Psychiatria

Leczenie psychiatryczne w Polsce to nadal abstrakcja. Placówek nie jest zbyt dużo, do tego brakuje wykwalifikowanych specjalistów, którzy zajmą się m.in. zdrowiem małoletnich. Sygnałów ws. przymusowej reformy jest więcej. Szczególnie jeśli przestudiuje się wyniki ankiet dotyczących zaburzeń psychicznych Polaków. Dane są co najmniej alarmujące. 

Co się dzieje w polskich zakonach? Siostry często pozbawione są możliwości decydowania o własnym życiu, muszą pracować sześć dni w tygodniu, dostają najniższą możliwą pensję, nie wolno im się sprzeciwiać z wolą przełożonych i generalnie, ten system w dużym stopniu zbudowany jest na strachu. Nie wszystkie zakony funkcjonują w ten sposób, ale w sporej części tak to niestety wygląda. Sporo tej smutnej rzeczywistości odsłania książka pt.: „Pastwisko. Jak przeszłość, strach i bezwład rządzą polskim Kościołem” Ignacegu Dutkieiwcza. Z wypowiedzi anonimowych sióstr dowiadujemy się strasznych rzeczy.

Gdy jeden z synów pani Danuty zmarł, kobieta poczuła się bardzo źle. Zaczęła mieć omamy i urojenia. Sama podjęła decyzję o leczeniu psychiatrycznym i trafiła do szpitala. Kiedy przez kilka dni nie można się było z nią skontaktować, jej kuzynka zadzwoniła bezpośrednio do placówki.Dowiedziała się, że pacjentka została przeniesiona na oddział ortopedyczny, ponieważ doznała lekkich potłuczeń. Wkrótce okazało się, że prawda była inna – kobieta miała uraz wielonarządowy i liczne złamania, w tym kręgosłupa. Co tak naprawdę wydarzyło się w tym szpitalu?

Planowane zmiany w funkcjonowaniu Centrów Zdrowia Psychicznego (CZP) wzbudzają szerokie kontrowersje. Reczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak alarmuje, że zakończenie pilotażu CZP i powrót do starego modelu finansowania psychiatrii mogą doprowadzić do znaczących ograniczeń w dostępie do wsparcia dla osób w kryzysie.

Przeważnie jest tak, że gdy w związku z chorobą lekarz wystawia nam zwolnienie, nie powinniśmy wychodzić z domu. Podczas rekonwalescencji wskazany jest przecież odpoczynek i oszczędny tryb życia. Jest jednak wyjątek od tej reguły.O wiele więcej swobody ma pacjent, który otrzymuje L4 od psychiatry. W tym przypadku wychodzenie z domu, a nawet dalsze wyjazdy, są wręcz zalecane.

Zjeżdżałem z autostrady, widziałem, że z naprzeciwka nadjeżdża tir i myślałem: „wezmę, wjadę pod tego tira i będzie spokój”. A po chwili mówiłem sobie: „Przecież Franek jest. Nie mogę tego zrobić. Mam dziecko” – Jarosław Kret, znany prezenter pogody i autor książek podróżniczych wspomina swoją półtoraroczną depresję.– Zacząłem się zakopywać. A potem uciekać z domu. Mieszkałem wtedy z ówczesną partnerką, ale wyprowadziłem się do swojej „jaskini” – mieszkania, które miałem na Starówce. To brzmi przerażająco, ale tam też nie mogłem nocować, bo myślałem o tych trupach, które od czasu II wojny światowej są pod ziemią na Starym Mieście – wspomina Jarosław Kret w podcaście „Zdrowo przegadane” Pacjenci.pl na YouTube.Miał depresję, ale na początku maskowaną. Często się przeziębiał, źle spał, myślał, że ma problemy z sercem.– „Pan ma atak paniki, żaden zawał” – usłyszałem od lekarki, która mnie zbadała – wspomina tamten czas. Stany depresyjne dopadły Jarosława Kreta kilka razy w życiu. – Zwykle to były konsekwencje klęsk w życiu osobistym – mówi Jarek Kret.

Choroby, niska emerytura, często samotność, pracy brak, ekscytujących przeżyć też. Jak tu będąc seniorem nie wpaść w depresję? – Tym bardziej że na te problemy nakładają się zmiany organiczne mózgu – mówi dr hab. n. med. Grzegorz Opielak*, psychiatra.Polscy seniorzy nie zgłaszają lekarzom pierwszego kontaktu swojego smutku. Mówią o kłopotach ze snem, sercem, bólach głowy i brzucha. Nie mają pojęcia, że przyczyną tych problemów jest obniżony nastrój, a nawet depresja.- W dodatku depresja seniorów często mylona jest z demencją – mówi dr Grzegorz Opielak w podcaście Pacjenci.pl „Zdrowo przegadane” na YouTube. Jak pomóc samemu sobie będąc seniorem albo komuś w naszym otoczeniu?

