Depresja na emeryturze. Psychiatra mówi, co robić
![psychiatra Opielak](https://images.iberion.media/images/1920/opielak_4b8e3fdef3.jpg)
Choroby, niska emerytura, często samotność, pracy brak, ekscytujących przeżyć też. Jak tu będąc seniorem nie wpaść w depresję? – Tym bardziej że na te problemy nakładają się zmiany organiczne mózgu – mówi dr hab. n. med. Grzegorz Opielak*, psychiatra.
Polscy seniorzy nie zgłaszają lekarzom pierwszego kontaktu swojego smutku. Mówią o kłopotach ze snem, sercem, bólach głowy i brzucha. Nie mają pojęcia, że przyczyną tych problemów jest obniżony nastrój, a nawet depresja.
- W dodatku depresja seniorów często mylona jest z demencją – mówi dr Grzegorz Opielak w podcaście Pacjenci.pl „Zdrowo przegadane” na YouTube. Jak pomóc samemu sobie będąc seniorem albo komuś w naszym otoczeniu?
Bezsenność seniora może oznaczać depresję
Poczekalnie przychodni NFZ pełne są seniorów. Złośliwi mówią, że przychodzą tam z nudów i z powodu hipochondrii. A prawda jest taka, że dopiero wtedy wiele osób ma czas zająć się swoim zdrowiem. I że właśnie wtedy, gdy kończymy pracę zawodową, zaczyna się ono mocno sypać. Bo już adrenalina nie trzyma w gotowości naszego układu odpornościowego. Organizm „wie”, że może pozwolić sobie na odpuszczenie.
O seniorach, którzy owdowieli, też mówi się kpiąco, że przychodzą do przychodni na pogaduszki, bo nie mają z kim pogadać. A co najczęściej zgłaszają swoim lekarzom?
- Pacjenci, jeśli byli w kilkudziesięcioletnim dobrym związku i owdowieli, przychodzą z zaburzeniami snu, albo delikatnymi lękowymi, ale nie od razu po śmierci partnera czy partnerki. Bo na początku mają dużo zajęć – formalności związanych z pochówkiem, a po pogrzebie spotykają się na stypie z całą rodziną. Potem, gdy wszyscy się rozjadą i okazuje się, że taka osoba nie ma dzieci i wnuków, albo mieszkają oni daleko. Wtedy pojawia się uczucie totalnej pustki i braku sensu życia – mówi doktor Grzegorz Opielak, wieloletni szef szpitalnych oddziałów psychiatrii i psychogeriatrii, psychiatra z Centrum Terapii Dialog w Warszawie.
Leki nasenne zamiast antydepresyjnych często są zapisywane emerytom
Jeśli chodzi o choroby, z jakimi zmagają się seniorzy, najczęściej mówi się o udarach, zawałach i nowotworach. Lekarze zapisują im leki na wspomniane dolegliwości, w tym tabletki nasenne, zamiast poprawiające nastrój, a kontaktu z psychologiem czy psychiatrą zwykle nie sugerują. Tymczasem wśród chorób wieku senioralnego jest też depresja.
W efekcie zdarza się, że nastrój pogarsza się tak, że starszy człowiek nie widzi sensu dalszego życia i chce je sobie odebrać.
– Jeśli docieramy do ściany – rodzina widzi, że z seniorem jest aż tak bardzo źle, nie potrafi mu w żaden sposób pomóc i pocieszyć, to przypominam, że na oddział psychiatryczny zgodnie z prawem możemy przyjąć pacjenta także bez jego zgody. Ale to jest ostateczność. Naprawdę lekami antydepresyjnymi jesteśmy w stanie bardzo dużo zrobić i uzyskać poprawę nastroju.
Wizytę domową na NFZ możemy zamówić z powodu obniżonego nastroju, a nie gorączki
Leki antydepresyjne może zapisać nawet lekarz rodzinny. – Pacjenci z objawami obniżonego nastroju i zaburzeniami lękowymi zwykle trafiają do lekarza rodzinnego. Często zgłaszają objawy kardiologiczne czy gastryczne, a nie psychiczne. Jednak ci lekarze znają przecież tych pacjentów – obserwują przez wiele lat. Trudno oczekiwać od nich, by byli psychiatrami, ale na pewno mogą zauważyć, że pod maską tych objawów kryją się inne problemy – mówi Opielak.
