Według WHO rak stanowi drugą najczęstszą przyczyną zgonów na świecie. Do rozwoju nowotworów może dochodzić wskutek działania różnych czynników środowiskowych u osób z predyspozycjami genetycznymi. Według ekspertów, dzięki modyfikacji stylu życia jesteśmy w stanie zapobiec około 40% nowotworów.
Jak powstaje nowotwór?
Komórka to podstawowa jednostka życia. W naturalnym cyklu życia, komórki dzielą się i obumierają w sposób zaprogramowany w ich materiale genetycznym. Te nieprawidłowe ulegają automatycznemu zniszczeniu.
W wyniku działania różnych czynników, takich jak m.in. wrodzone mutacje genowe, czynniki zewnętrzne (fizyczne lub chemiczne) czy zakażenia wirusami, określony gen w DNA zdrowej komórki zostaje uszkodzony. Jeśli uszkodzenie nie zostanie naprawione przez system naprawczy lub nie dojdzie do obumarcia komórki, rozpoczyna się proces przemiany nowotworowej.
Mechanizm przekształcania się prawidłowej komórki w komórkę nowotworową nosi nazwę karcynogenezy. Zmutowana komórka zaczyna się dzielić w niekontrolowany sposób, wymykając się spod kontroli układu odpornościowego, co może trwać nawet kilka lat. Namnażanie się komórek nowotworowych i ich różnicowanie się prowadzi do powstania guza nowotworowego, który nabywa zdolności do naciekania tkanek oraz tworzenia przerzutów. Czas trwania tego procesu wynosi od kilku miesięcy do kilku lat.
Gdzie w Polsce zrobimy kolonoskopię na NFZ bez skierowania?
CZYTAJ DALEJ
Kto najczęściej choruje na raka jelita grubego? Ta grupa osób jest szczególnie narażona
CZYTAJ DALEJPredyspozycje genetyczne i wiek jako czynniki ryzyka rozwoju nowotworów
Szacuje się, że czynniki dziedziczne są przyczyną rozwoju 10 – 30% wszystkich nowotworów. Pozostałe przypadki to tak zwane nowotwory „sporadyczne”. Należy podkreślić, że odziedziczamy nie chorobę, a predyspozycję do zachorowania.
Większość chorób nowotworowych pojawia się w wieku średnim lub podeszłym, ponieważ wraz z upływem lat materiał genetyczny ulega coraz większym zmianom. W wyniku starzenia się organizmu procesy zachodzące w komórkach są bardziej narażone na błędy, a układ odpornościowy jest słabszy, przez co gorzej spełnia swoją funkcję obronną i naprawczą.
Czynniki środowiskowe sprzyjające rozwojowi nowotworów
Na wiek i geny nie mamy wpływu, jednak nasz styl życia, który odgrywa równie istotną rolę w rozwoju nowotworów jest od nas zależny.
Potężnym czynnikiem rakotwórczym jest palenie tytoniu. W dymie tytoniowym znajduje się tysiące substancji toksycznych, które prowadzą do powstawania mutacji w komórkach.
Codziennie jesteśmy narażeni na działanie związków kancerogennych obecnych w atmosferze. Dotyczy to przede wszystkim mieszkańców miejscowości o wysokim stężeniu zanieczyszczeń powietrza.
Istotnym czynnikiem kancerogennym jest promieniowanie ultrafioletowe, które prowadzi głównie do rozwoju groźnych nowotworów skóry i oczu. Należy więc chronić się przed słońcem, stosować kremy ochronne z filtrem oraz okulary przeciwsłoneczne
Wiele się słyszy na temat szkodliwych substancji obecnych w niezdrowej żywności. Dotyczy to przede wszystkim produktów wysoko przetworzonych o dużej zawartości tłuszczów trans. Zdrowa dieta to jeden z głównych elementów profilaktyki antynowotworowej. Pamiętajmy, że sposób odżywania ma duży wpływ na nasz układ odpornościowy, który musi być sprawy, aby mógł walczyć z mutacjami w komórkach.
Niektóre nowotwory są wywoływane przez pewne typy wirusów, tak zwane wirusy onkogenne. Należą do nich m.in. wirusy zapalenia wątroby (HBV, HCV), wirus mięsaka Kaposiego, wirus HPV (brodawczaka ludzkiego), wirus EBV (Epsteina-Barr).
Istotnym czynnikiem ryzyka jest przewlekły stres, pod wpływem którego dochodzi do stanu zapalnego w organizmie, który sprzyja rozwojowi nowotworów.
Stan zapalny w organizmie bywa także następstwem nadwagi i otyłości, dlatego ważne jest utrzymanie prawidłowej masy ciała.
Otyłość - przyczyny, leczenie, skutki. Ekspert tłumaczy
CZYTAJ DALEJ
Rak jelita grubego - przyczyny, objawy, profilaktyka, leczenie. Ekspert tłumaczy
CZYTAJ DALEJ