Badania przeprowadzone przez dr Clive’a Boddy’ego z Anglia Ruskin University wykazują, że wśród kobiet jest tyle samo – a może nawet więcej – osób z cechami psychopatycznymi, co wśród mężczyzn.Oznaki psychopatii  u kobiet są jednak u nich mniej widoczne, niż u mężczyzn – kobiety rzadziej popełniają przestępstwa i uciekają się do przemocy fizycznej, a częściej szantażują, rozsiewają plotki i kłamią. Ile z nich codziennie spotykamy?

Z powodu wad jakościowych Główny Inspektor Sanitarny wycofał dwa często stosowane preparaty. Decyzja ma rygor natychmiastowej wykonalności. Jeden z nich to lek przeciwdepresyjny, drugi to lek stosowany w zaburzeniach erekcji.  

Jak pomóc osobie z depresją? Jak pomóc osobie z depresją na odległość? Jak reagować? Na te i inne pytania odpowiedzieli w rozmowie z portalem Pacjenci.pl specjaliści z wykształceniem medycznym, którzy na co dzień zajmują się problemami pacjentów z depresją - psychiatrka i psychoterapeutka Maja Herman oraz lekarz Marcin Kuna. Z gośćmi rozmawiała dziennikarka Maja Staśko. Maja Staśko: Jak pomóc osobie z depresją?Marcin Kuna - Najważniejsze, to po prostu być dla tej osoby i przyjąć, że to jest rzeczywisty stan. Nie mówić takiej osobie “wydaje ci się” czy frazesów typu “idź pobiegać”, ale pomóc umówić się takiej osobie do specjalisty, pójść z tą osobą, razem wyszukać miejsce, gdzie można znaleźć w takiej sytuacji pomoc. Sami nie będąc specjalistą, nie możemy też dużo, ale możemy po prostu być dla takiej osoby.Gdy udajemy się do specjalisty, to jakiego rodzaju pomoc możemy uzyskać? Marcin Kuna - Po pierwsze, specjalista będzie w stanie rozpoznać czy depresja występuje, na jakim tle, co było powodem wystąpienia tej depresji, a następnie albo pokierować dalej na psychoterapię, gdzie różne problemy, konflikty psychologiczne będzie można rozwijać, jak również będzie w stanie przepisać odpowiednie leki przeciwdepresyjne. W zależności od danej sytuacji klinicznej, można dobrać odpowiednie leki. A jak się zapisać do specjalisty?Marcin Kuna - Do specjalisty można zapisać się na kilka sposobów. Po pierwsze, to co niestety w naszym kraju kuleje, to publiczna ochrona zdrowia. W taki sposób możemy wyszukać najbliższą Poradnię Zdrowia Psychicznego lub Centrum Zdrowia Psychicznego. Inną drogą jest wizyta prywatna, która na pewno będzie dużo szybsza. Na różnych portalach zrzeszających np. lekarzy można wyszukać osobę, z którą znajdziemy jakiś taki Connection, jakąś koneksję, która czasami jest zauważalna na pierwszy rzut oka poprzez np. fakt, że zdjęcie lekarza będzie dla osoby w kryzysie przyciągające. I po prostu należy zapisać się. Mniej ważne będzie do kogo konkretnie się zapiszemy. Najistotniejsze, to żeby potem po pomoc faktycznie się udać. I rozpocząć drogę leczenia. Jak pomóc osobie z depresją na odległość, zdalnie, osobie która nie jest obok nas?Maja Herman - Najważniejsze w takiej pomocy jest to, żeby uważać na to co się mówi do osoby, która jest w kryzysie. Trzeba pamiętać, że czy to jesteśmy na odległość, czy jesteśmy w bliskim kontakcie - słowa mają ogromną moc. W zależności od tego co powiemy, dla tej osoby mogą to być, użyłabym takiego zwrotu, słowa wartościujące życie lub śmierć. Pamiętajmy o tym żeby wyrażać się z szacunkiem do tej osoby oraz do tego co teraz przeżywa. To jest bardzo ważne. Ważne jest żeby jej napisać “tak, jestem dla ciebie, jestem, możesz do mnie pisać”. Wiadomo, w życiu różne rzeczy się dzieją i czasem odpowiedź osobie cierpiącej nie może zostać udzielona od razu i wtedy taka osoba może to odebrać jako niepoważne traktowanie lub, że jej problem nie jest dostatecznie ważny .Istotne jest zatem, żeby zaznaczyć, że być może nie zawsze odpiszesz jej od razu, ale i tak jest dla Ciebie ważna. A co jeśli nie mamy sił wspierać, bo sami jesteśmy w trudnym momencie?Maja Herman - Jeżeli sami przeżywamy też trudne chwile i ktoś zwraca się do nas o pomoc w swojej sytuacji kryzysowej, to najlepsze jest uczciwe postawienie sprawy. “Słuchaj, wiem, rozumiem, że cierpisz, ale ja sama w tej chwili jestem w złej albo w trudnej sytuacji, sama źle się czuję”. Po prostu lepiej