Na jakie nowotwory najczęściej chorują Polacy?
canva.com
Nowotwory stanowią drugą w kolejności przyczynę zgonów w Polsce, zaraz po chorobach układu krążenia i odpowiadają za około 25% zgonów w naszym kraju. Na jakie nowotwory najczęściej chorują Polacy?
W jakim wieku Polacy najczęściej chorują na nowotwory?
Od połowy lat 60. XX wieku liczba zachorowań i zgonów nowotworowych w Polsce wzrosła o około 2,5 razy. Według danych, na każde 100 tysięcy Polaków, 440 osób ma zdiagnozowany nowotwór, a co roku z powodu chorób nowotworowych umiera 100 tysięcy pacjentów. Wzrost liczby nowotworów jest przede wszystkim wynikiem wydłużenia dalszego trwania życia i zwiększenia okresu narażenia na różne czynniki, które sprzyjają zachorowaniom na choroby przewlekłe.
Najwięcej zachorowań na nowotwory obserwuje się u mężczyzn w wieku 55 -79 lat i u kobiet w wieku 50-74 lat. Między 20. a 59. rokiem życia częściej chorują kobiety. Najwięcej zgonów nowotworowych u obu płci notuje się w wieku 70 – 80 lat.
Na jakie nowotwory najczęściej chorują Polacy?
Najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym u mężczyzn jest rak gruczołu krokowego, natomiast u kobiet rak piersi. Najwięcej pacjentów nowotworowych, zarówno wśród mężczyzn, jak i wśród kobieta umiera z powodu raka płuca.
5 najczęściej występujących nowotworów wśród polskich mężczyzn (w kolejności):
- rak gruczołu krokowego
- rak płuca
- rak jelita grubego
- nowotwór pęcherza moczowego
- nowotwór żołądka
5 najczęściej występujących nowotworów wśród polskich kobiet (w kolejności):
- rak piersi
- rak płuca
- rak jelita grubego
- nowotwór trzonu macicy
- nowotwór jajnika
Jakie są główne czynniki ryzyka nowotworów?
Do głównych czynników ryzyka chorób nowotworowych zaliczamy:
- predyspozycje genetyczne
- nadużywanie alkoholu
- palenie papierosów
- częste opalanie się i brak ochrony przeciwsłonecznej
- spożywanie nadmiernej ilości czerwonego mięsa, zwłaszcza przetworzonego (np. wędliny)
- mała podaż w diecie produktów pełnoziarnistych, nasion roślin strączkowych, warzyw i owoców
- brak aktywności fizycznej
- nadwaga i otyłość
Powiązane
Grzyb, którym najczęściej zatruwają się Polacy. Zna go niemal każdy z nas
Niepokojące dane. Do 2040 r. chorych na raka prostaty będzie aż 2,9 mln osób
Rekordowa liczba L4 z tej przyczyny. Niepokojący trend w Polsce
Pierwsze in vitro zwykle się nie udaje. Mamą zostaje się po kilku próbach, a czasem nigdy
Co piąty z nas zachoruje na raka. Naukowcy nie mają wątpliwości
Jak dobrze znasz serial "Na sygnale"? Sprawdź się w naszym quizie
Rak jelita grubego - przyczyny, objawy, profilaktyka, leczenie. Ekspert tłumaczy
rak jelita
Rak jelita grubego to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych występujących w naszej populacji. Ponadto stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zgonów nowotworowych. Jakie są przyczyny raka jelita grubego? Jak długo rozwija się rak jelita grubego? Gdzie daje przerzuty? Jak objawia się rak jelita grubego? Jak wykryć raka jelita grubego? Na te i inne pytania odpowiada gastroenterolog, lek. med. Jacek Kowerzanow. Jaka jest zachorowalność na raka jelita grubego w Polsce i na świecie? Rak jelita grubego to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych występujących w naszej populacji. Ponadto stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zgonów nowotworowych. Przyjmujemy, że w Polsce nowych zachorowań jest około 17 -18 tysięcy, natomiast zgonów z powodu raka jelita grubego mamy około 12 tysięcy. Na świecie jest to liczba około miliona rocznych nowych zachorowań i około pół miliona zgonów każdego roku. Nowotwór ten wykrywany jest zazwyczaj u osób w siódmej i ósmej dekadzie życia. Niepokojące jest jednak to, że w ostatnich latach odnotowuje się coraz większą ilość zachorowań u osób młodych, poniżej czterdziestego roku życia. Jakie są przyczyny raka jelita grubego? Mamy czynniki genetyczne, płeć oraz czynniki środowiskowe. W 90% mówimy o tzw. raku sporadycznym, czyli nie związanym rodzinnie. Nowotwory występujące rodzinnie stanowią 10% raka jelita grubego. Rak sporadyczny w większości przypadków powstaje na bazie gruczolaków, czyli zmian polipowatych w jelicie grubym. Mówimy wtedy o czynnikach