Paracetamol w ciąży nie jest bezpieczny. Ryzyko zaburzeń neurorozwojowych u dziecka
Przez lata paracetamol uchodził za najbezpieczniejszy lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy, także dla kobiet w ciąży. Lekarze często zalecali go przy bólach głowy, a także infekcjach przebiegających z gorączką, podkreślając, że to dużo lepsze rozwiązanie niż ibuprofen czy aspiryna. Ten lek nie jest jednak obojętny ani dla matki, ani dla jej dziecka. Najnowsze badania pokazują, że ekspozycja płodu na paracetamol może zwiększać ryzyko zaburzeń neurorozwojowych, w tym autyzmu i ADHD.
- Paracetamol stosuje ponad połowa ciężarnych kobiet na świecie
- 27 badań wskazuje na związek między jego stosowaniem w ciąży a ryzykiem autyzmu i ADHD u dziecka
- Nowa metaanaliza sugeruje, że nawet niewielki wzrost ryzyka może mieć poważne konsekwencje zdrowotne w skali populacji
- Naukowcy apelują o ostrożność i ograniczone, krótkotrwałe stosowanie leku – zawsze pod nadzorem lekarza
Paracetamol uchodzi za bezpieczny lek
Paracetamol (acetaminofen w USA i Kanadzie) to jeden z najczęściej stosowanych leków OTC (czyli dostępnych bez recepty) – także przez kobiety ciężarne. Od lat jest uznawany za najbezpieczniejszą opcję przy łagodzeniu bólu i gorączki w ciąży.
Ciężarne kobiety często dowiadują się od swojego lekarza prowadzącego, że w przypadku infekcji czy bólu głowy, ten lek można przyjmować bez obaw. Jednak nowo opublikowane badania stawiają pod znakiem zapytania to przekonanie.
Przeczytaj też: Tych leków nie bierz w ciąży. Są zakazane. Mogą zaszkodzić dziecku
Nowe badania rzucają cień
Okazuje się, że paracetamol nie jest tak bezpieczny. Spokojnie można nawet stwierdzić, że jest niebezpieczny w ciąży. Z najnowszej, kompleksowej analizy literatury naukowej, opublikowanej 14 sierpnia 2025 r. w czasopiśmie Environmental Health, płyną niepojące wnioski.
Metaanaliza objęła 46 badań z udziałem ponad 100 000 osób i pozwoliła dokładnie ocenić jakość oraz siłę dowodów. Aż 27 z analizowanych prac wskazywało powiązanie między zażywaniem paracetamolu w ciąży a zwiększonym ryzykiem zaburzeń neurorozwojowych, w tym autyzmu (ASD) i ADHD. Jak mówi dr Diddier Prada z Icahn School of Medicine at Mount Sinai:
Zaobserwowaliśmy, że lepszej jakości badania naukowe z większym prawdopodobieństwem wskazują na związek pomiędzy ekspozycją prenatalną na paracetamol a podwyższonym ryzykiem autyzmu i ADHD.
Ponadto autorzy podkreślają, że paracetamol przenika przez łożysko i może wywoływać w płodzie stres oksydacyjny, zaburzać gospodarkę hormonalną, a także powodować zmiany epigenetyczne wpływające na rozwój mózgu.
Warto dodać, że inne badania to potwierdzają: na przykład wyniki z Illinois Kids Development Study pokazują, że większe użycie paracteamolu w II i III trymestrze może być związane z gorszymi wynikami rozwoju językowego u dzieci, szczególnie u chłopców.
Przeczytaj też: 7 największych mitów na temat autyzmu. Tak naprawdę wygląda życie osób w spektrum
Co robić, gdy boli głowa w ciąży?
Przede wszystkim, należy rozważyć korzyści względem ryzyka. Pamiętajmy, że zarówno ból, jak i gorączka, także mogą być szkodliwe dla rozwijającego się płodu. Jeśli jednak można, warto spróbować bezpieczniejszych opcji np.:
Naturalne i niefarmakologiczne sposoby:
- odpoczynek, relaksacja (np. techniki oddechowe),
- masaż, okłady ciepłymi kompresami,
- nawodnienie i lekkie przekąski,
- unikanie jasnego światła, hałasu – ciemne, ciche otoczenie,
- akupunktura lub akupresura po konsultacji ze specjalistą;
Leki dopuszczone w wyjątkowych sytuacjach, po konsultacji z lekarzem:
- paracetamol: w najniższej skutecznej dawce i najkrócej możliwym czasie. Trzeba rozważyć zalety i ryzyko indywidualnie,
- leki przeciwhistaminowe (np. przeciwwirusowe), syropy na kaszel – po konsultacji,
- unikać NLPZ (np. ibuprofen) – zwłaszcza w III trymestrze;
Współpraca z lekarzem:
Zawsze należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym, zanim przyjmie się jakiekolwiek leki. Jak podkreślił dr Prada:
Kobiety w ciąży nie powinny przerywać przyjmowania leków bez konsultacji z lekarzem. Nieleczony ból lub gorączka również mogą zaszkodzić dziecku.
W świetle nowych danych zaleca się aktualizację wytycznych klinicznych i ograniczanie stosowania paracetamolu – czasowo i pod nadzorem medycznym.
Przeczytaj też: Kobietom w ciąży zdarza się to nagminnie. Ich dzieci mogą mieć opóźnienia w rozwoju
Źródła: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36941046/, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24163279/, health.economictimes.indiatimes.com/news/industry/pregnant-women-beware-paracetamol-linked-to-autism-and-adhd-in-newborns/123327896?utm_source=chatgpt.com, nature.com/articles/s41390-023-02924-4?utm_source=chatgpt.com