uczciwie przedstawić swoje własne samopoczucie. Jeśli będziemy to ukrywać, to i tak to prędzej czy później wyjdzie. Ta druga strona może to odczytać jako brak naszej uważności. Zatem bardzo ważne jest takie uczciwe postawienie sprawy - “słuchaj, ja w tej chwili sama nie jestem w stanie pomóc, ale na przykład tu cię mogę pokierować do tego specjalisty, do takiej osoby itp.”A gdzie można w takiej sytuacji pokierować? Do jakiejś organizacji czy instytucji?Maja Herman - Jest mnóstwo bardzo fajnych organizacji, które funkcjonują w sieci. To są stowarzyszenia pacjenckie bądź pro-pacjenckie, bądź akcje społeczne. Jedna z największych akcji społecznych, która funkcjonuje już od wielu lat na naszym rynku to Twarze Depresji. Informacji o takich miejscach możemy też szukać w sieci lub w mediach społecznościowych, które najbardziej lubimy. Oczywiście trzeba szukać informacji o tym czy są to dobre i zweryfikowane medycznie miejsca. Niezwykle ważne jest również, czy takie miejsca zrzeszają pacjentów i oferują pomoc okołopacjencką. A co, jeśli osoba mówi nam, że chce odebrać sobie życie?Maja Herman - Jeżeli ktoś mówi, że chce odebrać sobie życie, to my powinniśmy w rewersie, w zwrotnej informacji, powiedzieć tej osobie - “Słuchaj, jeżeli chcesz odebrać sobie życie, to możesz teraz pojechać na izbę przyjęć najbliższego szpitala psychiatrycznego i tam się zgłosić i powiedzieć że coś takiego się dzieje. Możesz zadzwonić na telefon alarmowy i powiedzieć, że coś takiego się dzieje lub możesz mi powiedzieć żebym ja to zrobiła. Gdzie teraz jesteś?” A co jeśli nie mamy bezpośredniego kontaktu z daną osobą? Czasem na przykład na jakichś forach czy stronach w internecie zauważymy post, o tym, że ktoś chce odebrać sobie życie, który następnie znika. Tu nie chodzi o to żebyśmy oceniali czy jest to prawda czy nieprawda. Powinniśmy natychmiast poinformować administratorów danej grupy czy strony, a jeśli nie ma odpowiedzi ze strony administracji, to powinniśmy sięgnąć po telefon alarmowy i poinformować o pojawieniu się takiego posta oraz poprosić o reakcję. Oczywiście służby mogą to zbijać. Niestety, w praktyce dzieje się tak, że te informacje są zbijane, ale sami przecież nie jesteśmy w stanie zrobić wszystkiego. Potrzebujemy wsparcia i między innymi od tego jest policja. Jeśli podamy policji adres osoby, która powiedziała, że chce odebrać sobie życie, to co się wtedy stanie? Maja Herman - Policjanci ustalają pod którą jednostkę policyjną podlega dany adres zamieszkania i wysyłają tam patrol. Czasem również dzwonią lub kontaktują się za pomocą mediów społecznościowych. Zazwyczaj jest to jednak kontakt bezpośredni i patrol sprawdza na miejscu czy faktycznie ktoś chce odebrać sobie życie. Jeśli na przykład wiemy, albo osoba mówi, że leczyła się psychiatrycznie, albo, że potrzebuje tej pomocy, to policjanci wiedzą jak reagować i alarmują pogotowie ratunkowe. Wtedy na miejsce jadą w obstawie pogotowia ratunkowego. Jeśli pogotowie przyjedzie, to wtedy od razu jedziemy do szpitala?Maja Herman - Jeśli pogotowie przyjedzie, to w karetce jest ktoś z zespołu specjalistycznego medycznego, który wie jak zareagować. Czasami kończy się na interwencji zespołu ratunkowego poprzez podanie leku lub rozmowę z taką osobą. To też czasami przynosi dużą pomoc. Czasami jest też tak, że pacjent czy pacjentka są zawożeni do izby przyjęć szpitala. Czasami za swoją zgodą, a czasami nie za swoją zgodą. Wbrew pozorom, tych przyjęć do szpitala bez zgody pacjenta jest dużo mniej niż tych za zgodą. Rozmawiali:Maja Staśko - dziennikarka, publicystka. Autorka książek. Aktywistka wspierająca osoby, które doświadczyły przemocy. Publikuje w portalu Goniec.pl i w Krytyce Politycznej Maja Herman - psychiatrka, psychoterapeutka, naukowczyni. Założycielka i prezeska PTMM. Od 2014 roku w przestrzeni mediów medycznych, gdzie edukuje, inspiruje i pilnuje zgodności treści z EBM.Marcin Kuna - lekarz rozpoczynający specjalizację z psychiatrii. Studencki wolontariat spędzał na rozmowach z pacjentami w kryzysie i zdobywaniu doświadczenia przez prowadzenie koła psychiatrycznego. Członek założyciel PTMM.