I dalej: - Zdarza się, że na nasz oddział – psychiatryczny, dzwonią lekarze rodzinni i konsultują przypadki swoich pacjentów- wyjaśnia i zachęca lekarzy rodzinnych do spojrzenia na pacjentów także pod kątem ich kondycji psychicznej.
Przypominamy też, że jeśli senior nie wychodzi z domu, bo nie może, albo nie chce, to możemy zadzwonić do przychodni NFZ i poprosić o wizytę domową lekarza rodzinnego, by mógł porozmawiać z pacjentem w komfortowych dla niego warunkach.
Depresję mogą spowodować nawet leki od reumatologa czy gastrologa
Dodatkowym problemem w leczeniu obniżonego nastroju seniorów jest to, że zwykle osoby w wieku podeszłym, poza trudnościami życiowymi, zmagają się z wieloma chorobami. I czasem nie wiadomo, co jest prawdziwą przyczyną smutku, czy sytuacja życiowa, czy może np. choroba serca, albo leki od reumatologa, czy innego specjalisty, które przyjmuje pacjent.
– Pacjenci, którzy przychodzą na nasz oddział na planowy pobyt, mają ze sobą zwykle reklamówki leków. Jedne przepisał internista, inne kardiolog albo ortopeda. A że jeden specjalista nie wie, co zlecił inny, a pacjenci często nie informują lekarzy, co biorą, to okazuje się, że część z tych leków wchodzi ze sobą w interakcje. A inne jako efekt uboczny powodują obniżenie nastroju, a nawet depresje – mówi psychiatra Grzegorz Opielak.
Wielu seniorów przyjmuje leki na senne tyle lat, że zdążyli się już od nich uzależnić. A niektórzy dołączyli do nich kolejny nałóg – alkohol. Człowiek w tym wieku nie zdecyduje się raczej na detoksykację farmakologiczną na oddziale szpitalnym ani na odwyk. Ale nawet z takimi problemami często można sobie poradzić w warunkach domowych z pomocą wizyt w przychodni NFZ. Najważniejsze, by mówić lekarzowi rodzinnemu także o swoich problemach – nie tylko fizycznych, a także o tym, jakie leki i w jakich ilościach przyjmujemy.
Całej rozmowy z psychiatrą Grzegorzem Opielakiem o depresji i o tym, co zmienia się w naszym zachowaniu, gdy starzeje się mózg, posłuchacie tu:
![Chrapanie może być objawem niedoczynności tarczycy.](https://images.iberion.media/images/origin/11_cc6858dc63.jpg)
![Pragnienie i suchość w ustach mogą być objawami cukrzycy.](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_ccba3bd203.png)
![Demencja / lek. Mateusz Gajda](https://images.iberion.media/images/origin/Archiwum_prywatne_77aba06204.png)
![Pieniądze, ZUS, świadczenie, renta](https://images.iberion.media/images/origin/pieniadze_zus_4a4fc88575.png)
![otyłość](https://images.iberion.media/images/origin/Projekt_bez_tytulu_2023_02_23_T115047_336_fe95620fc1.png)
![lekarz](https://images.iberion.media/images/origin/lekarz_4f583f9892.jpg)
![Udar mózgu u seniora – jak się przed nim ustrzec?](https://images.iberion.media/images/origin/4_Enx_MNS_34k_Fl3_L2_Nl_Bwzo7_kolejnyudar_1606074490_01c5a41211.jpg)
![Aleksandra Przekwas](https://images.iberion.media/images/origin/Aleksandra_Przekwas_53a3ada119.png)
![Lekarz radzi, jak uniknąć anginy latem.](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_6a7b6f1554.png)
![dr n med. Ewa Uścińska, kardiolog, objawy zawału, zlewne poty](https://images.iberion.media/images/origin/dr_Ewa_Uscinska_kardiolog_65c94f64e1.png)
