Zaparcia u seniora. Z czego wynikają problemy i jak sobie z nimi radzić?

Zaparcia to częsty problem osób starszych

Szacuje się, że problem zaparć dotyka od 15% do 50% osób starszych, przy czym częstość zaparć wzrasta wraz z wiekiem. Częściej także dotyczy kobiet niż mężczyzn: 35,4% kobiet i 28,3% mężczyzn zgłasza problemy w tej kwestii.

Dlaczego seniorzy cierpią na zaparcia? Czynników jest wiele. To może być wolniejsza perystaltyka jelit, zmniejszona aktywność fizyczna, ale także przyjmowanie niektórych leków. Warto podkreślić, że przewlekłe zaparcia mogą prowadzić do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych, takich jak hemoroidy, uchyłkowatość jelit czy nawet zaburzenia wchłaniania składników odżywczych. Dlatego tak istotne jest poznanie przyczyn tej dolegliwości i skutecznych sposobów jej zapobiegania.

A kiedy w ogóle możemy mówić o zaparciu? Zdaniem specjalistów wtedy, gdy co najmniej od trzech miesięcy pacjent odczuwa problemy z wypróżnianiem, którym towarzyszą nasilone parcie, ból brzucha lub uczucie przeszkody w odbycie.

Przeczytaj też: Działa jak balsam na jelita. Wymiata złogi, wspiera rozwój mikrobioty. Po prostu cudo

Omega-3: na co pomaga? Najlepsze źródła i zalecane dawki Czytaj dalej Kserostomia (suchość w gardle) – przyczyny, objawy, leczenie Czytaj dalej

Przyczyny zaparć u seniorów

Dlaczego dochodzi do zaparć? Wraz z wiekiem w organizmie zachodzą zmiany, które wpływają na funkcjonowanie układu trawiennego:

• jednym z głównych powodów zaparć jest spowolnienie pracy jelit, które stają się mniej efektywne w przesuwaniu treści pokarmowej,
   
• do tego dochodzi zmniejszone pragnienie – starsze osoby często piją za mało płynów, co sprawia, że masa kałowa staje się twarda i trudna do wydalenia,
   
• istotnym czynnikiem są także leki – preparaty przeciwbólowe, antydepresanty, a nawet niektóre leki na nadciśnienie mogą prowadzić do zaparć,
   
• nieprawidłowa dieta – przede wszystkim uboga w błonnik,
   
• brak ruchu,
   
• stres – zaparcia mogą być również reakcją na różne zmiany w życiu i zmartwienia;

Przeczytaj też: Zakazane połączenie. Gnije i fermentuje w jelitach, powoduje zaparcia, wzdęcia i zgagę

Dieta, która sprzyja zaparciom

Starsze osoby często nie przykładają zbyt dużej wagi do tej kwestii diety, a to błąd. Jeżeli w posiłkach brakuje błonnika pokarmowego, który występuje w warzywach, owocach, strączkach czy nasionach i zbożach, to ryzyko, że wystąpi problem z wypróżnianiem, naturalnie rośnie. 

Ponadto spożywanie dużej ilości produktów przetworzonych, białego pieczywa, słodyczy i tłustych potraw również obciąża układ trawienny. 

Kolejna istotna sprawa to – woda. Niedostateczne spożycie płynów sprzyja zaparciom i to bardzo: woda odgrywa bowiem zasadniczą rolę w prawidłowym formowaniu stolca i jego przesuwaniu przez jelita. Ile trzeba pić? Ok. 30 ml/kg masy ciała. A więc osoba o masie ciała 60 kg powinna wypijać dziennie przynajmniej 1,8 l.

W diecie seniora problemem może być także nadmiar produktów mlecznych, zwłaszcza w przypadku nietolerancji laktozy, oraz zbyt duża ilość mocnej herbaty i kawy, które mogą działać odwadniająco.

Często okazuje się, że problem zaparć mija, kiedy tylko pacjent zadba o właściwą dietę. 

Przeczytaj też: Powodują zaparcia i niszczą jelita. Jak usunąć złogi pokarmowe?

Domowe (i nie tylko) sposoby na zaparcia

Zaparciom najlepiej przeciwdziałać. Jednak, kiedy już dojdzie do tego problemu, trzeba z nim sobie jakoś poradzić. Na szczęście jest sporo sposobów, zarówno domowych, jak i z zastosowaniem środków aptecznych, które mogą tu pomóc:

• zwiększenie spożycia błonnika – warto sięgać po otręby, siemię lniane, suszone śliwki, jabłka, warzywa strączkowe i pełnoziarniste produkty,
   
• właściwe i regularne nawodnienie – seniorzy powinni wypijać co najmniej 1,5 litra wody dziennie, aby zapobiegać twardnieniu stolca,
   
• aktywność fizyczna – nawet krótkie spacery mogą pobudzić perystaltykę jelit i ułatwić wypróżnienia,
   
• unikanie przetworzonej żywności – ograniczenie spożycia białego pieczywa, tłustych potraw, słodyczy i produktów mlecznych,
   
• wprowadzenie probiotyków – jogurty naturalne, kefiry oraz suplementy probiotyczne mogą poprawić florę bakteryjną jelit,
   
• regularne godziny posiłków – to także pomaga w regulacji pracy jelit,
   
• unikanie nadmiernego stresu – napięcie emocjonalne może negatywnie wpływać na funkcjonowanie układu trawiennego,
   
• picie herbatek ziołowych – np. z szałwii, rumianku, mięty pieprzowej, anyżu,
   
• leki przeczyszczające jako ostateczność – w przypadku przewlekłych zaparć warto skonsultować się z lekarzem, który może zalecić bezpieczne środki wspomagające trawienie.

pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15554750/, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29779417/