W tym roku obchodzą Państwo 120-lecie istnienia Gedeon Richter. Czy mógłby Pan przybliżyć historię firmy?Działalność rozpoczynaliśmy w 1901 roku od otwarcia niewielkiej apteki ze skromnym, jak na tamte czasy, laboratorium w Budapeszcie. Na początku wytwarzaliśmy produkty organoterapeutyczne i przeciwbólowe, tworząc przemysł na Węgrzech oraz w Europie Środkowo-Wschodniej. Po latach staliśmy się globalną firmą, będącą jednym z liderów innowacyjnych rozwiązań. Udoskonalaliśmy swoje umiejętności, wiedzę, technologie, pogłębialiśmy badania i wprowadzaliśmy innowacyjne leki, które były pierwszymi na rynku. To 120-lecie traktujemy jako kolejny etap w naszej bogatej historii. 24 maja jest Światowy Dzień Schizofrenii. Jakie działania podejmuje firma, aby zwiększyć świadomość społeczeństwa na temat tej stygmatyzującej choroby?Świadomość schizofrenii w naszym społeczeństwie jest bardzo niska. Wiele osób nie wie, że można ją leczyć farmakologicznie. Osoby chore i ich rodziny na co dzień mierzą się z wieloma problemami jak np. brak dostępu do rzetelnych informacji, brak zrozumienia ze strony otoczenia, czy trudności w uzyskaniu odpowiedzi, jak sobie radzić z tą chorobą. Jest to szczególnie istotne na samym początku choroby, gdy pacjenci i ich najbliżsi nie wiedzą z czym mają do czynienia i gdzie szukać pomocy. Naszą misją jest zwiększanie świadomości społeczeństwa na temat schizofrenii. Pragniemy pomóc chorym oraz ich opiekunom odnaleźć odpowiedzi na nurtujące ich pytania i wspierać ich w uzyskaniu akceptacji społecznej. W tym celu, wraz z naszym partnerem, firmą Recordati, uruchomiliśmy dedykowaną tej chorobie stronę internetową w języku angielskim ( https://schizophrenia.life/public/ ). Za jej pośrednictwem chcemy w jasny i przejrzysty sposób przekazać najważniejsze informacje na temat schizofrenii. Czy w ostatnim czasie firma pracowała nad innowacyjną terapią dla pacjentów chorych na schizofrenię? W firmie Gedeon Richter od wielu lat monitorujemy obszar schizofrenii, inwestując i przeprowadzając liczne badania rozwojowe, stale udoskonalając nasze leki. Już w 1999 roku podjęliśmy strategiczną decyzję, żeby zamiast prowadzić działalność badawczą w wielu różnych obszarach terapeutycznych, skoncentrować swoje badania i rozwój właśnie na lekach działających na układ nerwowy, wykorzystując swoje dotychczasowe doświadczenie, wiedzę i osiągnięcia naukowe. Decyzja ta zaowocowała opracowaniem jednego z naszych flagowych leków – winpocetyny. Cieszę się, że produkt będący efektem ponad 20-letnich prac badawczo-rozwojowych, wciąż znajduje zastosowanie w leczeniu przewlekłej niewydolności krążenia mózgowego. Ponadto, jako jedyna firma w Europie Środkowo-Wschodniej możemy pochwalić się innym innowacyjnym rozwiązaniem terapeutycznym, naszym najnowszym produktem na schizofrenię – kariprazyną. Molekuła ta jest stosowana jako lek przeciwpsychotyczny. Kariprazyna to dobra opcja terapeutyczna dla pacjentów chorych na schizofrenię, szczególnie z objawami negatywnymi, które są bardzo dotkliwe dla pacjentów i ich opiekunów. Jej stosowanie – zdaniem wielu lekarzy – może przyczynić się do poprawy klinicznej, a tym samym ułatwić osobie dotkniętej chorobą codzienne funkcjonowanie, a rodzinie i bliskim sprawowanie opieki nad chorym.Artykuł Partnerski