Rwa kulszowa – przyczyny, objawy, leczenie
Czym jest rwa kulszowa?
Rwa kulszowa to zespół objawów pochodzących z podrażnienia lub uszkodzenia nerwu kulszowego lub jego korzeni, który może mieć wiele zróżnicowanych przyczyn, a walka z tą dolegliwością niejednokrotnie bywa długa i żmudna. Rwa kulszowa może dotykać osoby w każdym wieku, wbrew powszechnemu przekonaniu, także osoby młode i aktywne fizycznie i choć w większości przypadków dopada nas podczas nieprawidłowego ruchu ciała, który doprowadza do ucisku na nerw, często może być też wywołana przez inne choroby, prowadzące do podrażnienia nerwów, takie jak cukrzyca czy choroby nowotworowe.
Rwa kulszowa - przyczyny
Najczęstszą przyczyną tego schorzenia jest dyskopatia tej okolicy kręgosłupa, ale może być ono również spowodowane każdą inną przyczyną drażniącą nerwy na ich przebiegu, takie jak lokalne stany zapalne, niektóre choroby zakaźne, cukrzyca czy zmiany nowotworowe.
Rwa kulszowa może być spowodowana kilkoma stanami, które dotyczą kręgosłupa i mogą wpływać na nerwy biegnące wzdłuż pleców. Często jest spowodowana urazem, na przykład upadkiem, przeciążeniem, nieprawidłowym skrętem, ale przyczyną mogą być także guzy nerwu rdzeniowego lub kulszowego.
Najczęstsze stany powodujące rwę kulszową:
Dyskopatia
Najczęstszą przyczyną rwy kulszowej jest ucisk na nerw kulszowy lub na tworzące go korzonki nerwowe, czyli nerwy w kręgosłupie. W zdecydowanej większości przypadków za ucisk i zapalenie korzonków w kręgosłupie jest odpowiedzialna dyskopatia lędźwiowa, inaczej przepuklina kręgosłupa, często nazywana wypadnięciem dysku. Ucisk dysku na nerw powoduje silne zapalenie, obrzęk i niedokrwienie.
Zapalenie nerwu kulszowego
Nerw kulszowy to największy nerw w ciele człowieka. Powstaje on poprzez splatanie się ze sobą wychodzących z kręgosłupa lędźwiowego korzonków nerwowych. Do zapalenia nerwu kulszowego najczęściej dochodzi na skutek dyskopatii i ucisku nerwu w kręgosłupie przez przepuklinę.
Zwyrodnienie kręgosłupa lędźwiowego
Schorzenie polega na przedwczesnym zużyciu i zniekształceniu kręgów i stawów międzykręgowych. Często dochodzi do powstania wyrośli kostnych, tak zwanych osteofitów. Te zmiany mogą wywierać ucisk na nerw w kręgosłupie. Najczęściej prowadzi to do objawów takich jak ból przy staniu i chodzeniu.
Zespół gruszkowaty
Zespół mięśnia gruszkowatego jest rzadkim zaburzeniem nerwowo-mięśniowym, w którym mięsień gruszkowaty, łączący dolną część kręgosłupa z kośćmi udowymi, mimowolnie kurczy się lub napina, powodując rwę kulszową.
Kręgozmyk
Kręgozmyk (in. spondylolisteza) to schorzenie kręgosłupa polegające na przemieszczeniu się kręgów względem siebie w sytuacji, w której kręg leżący wyżej przesuwa się ku przodowi w stosunku do kręgu położonego niżej.
Do innych częstych przyczyn rwy kulszowej, niezwiązanych bezpośrednio z konkretnym urazem należą:
wzrost masy ciała
przesunięcie punktu ciężkości
nadmierne wygięcie kręgosłupa lędźwiowego (hiperlordoza)
zmiany hormonalne rozluźniające stawy i ścięgna
rwa kulszowa po porodzie, której przyczyną może być dyskopatia, ale również uszkodzenie korzeni i splotów nerwowych w miednicy.
Rwa kulszowa - czynniki ryzyka
Mimo że rwa kulszowa może dotknąć każdego, istnieją pewne czynniki zwiększające szanse na wystąpienie tego schorzenia i są to przede wszystkim:
Wiek (45–64) – przepuklina dysków i zwyrodnienia kostne;
Otyłość – nadmierna masa ciała doprowadza do zbytniego obciążenia kręgosłupa, co w efekcie może spowodować ucisk na nerwy;
Długotrwały i nadmierny stres;
Palenie;
Wykonywany zawód – praca, która wymaga skrętów tułowia, noszenia ciężkich ładunków lub siedzenia przez długi czas w jednej pozycji
Siedzący tryb życia
Cukrzyca – podwyższone stężenie glukozy we krwi zwiększa ryzyko uszkodzenia nerwów.
Rwa kulszowa - objawy
Ból promieniujący od dolnej części kręgosłupa do pośladków i nogi to jeden z najbardziej charakterystycznych objawów rwy kulszowej. Jeśli ból rozprzestrzenia się od dolnego odcinka kręgosłupa do pachwiny, najprawdopodobniej jest to kamień nerkowy, którego nie należy mylić z rwą kulszową. W przypadku rwy kulszowej odczuwalny jest dyskomfort prawie w każdym miejscu ścieżki nerwowej. Ból jest ostry i intensywny i rozprzestrzenia się od dolnego odcinka kręgosłupa na nogę przez okolicę pośladkową, czasem aż do palców stóp (bardzo rzadko występuje ból w obu nogach).
Ból może być różnego natężenia, od łagodnego do ostrego, lekkiego mrowienia lub dyskomfortu. Najczęściej nasila się w pozycji siedzącej. Występuje również osłabienie, sztywność lub słaba kontrola nad ruchami nóg. Przewlekłemu bólowi towarzyszy słabe podparcie nóg, a także możliwy niedowład stopy, upośledzona lub ograniczona funkcja stopy. Czasami można poczuć coś w rodzaju „porażenia prądem”. Ból może znacznie się nasilać, podczas kaszlu lub kichania. Z drugiej strony chodzenie i leżenie łagodzą uczucie bólu. Jeśli chodzi o lokalizację bólu, rwa kulszowa dotyczy zwykle tylko jednej strony ciała, ale w niektórych przypadkach ból może się odbić po obu stronach. Pacjent cierpiący na zespół objawów typowych dla rwy kulszowej może mieć problemy z wypróżnianiem.
Aby upewnić się, że dolegliwości bólowe są wynikiem ataku rwy kulszowej, należy sprawdzić, czy występuje tzw. objaw Lasegue'a. Należy położyć się plecami na twardej powierzchni i spróbować unieść wyprostowaną nogę. Nagły, uniemożliwiający ćwiczenie ból jest charakterystyczny dla rwy kulszowej.
