Wykrywanie cukrzycy. Lekarz wytłumaczył, na czym polega i jak nie przegapić rozwoju choroby
Glukoza jest głównym źródłem energetycznym komórek. Ma słodki smak i znajduje się m.in. w owocach. Sprawdzanie poziomu glukozy to podstawowe badanie, umożliwiające wykrycie cukrzycy, zaliczanej do grupy chorób cywilizacyjnych. Na czym polega to badanie? Jakie są wskazania, by je wykonać? O odpowiedź poprosiliśmy eksperta. Artykuł powstał na podstawie rozmowy z dr n. med. Patrycją Wachowską-Kelly, specjalistą chorób wewnętrznych i leczenia otyłości i diabetolog.
Co to jest glukoza?
Glukoza jest głównym źródłem energii dla organizmu ludzkiego. Narządy potrzebują jej, by funkcjonować. Poziom glukozy zależy m.in. od procesów takich jak glikogenoliza i glikoliza. Stężenie glukozy we krwi reguluje insulina, czyli hormon trzustkowy. Poziom glukozy zwiększa się po posiłku – wtedy trzustka wytwarza insulinę, która to dostarcza glukozę do tkanek. Źródłami glukozy są:
• pożywienie,
• dwucukry,
• węglowodany złożone,
• ludzki organizm,
• mięśnie szkieletowe.
Badanie poziomu glukozy we krwi
„Cukrzycę rozpoznajemy na podstawie badań laboratoryjnych. Głównym badaniem, które określa poziom cukru, jest badanie poziomu glukozy we krwi wykonywane na czczo, czyli po 8 -12 godzinach bez jedzenia i picia słodkiego”. - powiedziała dr n. med. Patrycja Wachowska-Kelly. Badanie poziomu glukozy we krwi to jedno z podstawowych badań, które wykonuje się gdy zachodzi podejrzenie wielu chorób – wskazaniem do zrobienia go są m.in. omdlenia. Krew pobiera się z żyły łokciowej a u dzieci przez nacięcie skóry.
„Według nowych wytycznych na podstawie hemoglobiny glikowanej również możemy rozpoznawać cukrzycę. Jeżeli poziom glukozy na czczo wynosi około 100 – 125 mg/dl, musimy poszerzyć diagnostykę i wykonać tzw. test obciążenia glukozą. Kierujemy pacjenta na kolejne pobranie krwi, a cała procedura trwa dwie godziny”. - powiedziała dr n. med. Patrycja Wachowska-Kelly. Test obciążenia glukozą (OGTT) wykonuje się, by nie tylko cukrzycę ale i stan przedcukrzycowy.
„Jeżeli wynik na czczo przekracza 125, czyli 126 i powyżej, mówimy o cukrzycy. Wynik po podaniu glukozy (po dwóch godzinach) przekraczający 200, również wskazuje na cukrzycę”. - powiedziała dr n. med. Patrycja Wachowska-Kelly.
Cukrzycy można zapobiegać
Najlepszym sposobem zapobiegania cukrzycy jest prowadzenie zdrowego stylu życiu – oznacza to, że zarówno nie zaniedbujemy aktywności fizycznej, jak i stosujemy zdrową zbilansowaną dietę. „Kiedyś mówiliśmy o pięciu posiłkach dziennie, teraz już się od tego odchodzi i zaleca się trzy dobrze zbilansowane posiłki. Często bywa tak, że u pacjentów ze wcześnie rozpoznaną cukrzycą, po redukcji nadmiernej masy ciała (około 10 - 15 kilogramów), poziomy glikemii wracają do normy. Nie musimy wtedy stosować żadnych środków farmakologicznych, ale profilaktyka to przede wszystkim powrót do prawidłowej masy ciała i utrzymanie aktywności fizycznej”. - powiedziała dr n. med. Patrycja Wachowska-Kelly.
Niemniej ważne jest, by regularnie badać poziom cukru we krwi. Ćwiczenia fizyczne powinny stać się nieodłącznym elementem codziennej rutyny, pod warunkiem że zostaną dostosowane do możliwości i wieku ćwiczącego. Cukrzycę często powoduje otyłość, szczególnie brzuszna – dlatego by zapobiegać chorobie konieczne jest zadbanie o prawidłową masę ciała – ok. 75% osób z cukrzycą typu 2 ma nadwagę lub jest otyła.
Nieleczona cukrzyca może spowodować uszkodzenie narządów: „Najczęściej uszkadzane są oczy, nerki i nerwy. Nierzadko dochodzi do neuropatii czy polineuropatii, czyli uszkodzenia nerwów obwodowych związanych z wysokim poziomem glukozy. Wtedy pacjenci mogą nie czuć np. dotyku czy bólu na stopach, dłoniach lub innych częściach ciała. Mogą też odczuwać mrowienie i kłucie, czyli tak zwane parastesje. Jest to oznaka niekontrolowanego, podwyższonego poziomu cukru przez bardzo długi czas. W wieloletniej cukrzycy, nawet dobrze kontrolowanej, może dochodzić do różnego rodzaju uszkodzeń narządu wzroku, skutkiem czego może być nawet ślepota”. - powiedziała dr n. med. Patrycja Wachowska-Kelly.
