Rocznie zabijają 40 tys. Europejczyków. Są w większości polskich domów
Pod koniec ubiegłego roku naukowcy z Hiszpanii opublikowali wstrząsające wyniki badań dotyczących wpływu używania kuchenek gazowych na zdrowie. Przeraża nie tylko lista chorób, do których powstawania przyczynia się korzystanie z takich urządzeń, ale też skala problemu w Europie.
Ciche zagrożenie w naszych domach
Z kuchenek gazowych korzystają miliony europejskich domów, w tym ok. 74% gospodarstw w Polsce – jest to jeden z najwyższych wskaźników na Starym Kontynencie. Niestety, jak wykazało badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Jaume I w Castelló de la Plana oraz Uniwersytetu w Walencji, ich używanie wiąże się z emisją szkodliwych substancji do powietrza, przede wszystkim dwutlenku azotu (NO₂).
Według raportu, zanieczyszczenie dwutlenkiem azotu w zamkniętych pomieszczeniach często przekracza dopuszczalne normy Światowej Organizacji Zdrowia, a domowa wentylacja nie zawsze jest w stanie skutecznie obniżyć jego poziom. Przeczytaj: To nowa najgorsza choroba zakaźna. W rok zachorowało 8 milionów, a zmarło ponad milion
Oprócz dwutlenku azotu kuchenki gazowe emitują szereg innych szkodliwych substancji, w tym:
• tlenek węgla (CO) – może prowadzić do zatrucia i problemów neurologicznych,
• tlenki azotu (NO, N₂O) – wpływają negatywnie na układ oddechowy,
• benzen (C₆H₆) – substancja rakotwórcza, zwiększająca ryzyko białaczki,
• formaldehyd (H₂CO) – drażniący gaz, który może powodować problemy z układem oddechowym i jest klasyfikowany jako substancja rakotwórcza,
• ultradrobne cząsteczki (UFP) i PM2.5 – mogą przenikać do płuc i układu krwionośnego, zwiększając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych,
• dwutlenek węgla (CO₂) i metan (CH₄) – przyczyniają się do zmian klimatycznych i mogą pogarszać jakość powietrza w pomieszczeniach.
Setki tysięcy przypadków astmy
Najbardziej narażone na skutki wdychania dwutlenku azotu są dzieci. Według badaczy w Europie co roku diagnozuje się około 726 tysięcy nowych przypadków astmy związanych z używaniem kuchenek gazowych, w tym 367 tysięcy właśnie wśród dzieci. Przeczytaj: Pierwsze objawy astmy. Te dolegliwości mogą przypominać przeziębienie
Ponadto długotrwałe wdychanie gazów wydzielanych przez kuchenki może prowadzić do przewlekłych chorób płuc i zwiększa ryzyko przedwczesnej śmierci. Lista chorób i problemów zdrowotnych powiązanych z gotowaniem na takich urządzeniach oprócz astmy obejmuje:
• przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP),
• nowotwory płuc,
• choroby sercowo-naczyniowe,
• przedwczesne porody,
• zapalenie płuc (zwłaszcza u dzieci i seniorów).
Biliony euro strat
Problem nie ogranicza się jedynie do zdrowia publicznego – jego skutki mają też wymiar ekonomiczny. Eksperci oszacowali, że w krajach Unii Europejskiej i Wielkiej Brytanii koszty związane z przedwczesnymi zgonami oraz leczeniem schorzeń oddechowych wynoszą nawet 160 miliardów euro rocznie. Szczególnie dotknięte tym problemem są Włochy, Francja, Polska, Rumunia i Wielka Brytania – a zatem kraje, w których kuchenki gazowe są najbardziej powszechne.
Czy można uniknąć zagrożenia?
Choć skala problemu jest ogromna, istnieje kilka sposobów na jego ograniczenie.
W domach, gdzie gotuje się na kuchenkach gazowych, zalecane jest stosowanie wydajnych systemów wentylacji, takich jak okapy kuchenne odprowadzające powietrze na zewnątrz. Przeczytaj: Ten błąd niszczy płuca. Popełniamy go przy każdym praniu
Jednak najlepszym rozwiązaniem jest stopniowe przechodzenie na alternatywne metody gotowania, takie jak płyty indukcyjne czy elektryczne.
W niektórych krajach już wprowadzono programy dopłat do wymiany kuchenek gazowych na bardziej ekologiczne odpowiedniki. Wprowadzenie podobnych rozwiązań w Polsce np. w postaci ulg podatkowych mogłoby znacznie zmniejszyć zagrożenie dla zdrowia publicznego i ograniczyć liczbę przedwczesnych zgonów.
Raport hiszpańskich naukowców pokazuje, że problem kuchenek gazowych nie może być dłużej ignorowany. Choć zmiana nawyków kulinarnych może wydawać się wyzwaniem, stawką jest zdrowie milionów Europejczyków – w tym Polaków.
Źródło:
Delgado-Saborit, J. M., Cartanya Hueso, À., Hole, A. R., Carrasco Espí, P., Esplugues Cebrián, A., Estarlich Estarlich, M., & Ballester Díez, F. (2024). Assessment of the health impacts and costs associated with indoor nitrogen dioxide exposure related to gas cooking in the European Union and the United Kingdom. Universitat Jaume I.