genetycznych, gdyż na bazie polipa dochodzi do mutacji genetycznych, które prowadzą do rozwoju raka jelita grubego. Kolejnym czynnikiem ryzyka jest płeć męska. Mówimy także o tzw. czynnikach środowiskowych, czyli tych, na które mamy duży wpływ. W głównej mierze zalicza się do nich dieta bogata w tłuszcze zwierzęce i czerwone mięso oraz uboga w błonnik. Nieprawidłowa dieta, a także niska aktywność fizyczna prowadzą do otyłości, która także przyczynia się do rozwoju raka jelita grubego. Należy także wspomnieć o takich czynnikach ryzyka jak palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu. Jak długo rozwija się rak jelita grubego? Tak jak wspomniałem, większość nowotworów jelita grubego rozwija się na bazie gruczolaków, czyli zmian polipowatych. Od powstania polipa do zadziałania mutacji i rozwoju w kierunku raka jelita grubego mija 10 lat. Nowotwór rozwija się więc skrycie i powoli. Jak objawia się rak jelita grubego? Gdzie boli rak jelita grubego? Rak rozwija się skrycie. W postaci wczesnej jest skąpoobjawowy bądź wręcz bezobjawowy. Nam tym etapie ciężko więc go „wyłapać”. W fazie zaawansowanej pojawiają się objawy ogólne , takie jak m.in. spadek masy ciała czy ogólne osłabienie. Poza tym w zależności od tego, w którym miejscu jelita rak się umiejscawia, obserwujemy różne objawy. W przypadku, kiedy rozwija się w prawej części jelita grubego, najczęściej pojawią się bóle brzucha, które są niespecyficzne i niecharakterystyczne. Nie jesteśmy też w stanie wychwycić wizualnie krwawienia z przewodu pokarmowego. Może objawiać się ono narastającą niedokrwistością. Najczęściej pacjenci zgłaszają ból brzucha o różnym umiejscowieniu, nie tylko po prawej stronie. Należy pamiętać, że objawem alarmowym są bóle, które wybudzają nas w nocy. Jeżeli chodzi o lewą część jelita grubego, tutaj częściej występują krwawienia jawne, czyli takie, które pacjent może zauważyć podczas wypróżniania. Poza tym mamy do czynienia z zaburzeniami rytmu wypróżnienia. W postaciach bardziej zaawansowanych może dojść do niedrożności, która wskazuje na to, że nowotwór objął cały obwód jelita grubego. Postać raka jelita grubego, która umiejscawia się w odbytnicy, czyli na końcu jelita, najczęściej objawia się jawnymi krwawieniami. Mogą także występować zaburzenia rytmu wypróżnienia oraz stolce ołówkowate. W fazie zaawansowanej pacjent może wyczuć masę guza przy odbycie. Jakie są rokowania raka jelita grubego? Czy kiedy pojawiają się objawy, nowotwór jest już w zaawansowanym stadium? W większości przypadków niestety tak jest. Jeśli chodzi o wykrywalność raka jelita grubego w Polsce, mamy jeszcze dużo do zrobienia. W 80% przypadków, diagnozowany jest w postaci zaawansowanej i to rzutuje na tak zwaną medianę 5-letniego przeżycia. W chorobach nowotworowych zawsze określamy, ile % osób przeżyje kolejne 5 lat od momentu rozpoznania i wdrożenia leczenia. W naszym kraju mediana ta wynosi 30 – 40%, przy czym w krajach zachodnich to 60 – 70%. W Polsce jest coraz lepiej, aczkolwiek w dalszym ciągu jesteśmy gdzieś na końcu Europy. Dzieje się tak dlatego, że wciąż większość przypadków wykrywanych jest w stadium zaawansowanym. Jak wykryć raka jelita grubego? Podstawą diagnostyki jest badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli kolonoskopia, które pozwala nam zwizualizować i zlokalizować umiejscowienie raka. Jeśli podczas badania stwierdzimy zmiany chorobowe, pobieramy wycinki do badania histopatologicznego, będącego podstawą szczegółowego rozpoznania choroby nowotworowej. W diagnostyce coraz szerzej wykorzystywane są też testy immunochemiczne na obecność krwi utajonej w kale. Jeśli chodzi o badania obrazowe (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny jamy brzusznej) służą głównie do zakresu określenia zaawansowania choroby, bądź też do zlokalizowania przerzutów. Gdzie daje przerzuty rak jelita grubego? O przerzutach mówimy w zależności od stadium i lokalizacji nowotworu. Rak jelita grubego lubi dawać przerzuty poprzez przerastanie ściany jelita grubego i naciekanie sąsiadujących narządów. Drugą drogą tworzenia przerzutów jest tzw. droga krwionośna. Tutaj rak najczęściej daje przerzuty w wątrobie ze względu na uczynienie jelita grubego. Może