NFZ zmienia reguły. Nadchodzi nowa era zatrudniania
Lekarze od lat narzekali, że przejście do Narodowego Funduszu Zdrowia wiąże się z gąszczem przepisów i koniecznością rezygnacji z praktyki klinicznej. Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało właśnie poluzowanie tych wymagań, aby przyciągnąć więcej specjalistów i przyspieszyć decyzje, od których zależą kolejki pacjentów. Kiedy i co dokładnie ma się zmienić?
- Fundusz będzie mógł zatrudniać lekarzy w bardziej elastycznych formach, bez konieczności rezygnacji z pracy w szpitalu
- Projekt jest już po przyjęciu przez rząd; wejście w życie zaplanowano na I kwartał 2026 r
- Według GUS w 2024 r. w Polsce pracowało 141 tys. lekarzy – to wciąż jeden z najniższych wskaźników w UE
NFZ bierze się za kadry
Narodowy Fundusz Zdrowia odpowiada za podział ponad 180 mld zł rocznie. Tymczasem obsada lekarska w centrali i oddziałach wojewódzkich od lat pozostaje niewystarczająca. Jeden z powodów? Dotychczas obowiązywał m.in. zakaz łączenia etatu w NFZ z pracą w podmiocie, który z Funduszem ma umowę, a także wysokie progi stażowe dla kandydatów. W efekcie część konkursów kończyła się brakiem chętnych, a kontrole lub wyceny świadczeń przeciągały się miesiącami. Przy niedoborze kadr – 3,7 lekarza na 1000 mieszkańców wobec średniej unijnej 4,6 – każda „utracona” para rąk ma znaczenie.
Cztery ogromne zmiany dla NFZ i lekarzy
Projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach zdrowotnych wprowadza cztery kluczowe zmiany:
- zniesienie zakazu podwójnego zatrudnienia – lekarze będą mogli łączyć pół etatu w NFZ z pracą kliniczną, o ile nie wystąpi konflikt interesów;
- krótszy wymagany staż – z pięciu do trzech lat lub równoważny dorobek naukowy dla analityków świadczeń;
- umowy hybrydowe i praca zdalna – resort dopuści telepracę przy analizie wniosków i kontroli świadczeń, co ma przyciągnąć specjalistów spoza dużych miast;
- transparentny, szybszy konkurs – czas rekrutacji ma skrócić się do 45 dni, z jawną punktacją kompetencji.
Ministerstwo podkreśla, że łagodzenie kryteriów nie oznacza obniżenia jakości – pozostają wymogi prawa wykonywania zawodu i braku toczących się spraw dyscyplinarnych.
Problemy finansowe NFZ
Budżet Funduszu od kilku lat balansuje na granicy wypłacalności. NFZ zamknął 2023 r. wynikiem –16 mld zł; deficyt to przede wszystkim efekt przejęcia od budżetu państwa kosztownych zadań (ratownictwo medyczne, programy lekowe, szczepienia) oraz ustawowych podwyżek wynagrodzeń dla personelu medycznego. Już rok później luka finansowa sięgnęła ok. 30 mld zł, czyli 16 proc. całego planu wydatków, trzykrotnie przekraczając pierwotne założenia planu finansowego NFZ.
Analitycy przestrzegają, że bez szybkich reform w latach 2025–2028 deficyt może się nawet podwoić, a blisko jedna trzecia świadczeń będzie musiała być pokrywana z dotacji budżetowych.
Główne słabości systemu to uzależnienie od składki zdrowotnej (hamowanej przez wolniejszy wzrost płac), sztywne regulacje płacowe w ochronie zdrowia oraz rosnące zapotrzebowanie na kosztowne świadczenia w starzejącym się społeczeństwie.
Źródło: NFZ, Ministerstwo Zdrowia
