Tak rozpoznasz cichy udar. Te objawy można przechodzić
Udar mózgu kojarzy się najczęściej z nagłym paraliżem, opadającą twarzą i utratą mowy – to udar jawny, wymagający natychmiastowej interwencji. Istnieją jednak sytuacje, w których niedokrwienie mózgu następuje w sposób niemal niezauważalny. Mowa o cichym udarze (utajonym) i miniudarze, których objawy są tak subtelne lub krótkotrwałe, że często są po prostu „przechodzone”. Nieleczone niosą za sobą poważne ryzyko.
- Miniudar (TIA) to stan, w którym objawy udaru pojawiają się nagle, ale ustępują w ciągu 24 godzin (często już po kilku minutach), nie pozostawiając trwałych uszkodzeń.
- Cichy udar (zawał bezobjawowy) nie daje jawnych objawów neurologicznych; uszkodzenia wykrywa się przypadkowo w badaniach obrazowych (MRI, TK).
- Każdy epizod TIA lub podejrzenie cichego udaru musi być pilnie skonsultowane, ponieważ znacząco zwiększa ryzyko pełnoobjawowego udaru w przyszłości.
Cichy udar a mini udar
Cichy udar mózgu to niedokrwienie tak małego obszaru mózgu (zwykle małych naczyń), że nie wywołuje ono typowych, łatwych do rozpoznania objawów klinicznych (jak niedowład czy afazja). Tego typu mikrouszkodzenia, zwane zawałami bezobjawowymi, są często wykrywane przypadkowo podczas rezonansu magnetycznego (MRI) lub tomografii komputerowej (TK) wykonywanych z innych przyczyn. Badania sugerują, że ciche udary są znacznie częstsze niż udary jawne – mogą dotyczyć nawet 10 % populacji w średnim wieku.
Z kolei miniudar to epizod, w którym dochodzi do przejściowego zablokowania przepływu krwi do mózgu. Objawy TIA są identyczne jak w przypadku pełnoobjawowego udaru, ale trwają krótko (z definicji ustępują do 24 godzin, ale najczęściej mijają już po kilku minutach). Nie pozostawia on trwałych, widocznych uszkodzeń tkanki mózgowej, jednak stanowi bardzo silny sygnał ostrzegawczy przed pełnym udarem.
Subtelne sygnały cichego udaru
Mimo że cichy udar nie wywołuje klasycznych symptomów, powtarzające się mikrouszkodzenia mogą kumulować się, prowadząc do obniżenia zdolności poznawczych. Tych objawów często nie łączymy z problemami naczyniowymi, lecz z naturalnym procesem starzenia:
- Problemy z równowagą i chodem: Niejasne poczucie chwiania się, częstsze potykanie się lub upadki.
- Zmiana nastroju i zachowania: Nagła drażliwość, apatia, płacz lub śmiech w nieadekwatnych sytuacjach.
- Problemy poznawcze (często mylone z otępieniem): Trudności z pamięcią, spowolnienie procesów myślowych, problemy z koncentracją.
- Nietrzymanie moczu: Pojawienie się lub nasilenie problemu z kontrolą pęcherza.
Objawy miniudaru, których nie wolno lekceważyć
TIA (miniudar) należy traktować jako neurologiczny stan nagły, pomimo ustąpienia symptomów. Objawy są takie same jak w udarze jawnym i należy je natychmiast rozpoznać za pomocą testu F.A.S.T. (Face, Arms, Speech, Time):
- Face (Twarz): Opadanie kącika ust, asymetria uśmiechu.
- Arms (Ramiona): Osłabienie lub drętwienie jednej ręki (niemożność utrzymania obu rąk w górze).
- Speech (Mowa): Niewyraźna, bełkotliwa mowa lub trudność w rozumieniu prostych poleceń (afazja).
- Time (Czas): Natychmiast wezwij pomoc (999 lub 112) – nawet jeśli objawy szybko mijają!
Inne kluczowe objawy TIA to:
- Nagłe zaburzenia widzenia: Przejściowa utrata wzroku w jednym oku (wrażenie „opadającej zasłony”) lub podwójne widzenie.
- Nagłe zawroty głowy i utrata równowagi, połączone z innymi objawami (np. drętwieniem, podwójnym widzeniem).
Jak postępować i kiedy iść do lekarza?
Jeśli Ty lub ktoś w Twoim otoczeniu doświadczył objawów TIA, nawet jeśli ustąpiły po minucie – natychmiast wezwij pogotowie (999 lub 112). Nie czekaj do następnego dnia, nie jedź samodzielnie do lekarza. TIA to sygnał, że naczynia krwionośne są w złym stanie i konieczna jest pilna diagnostyka (EKG, badania krwi, badania obrazowe tętnic szyjnych i mózgu). Przeczytaj: Pij codziennie. Zmniejsza ryzyko zakrzepów, a do tego wybornie smakuje
Źródło: Pacjenci.pl, American Stroke Association (AHA) i American Heart Association,