także powodować przerzuty w płucach i w ośrodkowym układzie nerwowym. Trzecią drogą jest droga naczyń chłonnych. Tutaj mówimy o przerzutach wregionalnych bądź odległych węzłochłonnych. Jak leczyć raka jelita grubego? Bazą i podstawą leczenia w dalszym ciągu jest chirurgia. Jeśli znajdziemy ognisko raka jelita grubego, kwalifikujemy pacjenta do zabiegu chirurgicznego, czyli do resekcji zmiany nowotworowej wraz z daną częścią jelita grubego. W postaciach zaawansowanych z przerzutami stosujemy także chemioterapię. W ostatnim czasie bardzo rozwinęła się immunoterapia, czyli stosowanie specyficznych przeciwciał monoklonalnych. W raku odbytnicy duże zastosowanie ma radioterapia. Tutaj należałoby nadmienić, że w ostatnich latach bardzo rozwinęła się i w dalszym ciągu rozwija się tzw. endoskopia zabiegowa. W postaciach wczesnych, które dotyczą głównie błony śluzowej jelita grubego, możemy zastosować m.in. zabieg ESD, czyli endoskopową dyssekcję podśluzówkową. Dzięki niej możemy usunąć wczesne zmiany bez potrzeby operacji chirurgicznej. Jak zapobiegać rakowi jelita grubego? Podstawą profilaktyki jest zdrowy tryb życia, czyli aktywność fizyczna, prawidłowa dieta i unikanie używek. W Polsce mieliśmy bardzo dobry program profilaktyczny, jednak został przerwany ze względu na niską zgłaszalność (w ostatnich latach poniżej 20%). Ku naszemu zadowoleniu program rusza na nowo! Obejmuje profilaktyczną kolonoskopię, którą powinniśmy wykonywać od 50 do 80 roku życia w okresach regularności, w zależności od tego, co widzimy w badaniu. Jeśli nie ma nic niepokojącego, kolonoskopię powtarzamy co 10 lat. Oprócz tego w krajach zachodnich wykonuje się także coroczny test na krew utajoną. U nas także powinno to zostać wprowadzone. W obciążeniach rodzinnych granica wykonywania kolonoskopii jest przesunięta na 40 - 45 rok życia. W niektórych zespołach genetycznych wykonujemy kolonoskopię już od 20 roku życia. Badania przeprowadzone w ostatnich latach wykazują, że u 30% osób w wieku 40 - 45 lat, które poddają się profilaktycznym kolonoskopiom, wykrywane są jakieś zmiany nowotworowe. W związku z tym coraz więcej krajów skłania się ku temu, by u osób nieobciążonych rodzinnie tę granicę wieku z 50 roku życia przesunąć niżej. Coraz częściej mówi się także o tym, aby medianę wykonywania kolonoskopii skrócić z 10 do 5 lat. Ja jako lekarz, jako Polak apeluję do Państwa, żeby zgłaszać się do programu. W krajach skandynawskich udział w badaniach profilaktycznych raka jelita grubego wynosi około 60-70%. Większość osób obawia się bólu podczas kolonoskopii, więc dla uspokojenia chciałbym dodać, że jest możliwość odbywania tego badania w znieczuleniu bądź w sedacji. Kolonoskopię możemy zrobić prywatnie, jednak coraz więcej badań dostępnych jest w publicznej ochronie zdrowie. Myślę, że granica wieku powinna zostać przesunięta i należałoby rozpocząć profilaktyczną kolonoskopię w wieku 40 – 45 lat. Nie bójmy się tego badania! Nie ma nic lepszego w medycynie niż profilaktyka. Tutaj mamy narzędzie, które nie tylko wykrywa zmiany wczesne czy zaawansowane, ale jednocześnie pozwala nam na usunięcie polipów czy zmian nowotworowych. Głównie chodzi o to, żebyśmy usuwali zmiany nowotworowe i nie pozwalali na to, aby doprowadziły do rozwoju raka jelita grubego. Pamiętajmy, że w momencie pojawienia się objawów jest już bardzo późno.Z Joanną Kamińską rozmawiał gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow, wykształcony i doświadczony specjalista chorób wewnętrznych oraz gastroenterologii. Specjalizuje się w samodzielnym wykonywaniu badań diagnostycznych i zabiegowych z zakresu endoskopii. Swoje kwalifikacje podnosił podczas wieloletniej praktyki zarówno w szpitalach, jak i poradniach prywatnych (Medicover, Luxmed). Był uczestnikiem licznych kongresów międzynarodowych i krajowych z zakresu gastroenterologii i chorób wewnętrznych. Posiada Certyfikat ukończenia kursu z Zaawansowanych Technik Badań i Zabiegów Endoskopowych oraz Certyfikat w Dziedzinie Ochrony Radiologicznej Pacjenta. Ukończył kurs ECPW w Brukseli, a także podstawowy kurs USG jamy brzusznej Roztoczańskiej Szkoły Ultrasonografii. Ponadto odbył staż z Medycyny Tropikalnej w Madonna University w Nigerii.
