Jak powinna wyglądać dieta przy zespole jelita drażliwego? Na pewne produkty lepiej uważać
Zespół jelita drażliwego (IBS) jest przewlekłą chorobą, dotyczącą jelita cienkiego i grubego. Chorują głównie osoby młode między 20 a 30 rokiem życia. Do tej pory nie poznano dokładnie mechanizmów powstawania choroby. Za główne przyczyny uważa się czynniki psychologiczne oraz zaburzenia flory bakteryjnej jelit po przebytym zakażeniu przewodu pokarmowego (bakteryjnego, pasożytniczego lub wirusowego). Fundamentem leczenia choroby jest nasz styl życia czyli prawidłowa dieta, aktywność fizyczna i unikanie stresu.
Jakie są objawy zespołu jelita drażliwego?
Głównym objawem zespołu jelita drażliwego jest ból brzucha, związany z zaburzeniem rytmu wypróżnienia. „Znamienne dla tego bólu jest to, że nie wybudza nas w nocy, a często jego natężenie zmniejsza się czy wręcz ustępuje po wypróżnieniu. Ból może występować w każdym sektorze jamy brzusznej. W praktyce obserwuję, że pacjenci bardzo często wskazują lewą stroną podbrzusza.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow, specjalista gastroenterologii i chorób wewnętrznych.
Wyróżniamy cztery postacie zespołu jelita drażliwego: z dominującym zaparciem, z dominującą biegunką, postać mieszaną, kiedy występują naprzemiennie zaparcia i biegunki oraz postać niesklasyfikowaną. Inne dolegliwości ze strony układu pokarmowego to m.in. wzdęcia, uczucie pełności po posiłku i pustego odbijania czy uczucie przelewania się w jamie brzusznej. W zespole jelita drażliwego mamy także do czynienia z wieloma objawami pozajelitowymi.
Najczęściej obserwuje się problemy na tle zdrowia psychicznego. „Około 70 - 90 procent pacjentów ma także objawy z zakresu psychologii i psychiatrii. Głównie spotykamy zespoły depresyjne bądź lękowe. Taki pacjent jest apatyczny, pozbawiony chęci do życia, ma zaburzenia snu, a jednocześnie uskarża się na dolegliwości z przewodu pokarmowego, bądź też bóle głowy, czy pleców.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow, specjalista gastroenterologii i chorób wewnętrznych.
Dieta powinna być dostosowana do postaci zespołu jelita drażliwego
Dieta powinna być przede wszystkim zbilansowana i dostosowana do typu zespołu jelita drażliwego, z jakim mamy do czynienia. W postaci z dominującymi zaparciami należy dostarczać dużą ilość płynów oraz zwiększyć podaż błonnika w diecie. „Muszę nadmienić, że mamy dwa rodzaje błonnika, o czym często zapominamy: błonnik rozpuszczalny w wodzie i błonnik nierozpuszczalny, który jest przez nas niepożądany, gdyż może wręcz wzmóc dolegliwości.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow, specjalista gastroenterologii i chorób wewnętrznych.
Błonnik rozpuszczalny pobudza perystaltykę jelit, zwiększa objętość stolca i ułatwia wypróżnianie. Możemy go znaleźć w takich produktach, jak m.in. owoce i warzywa, produkty zbożowe (pieczywo pełnoziarniste, razowe, graham, grube kasze, otręby, płatki owsiane, jaglane, jęczmienne, orkiszowe, grube kasze, otręby), suszone owoce, orzechy, pestki słonecznika i dyni. W postaci zespołu jelita drażliwego z dominującymi biegunkami należy stosować dietę niskotłuszczową i łatwostrawną o niskiej zawartości błonnika. Tutaj błonnik nierozpuszczalny nie będzie pożądany, tak jak w przypadku zaparć.
W obu postaciach choroby warto wprowadzić dietę low FODMAP. „Przy zespole jelita drażliwego zalecana jest dieta low FODMAP, czyli uboga w oligo-di i monosacharydy i poliole, które mają właściwości wzdymające.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow, specjalista gastroenterologii i chorób wewnętrznych.
Zalecaną dietą jest dieta low FODMAP
FODMAP to angielski skrót od terminu Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides And Polyols, czyli „fermentujące oligo- di- i monosacharydy oraz poliole”. FODMAP określa grupę fermentujących węglowodanów, których organizm nie jest w stanie rozłożyć i wchłonąć w jelicie cienkim. Produkty bogate w FODMAP zazwyczaj nie powodują dolegliwości u osób zdrowych, jednak mogą nasilać objawy chorób układu pokarmowego.
Dieta low FODMAP polega na wyeliminowaniu z jadłospisu żywności o wysokim poziomie FODMAP. Nie stosuje się jej przewlekle, a przed okres kilku tygodniu. W tym czasie staramy się określić, które produkty są tolerowane przez nasze jelita, a które powodują zaostrzenie dolegliwości. Dzięki temu możemy lepiej poznać reakcje naszego organizmu i opracować odpowiedni dla nas jadłospis na przyszłość.
Substancje o wysokim poziomie FODMAP to między innymi: fruktoza (znajdująca się m.in. w miodzie, owocach, sokach owocowych, syropie fruktozowym i glukozowo - fruktozowym, ketchupie), laktoza (występująca w mleku i produktach mlecznych), poliole (np. ksylitol i sorbitol), fruktany czy galaktany (występujące m.in. w pszenicy, życie, jęczmieniu, cebuli, czosnku, warzywach kapustnych, niektórych orzechach i nasionach roślin strączkowych).
