Rewolucyjne odkrycie. Odpowiednia ilość kawy działa jak „hamulec” dla biologicznego wieku
Czy filiżanka kawy może realnie wpłynąć na tempo starzenia się organizmu? Najnowsze analizy sugerują, że umiarkowane spożycie kawy może wiązać się z wolniejszym starzeniem biologicznym. Co ważne – nie chodzi o kosmetyczną poprawę wyglądu, ale o mierzalne procesy zachodzące w komórkach. Sprawdzamy, ile kawy przynosi korzyści i jakie mechanizmy stoją za tym zjawiskiem.
- Badania wskazują, że osoby pijące 2–3 filiżanki kawy dziennie mają wolniejszy „wiek biologiczny” niż osoby unikające kofeiny.
- Polifenole obecne w kawie działają przeciwzapalnie i poprawiają metabolizm komórkowy.
- Najlepszy efekt obserwuje się przy kawie filtrowanej – zarówno z kofeiną, jak i bezkofeinowej.
Dlaczego filiżanka kawy interesuje gerontologów?
Starzenie biologiczne da się mierzyć m.in. długością telomerów, poziomem przewlekłego stanu zapalnego oraz tzw. zegarami epigenetycznymi opartymi na metylacji DNA. Najnowsze przeglądy pokazują, że umiarkowane picie kawy wiąże się z wyraźnie wolniejszym „zużyciem” tych biomarkerów. Regularne, lecz nie nadmierne, spożycie kawy koreluje ze spadkiem ogólnej śmiertelności o ok. 17%, co przekłada się średnio na 1,8 roku dłuższego zdrowego życia (tzw. healthspan).
Ile kawy przynosi korzyści?
Metaanaliza ponad pięćdziesięciu badań populacyjnych wskazuje, że 2–3 filiżanki kawy dziennie to najbezpieczniejszy i najskuteczniejszy zakres spożycia. Przy takiej dawce obserwowano korzystne zmiany w zegarach epigenetycznych oraz niższy poziom markerów zapalnych; powyżej 5–6 filiżanek efekt zanikał, a ryzyko bezsenności czy nadpobudliwości rosło.
Telomery, metylacja DNA i inne mechanizmy
W analizie NHANES osoby pijące kawę miały dłuższe telomery, podczas gdy sama kofeina – bez towarzystwa związków polifenolowych – korelowała ze skracaniem tych struktur. Oznacza to, że korzyści zapewniają raczej antyoksydanty i chlorogeniany niż kofeina.
Duża, międzynarodowa meta-analiza EWAS na 15 789 uczestnikach wykazała specyficzne wzory metylacji DNA związane z regularnym piciem kawy; większość zmian dotyczyła genów metabolizmu lipidów i regulacji stanu zapalnego.
Polifenole (chlorogeniany, kwas kawowy) i diterpeny aktywują szlaki antyoksydacyjne, zwiększają wrażliwość na insulinę oraz tłumią tzw. inflammaging – przewlekły, niskopoziomowy stan zapalny uznawany za jeden z głównych motorów starzenia. Przegląd Molecules 2023 podkreśla również modulację ekspresji genów przez zmiany epigenetyczne indukowane ekstraktem z kawy.
Jak pić kawę, żeby sobie pomóc, a nie zaszkodzić?
Najwięcej korzyści przynosi kawa filtrowana (papierowy filtr usuwa diterpeny podnoszące stężenie LDL-cholesterolu). W przypadku metod przelewowych jedna do trzech filiżanek (≈ 60–300 ml każda) wypitych do południa minimalizuje ryzyko zaburzeń snu. Unikaj dodatku dużych ilości cukru i syropów oraz obserwuj reakcje organizmu: jeśli pojawia się kołatanie serca lub niepokój, zmniejsz porcję.
Osoby z niekontrolowanym nadciśnieniem, arytmią, refluksem, zaburzeniami lękowymi, kobiety w ciąży lub karmiące piersią powinny omówić dawkę kofeiny podczas wizyty lekarskiej. Natychmiastowej pomocy wymaga nagły ból w klatce piersiowej, duszność lub drętwienie kończyn – objawy te mogą świadczyć o poważnych powikłaniach sercowo-naczyniowych, niezależnych od samej kawy.
Źródło: Pacjenci.pl
