Rola profilaktyki w systemie ochrony zdrowia - konieczność przesunięcia akcentu z leczenia na zapobieganie chorobom
Podczas XXXIV Forum Ekonomicznego w Karpaczu odbył się panel poświęcony roli profilaktyki w systemie ochrony zdrowia. Wszyscy uczestnicy debaty zgodnie podkreślali, że przesunięcie akcentów z leczenia na zapobieganie chorobom jest dziś nie tylko wyborem, ale koniecznością.
Szczepienia są ważne
Panel rozpoczął się od mocnego akcentu, przypomnienia, że szczepienia są jednym z najbardziej efektywnych kosztowo narzędzi profilaktyki. Badania prowadzone m.in. w Holandii i Ameryce Północnej pokazują, że każde zainwestowane 1euro może przynieść nawet od 19 do 26 euro oszczędności dzięki unikniętym hospitalizacjom i terapiom.
A tymczasem Polacy szczepień się boją i unikają ich. Niektórzy są nawet jawnymi przeciwnikami szczepień, uważając je za coś złego, wymysł firm farmaceutycznych, etc. Takie zachowania i szerzenie tego typu poglądów jest niebywale szkodliwe. Pomijając już kwestie zagrożenia infekcją, jakie stwarzają tzw. antyszczepionkowcy, to są oni realnym zagrożeniem dla innych osób, zwłaszcza tych, które nie mogą zaszczepić się z przyczyn zdrowotnych.
Nakłady na profilaktykę w Polsce są niewystarczające. Jak zauważyli uczestnicy debaty, barierą są nie tylko ograniczone środki finansowe, ale również sceptycyzm dorosłych wobec szczepień. Kluczową rolę odgrywają tu placówki POZ, które powinny być głównym miejscem realizacji programów profilaktycznych, wspierane przez refundacje, łatwiejszy dostęp do szczepionek czy programy takie jak „Moje Zdrowie”.
Uczestnicy debaty
Moderator: Ewa Kurzyńska, Redaktor Naczelna Długo i Szczęśliwe
Paneliści:
- Paulina Piechna-Więckiewicz, Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Edukacji Narodowej
- Krzysztof Kępiński, Dyrektor Relacji Zewnętrznych, Członek Zarządu, GSK
- Agnieszka Mastalerz-Migas, Prezes, Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej
- Bogdan Falkiewicz, Principal, Consulting, IQVIA
- Igor Grzesiak, Wiceprezes Zarządu, Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej
- Paweł Grzesiowski, Główny Inspektor Sanitarny, Główny Inspektorat Sanitarny
- Sebastian Łaźniak, Założyciel, Cogito Med sp. z o.o.
Edukacja zdrowotna
Podczas dyskusji wskazywano na szczególnie trudną sytuację wśród dzieci i młodzieży: o ile w pierwszym roku życia poziom wyszczepialności sięga 94%, to w kolejnych latach systematycznie spada. Przykładem są szczepienia przeciw HPV: do programu zgłosiło się jedynie 40% szkół, podczas gdy celem jest 60% populacji. Nadzieje budzi nowy szkolny przedmiot „Wiedza o zdrowiu”, który ma przekazywać rzetelną wiedzę o profilaktyce w atrakcyjny sposób dla młodych ludzi.
Podczas debaty wielokrotnie podkreślano, że niezbędna jest edukacja, uświadamianie społeczeństwu, jak ważne jest dbanie o swoje zdrowie. A dbanie zaczyna się już od najmłodszych lat i obejmuje nie tylko szczepienia, ale także ruch i dietę!
Potrzeba nowych rozwiązań
Uczestnicy zgodnie zauważyli, że pandemia COVID-19 przyspieszyła pozytywne zmiany: umożliwiono wykonywanie szczepień w aptekach, rozszerzono kompetencje pielęgniarek, a refundacje stały się szerzej dostępne. Te reformy powinny być jednak rozwijane, aby nie pozostały jedynie chwilowym impulsem.
W podsumowaniu podkreślono, że budowanie nowoczesnego systemu ochrony zdrowia wymaga międzysektorowej współpracy, edukacji opartej na rzetelnych danych oraz konsekwentnego kształtowania świadomości społecznej. Tylko wtedy profilaktyka przestanie być hasłem, a stanie się realnym filarem ochrony zdrowia, traktowanym na równi z leczeniem.