![Świadczenia dla niepełnosprawnych](https://images.iberion.media/images/origin/Canva_ecccc6c6a9.png)
![włosy, fryzury do spania](https://images.iberion.media/images/origin/Trycholozka_zdradza_jakie_fryzury_niszcza_wlosy_9670de7d46.jpg)
![Opuchnięte stopy](https://images.iberion.media/images/origin/Canva_2de6b7e592.png)
![Psychiatra, objawy skórne zaburzeń psychicznych](https://images.iberion.media/images/origin/Psychiatra_81c381ec7f.png)
![kardiolog, kardiologia, choroby serca, lotnisko, latanie samolotem – przeciwskazania, dr n. med. Joanna Bidiuk](https://images.iberion.media/images/origin/kardiolog_samolot_0c30430109.png)
![rehabilitacja, świadczenie](https://images.iberion.media/images/origin/W_tych_sytuacjach_mozna_dostac_swiadczenie_rehabilitacyjne_e163f7d96e.jpg)
![Demencja, refluks](https://images.iberion.media/images/origin/Ten_popularny_lek_moze_zwiekszac_ryzyko_demencji_6b20333e04.jpg)
![dieta](https://images.iberion.media/images/origin/dieta_0230450df6.png)
![Pomidory, jedzenie pomidorów](https://images.iberion.media/images/origin/Czy_jedzenie_pomidorow_moze_miec_wplyw_na_wartosci_cisnienia_3f58396588.jpg)
![dr Paweł Grzesiowski, szef GIS, sanepid, szczepionki](https://images.iberion.media/images/origin/dr_Pawel_Grzesiowski_szef_GIS_931aef8407.png)
![Użądlenia osy, osa, pszczoła](https://images.iberion.media/images/origin/Co_robic_przy_uzadleniach_osy_Jak_postepowac_a1a5d39c3a.jpg)
![Witamina D, suplementacja](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_3_f154b3d164.jpg)
![Bruksizm, fizjoterapia, masaż](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_9_4127152d96.jpg)
![Dieta, napoje, upał](https://images.iberion.media/images/origin/Tymi_napojami_nie_nawodnisz_sie_w_upaly_eb89a69c13.jpg)
![Okulista dr hab. n. med. Janusz Skrzypecki, zaćma](https://images.iberion.media/images/origin/Okulista_4513de2125.png)
![kobieta zagląda do lodówki w nocy](https://images.iberion.media/images/origin/kobieta_zaglada_do_lodowki_w_nocy_30aefd30c5.jpg)
![śmiertelny wypadek](https://images.iberion.media/images/origin/ee_894b14f0e0.jpg)
![Łazik marsjański](https://images.iberion.media/images/origin/Mars_fot_NASA_F_Lickr_NASA_screen_X_4be9dea17c.png)
![Rak szyjki macicy, rak](https://images.iberion.media/images/origin/Co_roku_z_powodu_tego_raka_umiera_1600_Polek_9631c7e88a.jpg)
![Był sobie kot](https://images.iberion.media/images/origin/Byl_sobie_kot_d3edad37dc.jpg)
![policja](https://images.iberion.media/images/origin/Fot_Marek_BAZAK_East_News_7751556b85.jpg)
![Materiały promocyjne](https://images.iberion.media/images/origin/Kobieta_w_ogrodzie_a42c929a56.png)
![Kot i Pies](https://images.iberion.media/images/origin/Projekt_bez_nazwy_1_40e6b73458.png)
![laptop, karta](https://images.iberion.media/images/origin/Projekt_bez_nazwy_2024_07_26_T122434_393_c957dc4086.png)
![ciasto z 3 składników](https://images.iberion.media/images/origin/ciasto_6005fc15bf.jpg)
![Michał Szpak](https://images.iberion.media/images/origin/Michal_Szpak_fot_KA_Pi_F_0491c687fb.jpg)
![Babcia z wnuczką nad morzem](https://images.iberion.media/images/origin/Babcia_z_wnuczka_3515bbfc07.jpg)
![Katarzyna Skrzynecka mąż](https://images.iberion.media/images/origin/Katarzyna_Skrzynecka_maz_172125bcb4.jpg)