Wyszukaj w serwisie
choroby profilaktyka problemy cywilizacyjne zdrowie psychiczne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja dziecko
Pacjenci.pl > Zdrowie > Choroba Leśniowskiego-Crohna - jakie daje objawy i jak ją wykryć? Rozmowa z ekspertem
Joanna Kamińska
Joanna Kamińska 15.01.2024 13:38

Choroba Leśniowskiego-Crohna - jakie daje objawy i jak ją wykryć? Rozmowa z ekspertem

lekarz Jacek Kowerzanow
fot. lekarz Jacek Kowerzanow: archiwum prywatne, tło: canva

Choroba Leśniowskiego-Crohna dotyka coraz większą liczbę osób, zwłaszcza tych w młodym wieku. Podstawowym jej objawem jest ból prawego śródbrzusza, jednak symptomów tej choroby może być cały szereg. Zależą one od lokalizacji i nasilenia zmian zapalnych. Jak rozpoznać chorobę Leśniowskiego-Crohna? Artykuł powstał na podstawie rozmowy z gastroenterologiem lek. med. Jackiem Kowerzanow. 

Co to jest choroba Leśniowskiego-Crohna?

Choroba Leśniowskiego-Crohna, podobnie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubegoto, to nieswoista choroba zapalna jelit. Najczęstszym miejscem jej występowania jest okolica tzw. krętniczo-kątnicza, czyli miejsce, gdzie łączy się jelito cienkie z grubym. Może jednak atakować również inne części przewodu pokarmowego. Zmiany mogą być zlokalizowane m.in. w jamie ustnej, żołądku, jelicie cienkim, jelicie grubym i odbytnicy. Jest to choroba przewlekła, przebiegająca z naprzemiennymi okresami zaostrzeń i remisji.

Choroba Leśniowskiego-Crohna, jak i wrzodziejące zapalenie jelita grubego dotykają coraz większą liczbę osób, zwłaszcza tych w młodym wieku. 

„Niepokojące jest to, że zwiększa się ilość rozpoznania tych chorób, w szczególności w krajach rozwiniętych. Schorzenia te dotyczą głównie osób młodych. Szczyt zachorowań przypada między 20. a 40. rokiem życia. Drugi szczyt jest powyżej 60. roku życia.” - powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow.

Te objawy mogą świadczyć o wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Lekarz tłumaczy Do czego mogą prowadzić nieleczone wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Crohna? Lekarz alarmuje

Choroba Leśniowskiego-Crohna - objawy

Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna mogą być różne i zależą od lokalizacji i nasilenia zmian zapalnych.

„Podstawowym objawem jest ból prawego śródbrzusza, czyli mówiąc wprost po prawej stronie pępka. Jeżeli zmiany lokalizują się wyżej np. w jamie ustnej, mamy do czynienia z trudno gojącymi się, bądź w ogóle niegojącymi się aftami i owrzodzeniami w jamie ustnej. Jeżeli choroba atakuje przełyk, odczuwalny jest dyskomfort przy przełykaniu i mogą pojawić się objawy choroby refluksowej. Jeśli chodzi o zmiany umiejscowione w żołądku i dwunastnicy, mogą występować bóle brzucha (trochę wyżej zlokalizowane), nudności i wymioty. Możemy też podejrzewać chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy. W przypadku zmian w jelicie grubym, podobnie jak we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego, pojawia się biegunka, ale rzadziej z domieszką krwi.” -  powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow.

Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna:

  • bóle brzucha, 
  • trudno gojące się afty i owrzodzenia w jamie ustnej,
  • dyskomfort przy przełykaniu, 
  • refluks,
  • nudności, 
  • wymioty,
  • biegunka. 

Projekt bez nazwy - 2024-01-15T132708.955.png

Choroba Leśniowskiego-Crohna - objawy pozajelitowe

Podobnie, jak w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, w chorobie Leśniowskiego-Crohna mogą występować różne objawy pozajelitowe, czyli spoza przewodu pokarmowego, m.in. zapalenia skóry, zapalenie błony naczyniowej oka, zapalenia stawów obwodowych bądź osiowych kręgosłupa. 

„Najczęściej są to zapalenia skóry. Możemy wtedy mieć do czynienia z rumieniem guzowatym, który objawia się ciemno-wiśniowymi guzami, bardzo tkliwymi przy dotyku, najczęściej w okolicy piszczeli. Może również pojawić się zgorzelinowa postać zapalenia skóry, czyli trudno gojące się owrzodzenia.” - powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow.