Czytaj dalej
Gdzie w Polsce zrobimy kolonoskopię na NFZ bez skierowania?
Według danych NFZ, W Polsce na nowotwór jelita grubego zapada około 18 tysięcy osób rocznie. Jest to drugi, po raku płuca, nowotwór wśród wszystkich zachorowań w polskiej populacji. Rozwija się skrycie i powoli, a kiedy zaczynają pojawiać się pierwsze objawy, zazwyczaj jest już w stadium zaawansowanym. Dlatego tak ważną rolę odgrywa kolonoskopia, która umożliwia wykrycie wczesnych zmian i zapobieganie rozwojowi nowotworu.
Czytaj dalej
Najnowsze
Jak bolą uchyłki jelita grubego? Lekarz wskazał, na co zwrócić uwagę
Operacja zmniejszenia żołądka. Kto się do niej kwalifikuje?
Jedzenie tych produktów grozi rakiem jamy ustnej. Wyeliminuj je z diety
Płuca palacza – objawy, rozpoznanie, kolor. Jak wyglądają płuca palaczy e-papierosów?
Jak boli rak jelita grubego? Gastroenterolog podpowiada, co powinno niepokoić
Większość psychopatów to kobiety? Zaskakujące wyniki badań
Wąsik i włosy na brodzie są znakiem od organizmu. To może być objaw choroby
Przełom w leczeniu drżenia w chorobie Parkinsona. To ratunek dla 80 tys. pacjentów
"Wieczne chemikalia" wykryte w polskich wodach. Powodują wiele chorób
Polecane
Lamblie – przyczyny zakażenia, objawy i leczenie
Tak wygląda czerniak. Te zdjęcia powinien zobaczyć każdy
Polekowe uszkodzenie wątroby może nie dawać wyraźnych objawów. Jak je rozpoznać i leczyć?
Dlaczego nie możesz schudnąć? 10 najczęstszych błędów
Masz takie żyłki na nogach? To pierwszy objaw groźnej choroby
Plaga bólów głowy w Polsce. "Jaki ból jest niebezpieczny? Kluczowa jest lokalizacja i czas”
500+ na dentystę. Nie każdy wie, że może skorzystać z tych pieniędzy
Kuru, czyli choroba kanibali. Mówili o niej: "śmiejąca się śmierć"
Czyrak - rozpoznanie, objawy, leczenie. Kiedy czyrak jest niebezpieczny?
Popularne
Jak nadmierne picie wpływa na organizm? Skutki widoczne przez wiele lat
Zaskakujący efekt późnego macierzyństwa. Chodzi o długość życia kobiet
Seks może skończyć się śmiercią. Badania naukowców rzucają nowe światło
Społeczeństwo się starzeje. Emerytom grozi ubóstwo?
Te roczniki mają szansę na wcześniejszą emeryturę. Warto wiedzieć
Dbając o dziąsła, zadbasz o serce. Warto tego pilnować
Pogrom w przedszkolach. Z dnia na dzień coraz więcej chorych dzieci
Jak czytać więcej książek? 6 rad, by czytanie było łatwiejsze
Częste zwolnienia chorobowe wpływają na emeryturę? Mało kto o tym wie
