Tak czuje się człowiek przed udarem. Neurolog wyjaśnia, na co zwrócić uwagę

Dlaczego udar jest tak niebezpieczny?

Udar mózgu to nagłe zaburzenie krążenia krwi w mózgu, które prowadzi do uszkodzenia jego tkanek. To jedna z najgroźniejszych chorób cywilizacyjnych — w Polsce dochodzi do około 90 tysięcy udarów rocznie. Wiele z nich kończy się trwałą niepełnosprawnością, a część niestety śmiercią. Co alarmujące, z danych statystycznych wynika, że udar dotyka coraz młodsze osoby, także te poniżej 40. roku życia.

Skutki udaru mogą być bardzo poważne. Zależą one od rodzaju, miejsca i rozległości uszkodzenia mózgu, jednak przeważnie można do nich zaliczyć:

• paraliż jednej strony ciała, 
• problemy z mową, pamięcią, 
• problemy z poruszaniem się i koordynacją ruchową
• zaburzenia czucia (drętwienie, mrowienie)
• problemy z przełykaniem (dysfagia)
• zaburzenia widzenia
• w niektórych przypadkach — całkowita utrata samodzielności, a nawet śmierć.

Choć udaru nie da się w pełni przewidzieć, czasem organizm wysyła sygnały ostrzegawcze. Wczesne ich rozpoznanie może uratować zdrowie, a nawet życie. O tym, na co zwrócić szczególną uwagę, opowiada dr hab. n. med. Jacek Staszewski — neurolog i ekspert w dziedzinie udarów mózgu.

Przeczytaj też: Masz tę grupę krwi? To oznacza większe ryzyko udaru

Popcornowe płuca. Przerażający skutek vapowania Czytaj dalej Tak boli głowa przy nadciśnieniu. Nigdy nie ignoruj tego bólu Czytaj dalej

Udar mózgu zwykle udarza w najmniej oczekiwanym momencie

Udar mózgu to jedna z najgroźniejszych chorób neurologicznych, która najczęściej pojawia się nagle i bez wcześniejszych sygnałów. Z tego powodu jest tak niebezpieczny — nie daje czasu na przygotowanie ani szybką reakcję. W wielu przypadkach dochodzi do niego bez bólu, co dodatkowo utrudnia jego rozpoznanie. Jednak czasem organizm wysyła krótkotrwałe sygnały ostrzegawcze, które określa się jako miniudar. To właśnie o nim opowiedział w rozmowie z “Medonet” dr hab. n. med. Jacek Staszewski.

Niestety udaru nie jesteśmy w stanie przewidzieć — nie ma żadnych objawów, które mogłyby sugerować, że nadchodzi. Dobrze obrazuje to niemieckie określenie udaru "der Schlaganfall" — uderzenie, cios. Z drugiej strony, rzeczywiście u części pacjentów przed wystąpieniem udaru pojawiają się objawy ostrzegawcze nazywane miniudarem, lub przemijającym niedokrwieniem mózgu. I faktycznie jest to stan ostrzegawczy, przepowiadający możliwy udar.

Neurolog zaznaczył jednak, że pacjenci często ignorują sygnały, które wysyła im ich organizm, albo reagują zbyt późno. Lekarz zaznaczył też, że mowa o udarach miażdżycowych, gdzie objawy przepowiadające udar mogą wystąpić nawet u 50% pacjentów. I nawet, jeśli szybko ustąpią, są to stany ostre i nie wolno ich lekceważyć — wymagają natychmiastowej, pilnej diagnostyki.

Przeczytaj też: 23-latka miała udar. Była zdrowa, poza jednym objawem

Tak czuje się człowiek przed udarem - objawy miniudaru

Objawy przejściowego niedokrwienia mózgu (TIA, czyli transient ischemic attack) to krótkotrwałe symptomy neurologiczne, które pojawiają się nagle i ustępują samoistnie w ciągu kilku minut do godziny. TIA nazywane jest potocznie miniudarem, ponieważ przypomina udar mózgu, ale nie powoduje trwałych uszkodzeń mózgu. Jest to swego rodzaju sygnał alarmowy wysyłany przez organizm, którego pod żadnym pozorem nie należy bagatelizować.

W rozmowie z “Medonet” dr Staszewski opowiedział o objawach, które temu towarzyszą:

Objawy przejściowego niedokrwienia mózgu są podobne jak przy udarze, czyli dochodzi do osłabienia siły mięśniowej lub sprawności kończyn po jednej stronie ciała lub zaburzeń mowy, zaburzeń widzenia, zaburzeń czucia, silnych zawrotów głowy.

Neurolog zwrócił jednak uwagę na zasadniczą różnicę między mikroudarem a udarem — symptomy tego pierwszego zwykle całkowicie ustępują w ciągu kilku-kilkunastu minut. Nie należy jednak ignorować tego stanu:

Jest to sygnał ostrzegawczy, że mogło dojść do czasowego "zamknięcia" jednego z naczyń wewnątrzczaszkowych. Naczynie to może samoistnie powrócić do swojej właściwej funkcji — dlatego objawy mijają, zazwyczaj jednak powracają one albo w ciągu najbliższych godzin, albo dni i to już jako udar – ostrzega neurolog. 

Zobacz również: 215 zł miesięcznie z powodu nadciśnienia. Sprawdź, czy ci się należy

Jak skutecznie zapobiegać udarowi po miniudarze?

Lekarz zaznacza, że nawet jeśli objawy całkowicie ustąpią, to powinniśmy wezwać pogotowie lub zgłosić się na pilną konsultację do lekarza rodzinnego, który zadecyduje o ewentualnym skierowaniu pacjenta do szpitala. 

Jednym słowem, w każdej takiej sytuacji niezbędna jest pilna ocena medyczna np. w warunkach szpitalnego oddziału ratunkowego – podkreślił dr Staszewski.

Jeśli zgłosimy się do lekarza po wystąpieniu objawów miniudaru (TIA), zostaniemy poddani szybkim i dokładnym badaniom diagnostycznym w celu oceny ryzyka udaru właściwego oraz znalezienia przyczyny niedokrwienia mózgu.

Taka wizyta obejmuje zazwyczaj:

• Badanie neurologiczne — ocena funkcji mózgu i układu nerwowego.
• Badania obrazowe mózgu — najczęściej tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI), by wykluczyć udar lub inne uszkodzenia.
• Badania naczyń krwionośnych — ultrasonografia tętnic szyjnych (USG Doppler), by sprawdzić drożność naczyń i wykryć zwężenia lub zmiany miażdżycowe.
• Badania krwi — ocena parametrów krzepnięcia, poziomu cholesterolu, glukozy i innych czynników ryzyka.
• Ewentualnie badania serca — EKG lub echokardiografia, by wykryć przyczynę zatorów (np. migotanie przedsionków).

Zgłoszenie się do lekarza po miniudarze to kluczowy krok w zapobieganiu poważnym problemom zdrowotnym. Dzięki szybkiej diagnozie i wdrożeniu odpowiedniego leczenia (np. leków przeciwzakrzepowych, obniżających ciśnienie czy zmieniających styl życia) można znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia pełnoobjawowego udaru mózgu i jego poważnych konsekwencji.

Polecamy też: 2-latek miał udar. Był w ciężkim stanie. “Tak małego pacjenta jeszcze nie mieliśmy”