Obiecujące wyniki badań: witamina B3 może zmniejszyć ryzyko raka skóry, wystarczy 1000 mg dziennie
Rosnąca liczba rozpoznań raka skóry budzi pytania o proste, bezpieczne i dostępne metody obniżania ryzyka. Zainteresowanie naukowców przyciąga witamina B3 w postaci nikotynamidu (niacynamidu), dostępna bez recepty i stosowana od lat w dermatologii. Nowe analizy sugerują, że może ona wspierać wtórną profilaktykę u osób po przebytym nieczerniakowym raku skóry.
- Wstępne badania dają nadzieję: witamina B3 może posłużyć do obniżania ryzyka rozwoju raka skóry
- U osób stosujących niacynamid odnotowano spadek ryzyka zachorowania na raka podstawnokomórkowego oraz kolczystokomórkowego o 14 proc.
- Eksperci podkreślają konieczność ostrożności w interpretacji danych i dalszych badań
Rak skóry: objawy, na które warto zwrócić uwagę
Rak skóry, choć często kojarzony z nieprawidłowymi zmianami skórnymi, może przybierać różne formy i nie zawsze daje jednoznaczne objawy na wczesnym etapie. Dlatego tak ważna jest regularna kontrola skóry i szybkie reagowanie na wszelkie niepokojące zmiany. Wśród najczęstszych objawów, które mogą wskazywać na raka skóry, wyróżnia się przede wszystkim:
- zmiany w wyglądzie istniejących pieprzyków lub znamion,
- pojawienie się nowych, które różnią się od pozostałych.
- swędzenie, ból lub krwawienie w obrębie pieprzyka,
- pojawienie się owrzodzenia lub bruzdy w obrębie zmiany, które nie goją się przez dłuższy czas
Warto zwrócić uwagę na wszelkie pieprzyki, które zmieniają kolor, kształt lub rozmiar. Jeśli krawędzie pieprzyka stają się nieregularne, a jego kolor nierównomierny (np. pojawiają się ciemniejsze lub jaśniejsze plamki), to może być to sygnał, że zachodzą w nim niepokojące zmiany.
Zdecydowanie warto pamiętać, że nie każda zmiana na skórze oznacza raka, ale każde podejrzane znamię czy pieprzyk powinno zostać ocenione przez specjalistę. Wczesna diagnoza raka skóry znacznie zwiększa szanse na skuteczne leczenie, dlatego tak istotne jest, by regularnie przeprowadzać samodzielne badanie skóry i konsultować się z dermatologiem w razie jakichkolwiek wątpliwości. Czytaj więcej: Masz to na skórze? Dermatolodzy ostrzegają: nie lekceważ tych 7 objawów
Rokowania i leczenie raka skóry
Większość nieczerniakowych raków skóry rokuje dobrze, zwłaszcza gdy są wykryte wcześnie i usuwane w całości w znieczuleniu miejscowym. W arsenale lekarzy znajdują się chirurgia, kriochirurgia, terapia fotodynamiczna, wybrane metody miejscowe oraz – w określonych przypadkach – radioterapia czy leczenie systemowe. Kluczowe jest dopasowanie metody do typu, lokalizacji i stadium zmiany, jak również do profilu pacjenta i chorób współistniejących.
Po leczeniu konieczny jest plan kontroli, bo ryzyko nowych ognisk na skórze pozostaje podwyższone, zwłaszcza u osób z historią licznych uszkodzeń słonecznych. Na tym etapie coraz częściej pojawia się pytanie o rolę działań wspierających, w tym suplementacji, która mogłaby ograniczać powstawanie kolejnych zmian. Dermatolodzy akcentują jednak, że żadne tabletki nie zastąpią fotoprotekcji, regularnych badań i zdrowych nawyków. Jak ujął to jeden z lekarzy, W tym kontekście rośnie zainteresowanie wynikami badań nad witaminą B3.
Sprawdź też: Naukowcy badali związek tatuaży z czerniakiem. Takich wyników się nie spodziewali
Witamina B3 na celowniku: co pokazały najnowsze analizy
W jednej z największych analiz obserwacyjnych Badanie objęło około 33 766 pacjentów systemu Veterans Affairs z przebytym nieczerniakowym rakiem skóry. W porównywanych grupach odnotowano, że w grupie narażonej 12 287 osób przyjmowało 500 mg nikotynamidu/niacynamidu dwa razy dziennie przez co najmniej 30 dni. Dla zachowania obiektywizmu porównania zidentyfikowano też odpowiednio dobraną kohortę – w grupie kontrolnej było 21 479 dopasowanych pacjentów nieprzyjmujących nikotynamidu/niacynamidu.
Najważniejszy sygnał z analizy jest klarowny: stosowanie nikotynamidu/niacynamidu w dawce 500 mg dwa razy dziennie przez co najmniej 30 dni wiązało się ze średnio 14% spadkiem ryzyka nowych nieczerniakowych raków skóry. Co ciekawe, rozpoczęcie suplementacji po pierwszym raku skóry wiązało się z około 54% mniejszym ryzykiem kolejnego nowotworu. Badacze zauważyli, że bajwiększą korzyść obserwowano dla raka kolczystokomórkowego (płaskonabłonkowego, SCC) skóry. Jednocześnie sygnały z praktyki klinicznej wskazują, iż efekt ochronny suplementacji słabł, gdy była rozpoczynana po wielu nawrotach raka skóry. Warto dodać, że efekt ochronny niacynamidu był zauważalny już po około 30 dniach stosowania.
Nikotynamid (niacynamid) jest łatwo dostępny bez recepty, a zalecana dawka to 1000 mg dziennie (500 mg dwa razy dziennie). Wspiera to wcześniejsze badanie ONTRAC (NEJM 2015), które wykazało o 23% mniej nowych raków skóry po 12 miesiącach stosowania nikotynamidu. Jego działanie mechanistyczne obejmuje wspomaganie naprawy DNA oraz redukcję immunosupresji wywołanej przez promieniowanie UV.
Obietnica z zastrzeżeniami: komu i kiedy naprawdę pomaga
Interpretując wyniki, trzeba pamiętać, że dowody na skuteczność dotyczą głównie wtórnej profilaktyki u osób z historią nieczerniakowego raka skóry. Nie każdy pacjent odniesie jednak podobną korzyść – przykładowo wśród biorców przeszczepów narządów nie obserwowano istotnego spadku ogólnego ryzyka raka skóry. Ograniczeniem uogólniania wyników jest także struktura badanych grup: badana populacja była głównie męska i w podeszłym wieku, co ogranicza uogólnienie wyników. Dlatego, mimo obiecujących danych, eksperci podkreślają potrzebę dalszych badań, zanim zarekomenduje się nikotynamid w profilaktyce pierwotnej populacji ogólnej.
W praktyce oznacza to, że decyzja o włączeniu suplementacji powinna zapadać po rozmowie z lekarzem, z uwzględnieniem indywidualnego ryzyka, dotychczasowych nawrotów i planu kontroli dermatologicznej. Fotoprotekcja, unikanie intensywnego słońca i regularne przeglądy skóry pozostają podstawą – witamina B3 może być dodatkiem dla wybranych, a nie uniwersalnym rozwiązaniem.
Przeczytaj również: Szczepienia przeciw COVID-19 a długość życia pacjentów z rakiem. Najnowsze badania dają nadzieję na przełom
