Czy prawidłowy wynik PSA wyklucza raka prostaty? Lekarz urolog rozwiewa wątpliwości
Regularne wykonywanie badania PSA jest zalecane wszystkim panom w starszym wieku oraz będącym w grupie ryzyka raka prostaty. Lekarz zleca je także pacjentom chorym na raka gruczołu krokowego oraz mężczyznom z objawami, które mogą świadczyć o raku prostaty. Jakie są normy PSA we krwi? Jak interpretować wynik badania PSA? Zapytaliśmy specjalistę urologa lek. Pawła Naleja, lekarza rezydenta Kliniki Nowotworów Układu Moczowego Narodowego Instytutu Onkologii im. M. Curie-Skłodowskiej w Warszawie.
Jakie są normy PSA we krwi?
PSA (Prostate Specific Antigen) czyli swoisty antygen sterczowy, jest to glikoproteina wytwarzana przez komórki nabłonka gruczołowego prostaty. Antygen ten wykorzystuje się do wykrywania oraz monitorowania przebiegu raka prostaty, a także do diagnozowania łagodnego przerostu gruczołu krokowego.
„Ogólnie przyjmuje się, że norma laboratoryjna poziomu PSA wynosi pomiędzy 0 a 4 ng/ml. Jednak każdy wynik wymaga omówienia z urologiem, dlatego że nie każdy podwyższony musi wskazywać na chorobę prostaty i nie każdy prawidłowy wynik jest całkowicie uspokajający.” - powiedział urolog lek. Paweł Nalej.
Ryzyko zachorowania na raka prostaty wzrasta wraz z wiekiem. Zaleca się, aby każdy mężczyzna po 50 roku życia regularnie odwiedzał urologa i wykonywał badanie PSA. W przypadku występowania raka prostaty w rodzinie, należy zgłosić się do lekarza już w wieku około 40 lat.
„Uważa się, że po 50 roku życia każdy mężczyzna powinien sprawdzić swój poziom PSA we krwi oraz być zbadanym przez urologa. Należy również pamiętać, że w przypadku pacjentów, którzy mają dodatkowe czynniki ryzyka, takie jak np. genetyczne występowanie raka prostaty u taty, dziadka, syna, zwłaszcza jeżeli dotyczy to więcej niż jednego mężczyzny w rodzinie, istnieje ryzyko, że nowotwór może się rozwinąć wcześniej i w młodszym wieku. Zatem pacjenci w tym przypadku powinni wcześniej skorzystać z wizyty u urologa – nawet około 40 roku życia.” - powiedział urolog lek. Paweł Nalej.
Prawidłowy wynik PSA nie zawsze wyklucza raka prostaty
Warto mieć na uwadze, że prawidłowy wynik PSA nie zawsze wyklucza raka prostaty. Nie jest to badanie ostateczne, które może definitywnie potwierdzić, czy mamy nowotwór, ale stanowi ważny element diagnostyki.
„Należy pamiętać, że nawet 25% pacjentów z podwyższonym poziomem PSA, nieprawidłowym, wysokim – nie ma nowotworu prostaty. Również w drugą stronę, nawet 20% pacjentów z niskim, prawidłowym PSA, może mieć nowotwór prostaty. Zatem nie jest to badanie decydujące, które może stwierdzić definitywnie nowotwór prostaty. Jest to tylko wstęp do diagnostyki, dalej już prowadzonej pod opieką urologa.” - powiedział urolog lek. Paweł Nalej.
Nieprawidłowy wynik PSA nie zawsze oznacza nowotwór
Podwyższone stężenie PSA nie zawsze jest równoznaczne z nowotworem i może być też związane z innymi czynnikami, takimi jak schorzenia prostaty czy przebyte zabiegi w okolicy stercza. Chwilowy wzrost stężenia PSA może spowodować wytrysk nasienia, dlatego zaleca się minimum dwudniową wstrzemięźliwość seksualną przed wykonaniem badania.
„Podwyższone stężenie PSA może być związane również z innymi chorobami prostaty, nie tylko z rakiem. To znaczy, że może być podwyższone stężenie PSA np. w zapaleniu prostaty, w łagodnym przeroście gruczołu krokowego. Może być także podwyższone po zabiegach w okolicy stercza, np. po cewnikowaniu pęcherza moczowego, po wykonywaniu biopsji, czy ultrasonografii przezodbytniczej, po zabiegach endoskopowych urologicznych. Przejściowy wzrost stężenia PSA może wywołać wytrysk nasienia, dlatego ewentualne oznaczenia tego ważnego wskaźnika jest wskazane po dwudniowej wstrzemięźliwości płciowej.” - powiedział urolog lek. Paweł Nalej.
