Dlaczego boli kręgosłup lędźwiowy?
Według dostępnych danych nawet 80% Polaków w ciągu swojego życia zmaga się z bólem kręgosłupa. Najczęściej problem dotyczy właśnie odcinka lędźwiowego. O przyczynach bólu pleców w odcinku lędźwiowym w rozmowie z redaktorką serwisu Pacjenci.pl opowiedział Tomasz Paprzycki – fizjoterapeuta, osteopata i autor książki „Cztery filary zdrowia”.
Kręgosłup to nie tylko kości
Kręgosłup lędźwiowy to dolna część kręgosłupa, znajdująca się między odcinkiem piersiowym a kością krzyżową. Składa się z pięciu kręgów lędźwiowych (L1-L5), które są większe i mocniejsze niż kręgi w innych odcinkach kręgosłupa, co wynika z pełnionych przez nie funkcji. Kręgosłup lędźwiowy utrzymuje górną część ciała i równoważy ciężar głowy, klatki piersiowej oraz ramion, umożliwia zginanie, prostowanie oraz skręty tułowia.
Jak zauważa nasz rozmówca, nie możemy patrzeć na kręgosłup tylko jak na zestaw kości. Trzeba brać pod uwagę struktury otaczające kręgosłup, a więc również więzadła i mięśnie oraz rdzeń kręgowy, który kręgi chronią. Przeczytaj: L4 na ból pleców. To musisz wiedzieć, zanim weźmiesz zwolnienie lekarskie
– Kręgosłup lędźwiowy trzeba osadzić w konkretnym miejscu, w którym on się znajduje i patrzeć na wszystko, z czym on jest połączony (…). Odcinek lędźwiowy to nie tylko pięć kręgów – one chronią rdzeń kręgowy. Po bokach idą pnie współczulne, a wszystko to jest obudowane więzadłami i mięśniami.
– Kręgosłup lędźwiowy znajduje się w konkretnym pudełku, którym jest jama brzuszna. To pudełko jako dach ma przeponę, podłogą są mięśnie dna miednicy, z przodu są mięśnie brzucha, a z tyłu mięśnie grzbietu. Z tyłu jest osadzony kręgosłup lędźwiowy razem ze wszystkimi strukturami, które się do niego przyczepiają. W tym pudełku panuje określone ciśnienie. Kluczem do zrozumienia, dlaczego boli odcinek lędźwiowy, są zmiany ciśnienia w jamie brzusznej, do których dochodzi np. kiedy podnosimy coś ciężkiego – wyjaśnia ekspert.
Główne przyczyny bólu odcinka lędźwiowego
Przyczyn bólu kręgosłupa lędźwiowego jest wiele, a określenie podłoża problemu wymaga indywidualnego podejścia do każdego pacjenta. Można natomiast wyróżnić kilka podstawowych kategorii przyczyn występowania tego objawu.
Pierwsza kategoria obejmuje bóle przeciążeniowe. Pojawiają się one u osób, które np. dużo stoją, wykonują pracę fizyczną lub uprawiają intensywnie sport. W takich przypadkach może dochodzić do przeciążeń mięśniowo-powięziowych, czy do nadmiernego nacisku na więzadła i ich stanów zapalnych – czyli do przeciążenia mechanicznego układu ruchu.
Kolejną przyczyną bólu pleców w odcinku lędźwiowym mogą być choroby narządów wewnętrznych, takich jak nerki, jelita, pęcherz i macica. Biegnące wzdłuż kręgosłupa pnie współczulne w odcinku lędźwiowym zbierają informacje o bólu z tych narządów i przekazują je do mózgu. Mechanizm zaburzeń w przekazywaniu bodźców nerwowych w układzie współczulnym, które mogą prowadzić do przewlekłego bólu, dysfunkcji narządów wewnętrznych i napięcia mięśniowego fachowo nazywamy negatywną aferentacją przez pień współczulny. Przeczytaj: 5 oczywistych oraz 5 nietypowych objawów raka nerek. Poznaj wczesne sygnały choroby
Ból pleców w odcinku lędźwiowy może być wywołany również wzrostem ciśnienia w jamie brzusznej wywołanym nadmiarem płynów, gazów albo obecnością jakiegoś ciała stałego. Jak mówi ekspert:
– Większość bólu w odcinku lędźwiowym ma przyczynę w jamie brzusznej (…) Krew i limfa nie mogą przepłynąć z dołu do góry, mają problem, żeby przedostać się przez przeponę i gromadzą się w górnej części jamy brzusznej (…) Im bardziej zbierają się płyny, tym większy zastój, który powoduje ból.
Jak zauważa Tomasz Paprzycki, bóle wywołane zastojem mogą powodować również bóle naczyniowe promieniujące np. do nóg. Osoba zmagająca się z takim problemem może odczuwać ból o charakterze piekącym, kłującym, a nawet rozlanym.
Zupełnie inny ból wywołują uciski na nerwy. W takich sytuacjach mamy do czynienia z bólem punktowym, którego lokalizację pacjent zwykle jest w stanie dokładnie wskazać. W przypadku bólów tego typu występują dodatkowe objawy neurologiczne, takie jak zaburzenia czucia i osłabienie mięśni.
Rwa kulszowa - najczęściej nadużywana diagnoza
Zdaniem naszego eksperta rwa kulszowa jest schorzeniem diagnozowanym zdecydowanie zbyt często i zazwyczaj błędnie.
Rwa kulszowa to jest parę procent wszystkich bólów promieniujących – albo jeszcze mniej.
Rwa kulszowa to zespół objawów wynikających z podrażnienia lub ucisku nerwu kulszowego, który jest najdłuższym i najgrubszym nerwem w ludzkim ciele. Ból promieniuje od dolnej części pleców przez pośladek, tylną część uda, a czasem aż do stopy.
Wśród przyczyn rwy kulszowej wymienia się dyskopatię (przepuklinę dysku), zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, zespół mięśnia gruszkowatego, urazy kręgosłupa oraz stany zapalne. Do charakterystycznych objawów rwy kulszowej zalicza się drętwienie, mrowienie i osłabienie mięśni w nodze oraz nasilanie się bólu podczas ruchu, przy kichaniu i kaszlu.
Leczenie obejmuje fizjoterapię, ćwiczenia wzmacniające, leki przeciwbólowe, a w cięższych przypadkach – zabiegi operacyjne. Przeczytaj: Kiedy ból kręgosłupa powinien zaniepokoić? Lekarka wyjaśnia