„Może przyjmować postać oczną, m.in. zapalenie błony naczyniowej oka. Mogą również występować niecharakterystyczne zapalenia stawów obwodowych, bądź osiowych kręgosłupa.” - dodał  lek. med. Jacek Kowerzanow.

Chorobie Leśniowskiego-Crohna mogą towarzyszyć zmiany okołoodbytowe, m.in. nawracające szczeliny odbytu, przetoki jelitowo-odbytowe czy nawracające ropnie okołoodbytowe.

„W chorobie Leśniowskiego-Crohna, częściej niż we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego spotykamy zmiany okołoodbytowe i tutaj mówimy o przetokach okołoodbytowych, czyli jelitowo-odbytowych.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow.

Choroba Leśniowskiego-Crohna może powodować także nawracające infekcje pochwy i układu moczowego.

„W chorobie Leśniowskiego-Crohna spotykamy też przetoki jelitowo-jelitowe, czyli położone trochę wyżej i jelitowo-pęcherzowe, czyli umiejscowione między jelitami i pęcherzem moczowym. Mówimy tutaj np. o nawracających, trudno gojących się infekcjach układu moczowego, bądź jelitowo-pochwowych. Występują także przetoki jelitowo-skórne, kiedy ujście przetoki jest nie w okolicy odbytu, a w obrębie jamy brzusznej.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow.

Jak wykryć chorobę Leśniowskiego-Crohna?

Podstawą diagnostyki choroby Leśniowskiego-Crohna, jak i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego są badania fizykalne i laboratoryjne (krwi i kału).

„Kluczowy będzie dobrze zebrany wywiad, badanie fizykalne oraz badania laboratoryjne. Charakterystyczne dla tych jednostek są podwyższone markery stanu zapalnego, czyli mówimy tutaj o leukocytozie i podwyższonych wartościach CRP bądź OB.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow.

„Obecnie, często wykorzystuje się badanie w kale poziomu specyficznego białka, które nazywamy kalprotektyną. W obu jednostkach chorobowych będzie on podwyższony.” - dodał lek. med. Jacek Kowerzanow.

Nieodłącznym elementem diagnostyki są też badania endoskopowe i obrazowe.

„W przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna diagnostyka jest trudniejsza, gdyż choroba może być zlokalizowana w różnych miejscach. Jeżeli zmiany występują tylko w górnym odcinku, trzeba posiłkować się gastroskopią. Jeżeli mamy zmiany w jelicie cienkim, pojawiają się trudności diagnostyczne i sięgamy po badania obrazowe, czyli tomografię komputerową jamy brzusznej i rezonans magnetyczny, ale w specjalnym protokole enterografii, bądź enteroklizy, czyli dedykowanym do zobrazowania głównie jelita cienkiego. Niestety tutaj nie mamy możliwości pobrania wycinków.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow.

W ostatnim czasie coraz większą popularnością cieszy się badanie kapsułką endoskopową.

„Jeżeli chodzi o endoskopię, możemy wykorzystać bardzo modną w ostatnim czasie kapsułkę endoskopową, lecz ona również w dalszym ciągu pozwala nam tylko zobrazować zmiany. Obecnie trwają prace, aby mogła także wykonywać biopsję.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow.

„Podsumowując, należy podejść do pacjenta holistycznie, czyli wziąć pod uwagę wywiad, objawy, wyniki badań obrazowych, laboratoryjnych i endoskopii.” - podsumował lek. med. Jacek Kowerzanow.

Choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego – podobieństwa i różnice. Rozmowa z ekspertem
doktor Kowerzanow - wywiad
Choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) to dwa rodzaje nieswoistych zapaleń jelit, które charakteryzują się przewlekłym stanem zapalnym w przewodzie pokarmowym. Oba schorzenia mogą powodować podobne objawy, jednak między nimi istnieją też istotne różnice. O podobieństwach i różnicach między chorobą Leśniowskiego-Crohna a WZJG rozmawiamy z gastroenterologiem lek. med. Jackiem Kowerzanow.
Czytaj dalej
Wrzody żołądka - wywiad z ekspertem. Jak rozpoznać wrzody żołądka? Jakie są objawy? Jak leczyć wrzody? Czy jest to choroba uleczalna? Co jeść, a czego unikać?
wrzody
Wrzody żołądka - objawy, przyczyny, leczenie, dieta. Jak rozpoznać wrzody żołądka? Jakie są objawy? Jak leczyć wrzody żołądka? Czy jest to choroba uleczalna? Co jeść, a czego unikać? Jakie są objawy pęknięcia wrzodu? Na te i inne pytania odpowiada gastroenterolog, lek. med. Jacek Kowerzanow. Co to są wrzody żołądka? Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy jest to jedna z najczęstszych chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego. W tej chwili uważa się, że ok. 6% - 10% populacji przynajmniej raz w życiu będzie miało rozpoznaną chorobę wrzodową żołądka bądź dwunastnicy. Wrzodem trawiennym nazywamy ubytek w błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy, który przekracza blaszkę mięśniową. Jak rozpoznać wrzody żołądka? Jakie są objawy wrzodów żołądka?Głównym objawem jest ból, który umiejscawia się najczęściej w nadbrzuszu. Ma on charakter piekący, bądź też gniotący, o zmiennym natężeniu. Znaczące jest to, iż pokarm może ten ból nasilać lub wręcz odwrotnie, może go niwelować. Wszystko zależy od tego, gdzie wrzód jest umiejscowiony. W chorobie wrzodowej żołądka pokarm wzmaga też dolegliwości bólowe. W przypadku choroby wrzodowej dwunastnicy pokarm będzie te bóle zmniejszał. Mówimy tu o tzw. bólach głodowych bądź nocnych.Jakie są przyczyny powstawania wrzodów żołądka?Mówiąc o chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, możemy podzielić przyczyny na dwie główne grupy. Pierwsza związana jest z infekcją Helicobacter pylori. Jest to bakteria, która odpowiada za ostry, a następnie przewlekły stan zapalny błony śluzowej. Może doprowadzić do powierzchniowych ubytków, które nazywamy nadżerkami, bądź do ubytków głębokich, czyli wrzodów. Pozostałe przyczyny, niezwiązane z infekcją Helicobacter pylori to głównie: wysokoprocentowe alkohole, palenie wyrobów tytoniowych, nadużywanie leków przeciwzapalnych oraz stres.Skąd Helicobacter pylori bierze się w naszym organizmie? Czy możemy zarazić się tego typu bakterią od innej osoby? Na szczęście w tej chwili mamy tendencję spadkową. W Polsce zakażonych jest około 66% osób dorosłych i 30% dzieci. Najczęściej zakażamy się nią w okresie dziecięcym drogą kropelkową z pokarmem bądź też poprzez kontakt z zakażoną glebą czy wodą.Czy jeśli jesteśmy już nosicielami Helicobacter pylori, będziemy na nią skazani do końca życia? Na szczęście nie. Dzięki dobrze przeprowadzonej diagnostyce oraz wdrożeniu odpowiedniego leczenia, możemy sobie z nią poradzić. Mówimy tu o szerokospektralnej antybiotykoterapii, która pozwoli nam pozbyć się bakterii.Jak wykryć wrzody żołądka?Złotym standardem w diagnostyce choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy jest wykonanie endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego. Mówimy tutaj o gastroskopii, która jest już powszechnie dostępna. Przeprowadzenie gastroskopii umożliwi nam nie tylko rozpoznanie choroby wrzodowej, ale także pozwoli określić lokalizację wrzodu. Przy podejrzeniu choroby nowotworowej, podczas gastroskopii możemy pobrać wycinki do oceny mikroskopowej. Jednocześnie możliwe jest wykonanie tzw. testu ureazowego na obecność Helicobacter pylori.Jak leczyć wrzody żołądka? Czy jest to choroba uleczalna? Czy istnieją skuteczne leki na wrzody żołądka? Jak najbardziejjest to choroba wyleczalna. Proces leczenia zależy od przyczyny, czy będzie związana z infekcją Helicobacter, czy też nie. Znamienne jest tutaj wyeliminowanie czynnika sprawczego. Jeżeli chodzi o Helicobacter pylori, stosuję szerokospektralną antybiotykoterapię. Jeśli jednak wrzody nie są związane z infekcją bakteryjną, w