Ten popularny lek działa inaczej, niż myślisz. Większość ludzi bierze go nieprawidłowo
Bierzesz tabletkę, żeby szybciej „postawiła cię na nogi”, a jednak efekt jest marny? Albo łączysz kilka preparatów naraz, bo „przecież to tylko przeciwbólowy”? Wbrew pozorom najpopularniejsze leki – od paracetamolu i ibuprofenu po środki na alergię – mają ściśle określone zasady działania. A błędy, które popełnia większość z nas, mogą sprawić, że nie podziałają… albo zaszkodzą.
- Wiele osób nie wie, że paracetamol nie działa przeciwzapalnie, przez co sięga po niego w nieodpowiednich sytuacjach
- Ibuprofen wymaga jedzenia w żołądku – na pusty może podrażniać i przynosić słabszy efekt
- Preparaty na alergię bywają nadużywane, zwłaszcza „na sen”, mimo że większość nie działa doraźnie
- Najczęstszym błędem jest łączenie kilku leków z tą samą substancją czynną
- W przeziębieniu można niechcący przekroczyć dawkę paracetamolu, jeśli stosuje się saszetki plus tabletki jednocześnie
Paracetamol – nie od wszystkiego i nie zawsze działa tak, jak myślisz
Paracetamol to jeden z najbezpieczniejszych leków przeciwbólowych, ale… tylko wtedy, gdy używa się go zgodnie z przeznaczeniem. Jego działanie jest przeciwbólowe i przeciwgorączkowe – i wyłącznie takie.
Nie zmniejsza stanu zapalnego, nie odblokuje zatok, nie poradzi sobie z bólem mięśni wynikającym ze stanu zapalnego po kontuzji.
Mimo to wiele osób sięga po niego w sytuacjach, w których skuteczniejszy byłby lek przeciwzapalny. Jeszcze poważniejszym błędem jest łączenie kilku preparatów naraz – np. tabletek z paracetamolem i saszetek „na przeziębienie”, które również go zawierają.
Dlaczego to groźne?
Paracetamol ma wąski próg bezpieczeństwa. Dla dorosłego maksymalna dobowa dawka to 4 g, a jej przekroczenie może prowadzić do ostrego uszkodzenia wątroby. Nie dzieje się to od razu – często pierwsze objawy są łagodne: nudności, osłabienie, ból brzucha. Po 24–72 godzinach dochodzi jednak do poważnego zatrucia, gdy wątroba zaczyna obumierać.
W skrajnych przypadkach konieczny bywa przeszczep wątroby. Do zatruć najczęściej dochodzi nie dlatego, że ktoś celowo bierze za dużo, ale dlatego, że łączy kilka preparatów i nie zdaje sobie sprawy, że wszystkie zawierają tę samą substancję.
Przeczytaj też: Najsilniejsze leki przeciwbólowe bez recepty. Warto zapytać o nie w aptece
Ibuprofen – świetny na stan zapalny, ale z zasadami
Ibuprofen, w przeciwieństwie do paracetamolu, działa również przeciwzapalnie. Dzięki temu sprawdza się w bólach menstruacyjnych, zapaleniu zatok, bólu zęba czy kontuzjach.
Najczęstszy błąd: branie go na pusty żołądek. To nie tylko zwiększa ryzyko podrażnienia, ale też osłabia jego skuteczność. Lek najlepiej działa, gdy przyjmuje się go w trakcie lub tuż po posiłku.
Drugim problemem jest łączenie kilku leków przeciwzapalnych, np. ibuprofenu i ketoprofenu, albo ibuprofenu i diklofenaku.
Dlaczego to groźne?
Leki z tej samej grupy (NLPZ) mają bardzo podobne działania niepożądane. Połączenie ich nie wzmacnia działania przeciwbólowego, lecz mnoży ryzyko powikłań:
- owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego
- uszkodzenia nerek
- wzrostu ciśnienia tętniczego
- zaburzeń krzepliwości
Co ważne: te działania niepożądane mogą pojawić się nawet u osób młodych i zdrowych, jeśli dawki są duże lub łączone na własną rękę.
Przeczytaj też: Nigdy nie łącz z tym tego leku. Skutki są fatalne
Leki na alergię – nie działają doraźnie (i nie powinny usypiać)
Wielu pacjentów wciąż uważa, że antihistaminę bierze się „na szybko”, gdy pojawią się objawy. Tymczasem większość nowoczesnych leków przeciwalergicznych działa najlepiej, gdy stosuje się je regularnie, szczególnie w sezonie pylenia.
Częstym błędem jest też sięganie po starsze, usypiające leki przeciwhistaminowe, aby… szybciej zasnąć. To nadużycie – leki te mogą zaburzać koncentrację, wydłużać czas reakcji i działać następnego dnia.
Warto też wiedzieć, że jeśli alergia manifestuje się głównie zatkanym nosem, tabletek antyhistaminowych prawdopodobnie nie poczujesz. Obrzęk śluzówki to efekt innego mechanizmu niż histamina, dlatego skuteczniejsze są sterydowe spraye donosowe, ale stosowane przynajmniej przez kilka dni, a nie doraźnie.
Najczęstsze błędy – łączenie preparatów i branie leków „na ślepo”
To, co w przypadku leków bez recepty szkodzi ludziom najczęściej, to… pośpiech i ignorowanie etykiet. W ten sposób można czasem skumulować tę samą substancję. Najbardziej ryzykowne połączenia to:
- kilka preparatów z paracetamolem – grozi ostrą niewydolnością wątroby
- łączenie leków przeciwzapalnych z tej samej grupy – zwiększa ryzyko krwawień i uszkodzenia nerek
- środki „na przeziębienie” zawierające w jednym saszetkowym proszku paracetamol, pseudoefedrynę i antyhistaminę
To wszystko sprawia, że niepozorne leczenie zaczyna działać przeciwko nam. A przecież lek bez recepty nie oznacza „bez ograniczeń” – oznacza „bezpieczny, jeśli stosowany prawidłowo”.
Warto więc wiedzieć na co działa dany preparat i nie łączyć produktów „na oślep”. Pomoże to nie tylko szybciej poczuć ulgę, ale również uniknąć problemów zdrowotnych, które mogłyby być naprawdę poważne.
Źródła:
https://apteline.pl/artykuly/jak-przyjmowac-leki-kiedy-czym-popijac-lykac-po-jedzeniu-czy-przed-posilkiem
https://www.doz.pl/czytelnia/a281-Jak_dawkowac_paracetamol_osobom_doroslym_dzieciom_i_kobietom_w_ciazy
https://www.doz.pl/czytelnia/a16201-Leki_przeciwhistaminowe__jak_dzialaja_i_kiedy_sie_je_stosuje_Klasyfikacja_antagonistow_histaminy
