyczyny. Do konsultacji z endokrynologiem warto zgłosić się, gdy nadmiernemu owłosieniu towarzyszy nieregularna miesiączka, wydzielina z piersi, bóle głowy lub zaburzenia pola widzenia.
Przygotuj się do wizyty, aby przyspieszyć diagnozę:
- notuj objawy (cykl, bóle, stres) i unikaj intensywnego wysiłku dobę przed badaniem – może on podnieść prolaktynę i zafałszować wynik;
- zbierz listę leków; część (np. niektóre antydepresanty) zwiększa stężenie prolaktyny.
Jeśli lekarz potwierdzi guzka przysadki mózgowej, standardem pierwszego rzutu są tabletki z kabergoliną lub bromokryptyną; operacja jest potrzebna rzadko – tylko przy dużych, opornych guzach.
Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje porady medycznej.
Źródła:
- Endocrine Society. Diagnosis and Treatment of Hyperprolactinemia (aktualizacja 2024).
- Polskie Towarzystwo Endokrynologiczne. Rekomendacje dotyczące hiperprolaktynemii (2023).
- BMJ Best Practice. Evaluation of Hirsutism (przegląd 2025).
- American Academy of Family Physicians. Hirsutism in Women (2019).
