To już pewne. Zasiłek pogrzebowy sporo w górę od stycznia. Wiele osób odetchnie z ulgą
Koszty ostatniego pożegnania rosną, stając się coraz większym obciążeniem dla domowych budżetów. W obliczu inflacji i drożyzny, obecne świadczenia przestały wystarczać na godny pochówek. Rząd przygotował odpowiedź na ten problem, choć na realne wsparcie trzeba będzie jeszcze chwilę poczekać. Zmiany są jednak przesądzone i fundamentalnie przebudują system pomocy.
Jak zmieni się kwota zasiłku pogrzebowego od 2026 roku i kiedy będzie waloryzowany?
Obecna kwota zasiłku pogrzebowego wynosi 4000 zł, lecz rząd zaplanował już jej podwyżkę, która wejdzie w życie od 1 stycznia 2026 roku. Skala potrzeb jest ogromna, co pokazują dane z regionów: w 2024 roku w województwie mazowieckim wypłacono 48,7 tysiąca zasiłków pogrzebowych. Jeszcze więcej środków trafiło na południe kraju, gdzie w województwie śląskim liczba wypłat wyniosła 50,5 tysiąca. W nowym systemie Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie wydawał decyzje o podziale zasiłku proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu.
Zmiana stawki będzie odczuwalna. Od 1 stycznia 2026 roku zasiłek pogrzebowy w Polsce wzrośnie do 7000 zł i będzie wypłacany jednorazowo.
Wprowadzony zostanie również mechanizm chroniący świadczenie przed utratą wartości. Od 1 marca 2026 roku kwota zasiłku pogrzebowego będzie waloryzowana w zależności od inflacji. Mechanizm ten zadziała jednak pod konkretnym warunkiem. Kwota zasiłku zostanie zwaloryzowana tylko wtedy, jeśli inflacja w roku poprzedzającym przekroczy 5 proc.
Jakie zmiany w procedurach wypłaty zasiłku pogrzebowego wejdą w życie od 1 stycznia 2026 roku?
Od 1 stycznia 2026 roku wejdą w życie nowe zasady dotyczące pochówku, o których Polacy muszą wiedzieć, ponieważ procedury ulegną znacznej modyfikacji. Zasady wypłat zasiłku pogrzebowego zmienią się systemowo. Kluczowym ułatwieniem będzie fakt, że ustalenie prawa do zasiłku nie będzie wymagało wydania formalnej decyzji przez ZUS, o ile koszty pogrzebu poniosła jedna osoba będąca członkiem rodziny zmarłego.
Formalności pozostaną jednak w bardziej skomplikowanych przypadkach. Nadal wymagane będzie wydanie decyzji ZUS, gdy koszty pogrzebu zostaną poniesione przez więcej niż jedną osobę lub przez podmiot taki jak pracodawca, dom pomocy społecznej, gmina, powiat, Kościół czy związek wyznaniowy. Wnioskodawcy zyskają elastyczność w ścieżce administracyjnej. Wniosek o przyznanie zasiłku pogrzebowego będzie mógł być złożony bezpośrednio do organu rentowego lub za pośrednictwem zakładu pogrzebowego.
Istotnym usprawnieniem jest szybkość działania urzędu. Nowelizacja skraca maksymalny czas wypłaty zasiłku, ustalając nowy termin na 14 dni. Czas ten liczony jest od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do świadczenia, co stanowi znaczącą zmianę w porównaniu do obecnych 30 dni. Nawet decyzje dzielące zasiłek proporcjonalnie do poniesionych kosztów będą wydawane maksymalnie w ciągu 14 dni od wyjaśnienia sprawy. Co więcej, nowe przepisy umożliwią wypłatę świadczenia bezpośrednio na konto zakładu pogrzebowego po jego upoważnieniu.
Kto jest uprawniony do zasiłku pogrzebowego i jaki jest termin na złożenie wniosku?
Zasada podstawowa pozostaje niezmienna: zasiłek pogrzebowy przysługuje osobom, które faktycznie pokrywają koszty pogrzebu.
Katalog uprawnionych jest szeroki i precyzyjnie zdefiniowany. O pieniądze z tytułu zasiłku może starać się osoba z rodziny, w tym: małżonek, rodzice, dzieci (własne, przysposobione, z rodziny zastępczej), rodzeństwo, dziadkowie, wnuki oraz osoby pod opieką prawną. Osoby niebędące rodziną również mogą otrzymać świadczenie, ale tylko do wysokości faktycznych wydatków i nie więcej niż ustalony limit. Do grupy uprawnionych zaliczają się także podmioty instytucjonalne, takie jak pracodawcy, domy pomocy społecznej, gminy, powiaty czy instytucje religijne, o ile sfinansowały pochówek.
Należy pilnować terminów administracyjnych. Maksymalny czas na złożenie wniosku o zasiłek pogrzebowy wynosi 12 miesięcy od dnia śmierci. Jeśli jednak wystąpiły problemy z odnalezieniem lub identyfikacją zwłok, termin ten liczy się od dnia pogrzebu. W takiej sytuacji do wniosku trzeba dołączyć zaświadczenie z policji lub prokuratury, odpis aktu zgonu albo dokument urzędowy potwierdzający przyczyny opóźnienia. Warto pamiętać, że obecny maksymalny czas wypłaty zasiłku przez urząd wciąż wynosi 30 dni.
Ile zasiłków pogrzebowych wypłacił ZUS w 2024 roku i w jakich województwach najwięcej?
Statystyki ZUS za rok 2024 pokazują ogromną skalę operacji związanych z wypłatami świadczeń pożegnalnych w całym kraju.
W minionym roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił łącznie blisko 360 tysięcy zasiłków pogrzebowych. Suma przekazanych środków zamknęła się w kwocie 1,44 miliona złotych.
Rozkład terytorialny wypłat jest nierównomierny. W przeciwieństwie do gęsto zaludnionego Śląska czy Mazowsza, najmniej zasiłków pogrzebowych w 2024 roku wypłacono w województwie podlaskim, gdzie odnotowano jedynie 8,5 tysiąca świadczeń.