większości przypadków używamy leków z grupy tzw. inhibitorów pompy protonowej. Leki te silnie hamują wydzielanie kwasu solnego w żołądku i tym samym działają protekcyjnie na błonę śluzową żołądka, bądź dwunastnicy. Czy leki z grupy inhibitorów pompy protonowej są dostępne bez recepty? Część leków z tej grupy dostępna jest bez recepty. Podkreślę jednak, że choroba wrzodowa żołądka bądź dwunastnicy powinna być leczona pod kontrolą lekarza.Przede wszystkim dlatego, iż może nieść groźne dla zdrowia i życia powikłania, takie jak m.in. krwawienie z przewodu pokarmowego lub perforację. Są to sytuacje bezpośrednio zagrażające życiu. Jakie są objawy pęknięcia wrzodu? Jak wspomniałem wcześniej, musimy pamiętać, że pęknięcie wrzodu to stan bezpośredniego zagrożenia życia. Niepokojące mogą być objawy krwawienia do przewodu pokarmowego pod postacią krwistych wymiotów, bądź też wymiotów, które mają wygląd fusów do kawy. Kolejnym objawem jest smolisty, bądź krwisty stolec. Sama perforacja objawia się najczęściej ostrym, przeszywającym bólem, nazywanym bólem sztyletowym. W sytuacji pęknięcia wrzodu niezbędna jest natychmiastowa pomoc medyczna. W przypadku krwawienia, wskazany jest pilny zabieg endoskopowy, tamujący to krwawienie. Natomiast w przypadku perforacji, konieczny jest zabieg operacyjny w trybie pilnym.Czy możemy wspomagać się domowymi sposobami? Czy istnieją naturalne, domowe, sposoby na wrzody żołądka?To określenie idealnie trafia w punkt: „wspomagać się”, nie leczyć! Część pacjentów pije wywar z siemienia lnianego, który ma działanie protekcyjne na błonę śluzową. Zaznaczam, że jest to jedynie „wspomaganie” a nie leczenie. O wszelkich dodatkowych działaniach pacjenta – lekarz powinien być poinformowany.Dieta przy wrzodach żołądka - co można jeść, a czego unikać? Tu mam dość dobrą wiadomość. Nie musimy stosować bardzo restrykcyjnej diety, gdyż pokarm sam z siebie nie wywołuje wrzodów żołądka. Może jednak wzmagać dolegliwości, dlatego przy chorobie wrzodowej zalecana jest dieta lekkostrawna. Powinniśmy unikać przede wszystkim potraw tłustych, bardzo mocno przyprawionych oraz smażonych, które zalegają w żołądku. Niektórzy pacjenci skarżą się na dolegliwości bólowe po kawie, mocnej herbacie, a szczególnie po napojach wysokoprocentowych. Czy osoba z wrzodami żołądka może pozwolić sobie na kawę? Czy kawa jest całkowicie zabroniona? Raczej zalecałbym unikanie kawy do momentu wyzdrowienia. Czy mleko jest dobre na wrzody żołądka? Zdania na ten temat są podzielone. Mleko nie powinno zaszkodzić, jednak nie zwalczy problemu wrzodów żołądka czy dwunastnicy. Tak jak wcześniej wspomniałem, w chorobie wrzodowej dwunastnicy mamy do czynienia z tak zwanymi bólami nocnymi, czy głodowymi. W dawnych czasach pacjent próbując sobie pomóc i ukoić dolegliwości spał ze szklanką mleka przy łóżku. Może to być sposób uśmierzania bólu, ale nie leczenia problemu, które powinno odbywać się pod kontrolą specjalisty. Jeśli chodzi o szkodliwe działanie mleka, myślę, że dotyczy to innych chorób przewodu pokarmowego.Czy przy wrzodach żołądka można jeść ogórki kiszone? Mogą pomóc, czy zaszkodzić? Myślę, że jest to kwestia indywidualna danego pacjenta. U niektórych osób ogórki kiszone mogą nasilać dolegliwości, u innych wręcz przeciwnie, mogą pomóc uśmierzyć ból. Jest to temat dyskusyjny, na który nie przeprowadzono badań klinicznych. W mojej wieloletniej praktyce i ocenie uważam, że nie pomagają nam w tej chorobie.Z Joanną Kamińską rozmawiał gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow, wykształcony i doświadczony specjalista chorób wewnętrznych oraz gastroenterologii. Specjalizuje się w samodzielnym wykonywaniu badań diagnostycznych i zabiegowych z zakresu endoskopii. Swoje kwalifikacje podnosił podczas wieloletniej praktyki zarówno w szpitalach, jak i poradniach prywatnych (Medicover, Luxmed). Był uczestnikiem licznych kongresów międzynarodowych i krajowych z zakresu gastroenterologii i chorób wewnętrznych. Posiada Certyfikat ukończenia kursu z Zaawansowanych Technik Badań i Zabiegów Endoskopowych oraz Certyfikat w Dziedzinie Ochrony Radiologicznej Pacjenta. Ukończył kurs ECPW w Brukseli, a także podstawowy kurs USG jamy brzusznej Roztoczańskiej Szkoły Ultrasonografii. Ponadto odbył staż z Medycyny Tropikalnej w Madonna University w Nigerii.
Czytaj dalej