Jak wykryć metaboliczne stłuszczenie wątroby? Te metody diagnostyczne są kluczowe
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD), inaczej metaboliczna stłuszczeniowa choroba wątroby (MAFLD) to stan, w którym mamy do czynienia z nadmiernym gromadzeniem się tłuszczów w wątrobie. Zazwyczaj nie daje charakterystycznych objawów, a nieleczona może prowadzić do groźnych powikłań. Bardzo ważne jest więc wczesne wykrycie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Artykuł powstał na podstawie rozmowy z dr med. Pawłem Rajewskim, Rektorem i Profesorem w Wyższej Szkole Nauk o Zdrowiu, hepatologiem, specjalistą transplantologii klinicznej, ekspertem w zakresie obesitologii, lipidologii i zaburzeń metabolicznych, specjalistą chorób wewnętrznych, specjalistą chorób zakaźnych.
Kto najczęściej choruje na NAFLD?
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) najczęściej dotyka osoby otyłe i cierpiące na cukrzycę typu 2. „Większość przypadków NAFLD powiązana jest z tzw. zespołem metabolicznym, czyli zbiorem czynników ryzyka sercowo-naczyniowego (otyłość brzuszna, cukrzyca typu 2 lub stan przedcukrzycowy, nadciśnienie tętnicze, wysokie stężenie trójglicerydów lub obniżone stężenie cholesterolu frakcji HDL) i rozumiana jest jako jego wątrobowa manifestacja.” - powiedział profesor dr med. Paweł Rajewski.
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby zazwyczaj nie daje charakterystycznych objawów, stąd też większość pacjentów nie zdaje sobie sprawy z jej istnienia. „Przebieg kliniczny MAFLD jest zazwyczaj bezobjawowy. U części pacjentów objawy choroby są niecharakterystyczne: uczucie przewlekłego zmęczenia lub uczucie dyskomfortu w prawym podżebrzu.” - powiedział profesor dr med. Paweł Rajewski.
Do czego może prowadzić nieleczone NAFLD?
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby jest poważnym schorzeniem. Późno zdiagnozowana i nieleczona może prowadzić do groźnych powikłań sercowo-naczyniowych, marskości wątroby oraz raka wątroby. Stąd też bardzo ważna jest wczesna diagnoza i wdrożenie odpowiedniej terapii. „Późno rozpoznana i nieleczona może prowadzić do rozwoju marskości wątroby i raka wątroby oraz powikłań sercowo-naczyniowych, które są główną przyczyną zgonu w tej grupie chorych.” - powiedział profesor dr med. Paweł Rajewski.
Jak wykryć NAFLD?
W diagnistyce NAFLD stosuje się metody nieinwazyjne oraz inwazyjne. Jeśli w obrazie ultrasonograficznym zostanie wykryte stłuszczenie wątroby, należy przeprowadzić dokładne badanie przedmiotowe i podmiotowe oraz wykonać badania laboratoryjne w celu ustalenia przyczyn stłuszczenia.
- USG
Badanie ultrasonograficzne (USG) jest jedną z najczęściej stosowanych metod nieinwazyjnego wykrywania stłuszczenia wątroby. Badanie to jest szybkie, bezbolesne i bezpieczne dla pacjenta. Jego wadą jest jedna niska czułość w wykrywaniu łagodnego stłuszczenia.
„Badanie ultrasonograficzne wykrywa stłuszczenie gdy obejmuje ono ok. 20-30% hepatocytów” - powiedział profesor dr med. Paweł Rajewski.
Badanie USG może być utrudnione u osób otyłych lub z dużym gazowaniem jelit. Ponadto nie pozwala na ocenę stopnia zaawansowania procesu zapalnego lub włóknienia w wątrobie.
- Elastografia wątroby metodą fibroscanu z pomiarem parametru CAP (controlled attenuation parameter – ilościowe oznaczanie stopnia stłuszczenia wątroby)
To nowoczesna nieinwazyjna technika pozwalająca na ocenę stopnia włóknienia i stłuszczenia wątroby. Elastografia wątroby metodą fibroscanu cechuje się wyższą czułością niż badanie USG. Jest badaniem szybkim i bezbolesnym, które może być wykorzystane do diagnostyki i monitorowania pacjentów z chorobami wątroby, takimi jak marskość, wirusowe zapalenie wątroby czy stłuszczeniowe zapalenie wątroby. Nieinwazyjność badania pozwala na jego powtarzanie w celu ustalenia dynamiki włóknienia wątroby.
„Elastografia wątroby metodą fibroscanu z pomiarem parametru CAP wykrywa stłuszczenie gdy obejmuje ono już około 5% hepatocytów”. - powiedział profesor dr med. Paweł Rajewski.
- MRI (magnetic resonance imaging - obrazowanie rezonansu magnetycznego)
MRI pozwala na ocenę stopnia stłuszczenia wątroby i wykrycie ewentualnych powikłań. Wykorzystuje silne pole magnetyczne i fale radiowe do tworzenia obrazów wnętrza ciała. Jest to nieinwazyjna i bezpieczna metoda, która nie wymaga podawania kontrastu ani promieniowania rentgenowskiego. Badanie MRI może wykryć obecność tłuszczu w wątrobie, zmiany zapalne, zwłóknienie, torbiele, guzy i inne nieprawidłowości. MRI pozwala na dokładną ocenę struktury i funkcji wątroby. Pomaga w ustaleniu przyczyny stłuszczenia wątroby, monitorowaniu postępu choroby i ocenie skuteczności terapii.
- Biopsja wątroby
Biopsja wątroby polega na pobraniu wycinka tkanki wątroby za pomocą specjalnej igły, a następnie jego ocenie pod mikroskopem. Jest to zabieg inwazyjny, który wymaga odpowiedniego przygotowania i może powodować powikłania. Biopsję wątroby wykonuje się w celu rozpoznania różnych chorób wątroby, które nie mogą być ustalone na podstawie innych badań. Pozwala ocenić stopień uszkodzenia i aktywności zapalnej wątroby oraz podjąć odpowiednią terapię.
“Ponadto do badań nieinwazyjnych mających na celu określenie włóknienia wątroby można stosować skale punktowe/kalkulatory - NAFLD fibrosis score (NFS) – wiek, BMI, obecność cukrzycy, Aspat, Alat, PLT i FIB- 4 Index – wiek, Aspat, Alat, PLT.” - powiedział profesor dr med. Paweł Rajewski.
