Jak od stycznia zmieni się L4? Rewolucyjne plany rządu już na horyzoncie
Od stycznia 2026 r. zwolnienia lekarskie przejdą największą zmianę od lat. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiada: chorobowe sfinansuje ZUS, a pracownicy będą mogli legalnie dorabiać – pod warunkiem, że nie pogorszy to ich stanu zdrowia. Sprawdzamy, co się zmieni i jak firmy oraz pracownicy powinni się przygotować.
- Praca na L4 – będzie można dorabiać, ale pod kontrolą
- ZUS przejmie wypłatę świadczeń od pierwszego dnia
- Surowsze kontrole i dotkliwe sankcje
Praca na L4 – będzie można dorabiać, ale pod kontrolą
Największa zmiana dotyczy zakazu pracy w czasie zwolnienia. Nowe przepisy dopuszczą możliwość podejmowania pracy u innego pracodawcy, jeśli nie jest ona sprzeczna z diagnozą i nie szkodzi zdrowiu chorego. Przykład? Grafik ze złamaną ręką może prowadzić zdalne konsultacje głosowe, choć nie obsłuży komputera.
Kluczowe będą zalecenia lekarskie: lekarz wystawiający e-ZLA określi, jakich czynności chory nie może wykonywać. ZUS zyska narzędzia do kontroli – jeśli uzna, że doszło do nadużycia, zasiłek zostanie cofnięty, a firma zatrudniająca chorego wbrew wskazaniom zapłaci karę administracyjną.
ZUS przejmie wypłatę świadczeń od pierwszego dnia
Obecnie pracodawca finansuje wynagrodzenie chorobowe przez pierwsze 33 dni nieobecności (14 dni po 50. roku życia). Po reformie to ZUS od pierwszego dnia przejmie wypłatę świadczenia – wciąż na poziomie 80 proc. podstawy. Dla firm to ulga finansowa, dla pracowników – uproszczony i szybszy system.
Ministerstwo podkreśla, że mikro i małe przedsiębiorstwa wydają dziś na krótkie L4 nawet 20 proc. budżetu wynagrodzeń. Reforma ma odciążyć pracodawców i zwiększyć przejrzystość systemu.
Surowsze kontrole i dotkliwe sankcje
ZUS zyska nowe narzędzia kontroli – inspektorzy będą mogli nie tylko odwiedzać chorych w domu, ale też sprawdzać logi lokalizacji telefonu. Dodatkowo dane z e-PIT będą automatycznie porównywane z bazą zwolnień, co ma ograniczyć „dorabianie na czarno”.
Za nadużycia przewidziano surowe kary: obowiązek zwrotu całego świadczenia z 50-procentową „karą” oraz zakaz wystawiania L4 przez 12 miesięcy. Eksperci ostrzegają jednak przed ryzykiem niejasności interpretacyjnych, zwłaszcza w zawodach zdalnych.
Harmonogram i zalecenia dla pracodawców
Nowe przepisy mają wejść w życie w dwóch etapach. Od stycznia 2026 r. wejdą w życie regulacje dotyczące pracy na L4. Reforma finansowania chorobowego rozpocznie się kilka miesięcy później, po wdrożeniu odpowiednich systemów informatycznych ZUS.
Pilotaże nowych zasad rozpoczną się już w 2025 r. w wybranych branżach. Firmy powinny przygotować się na zmiany: zaktualizować regulaminy, opracować wzory oświadczeń o dodatkowym zatrudnieniu i przeszkolić kadry. Pracownicy natomiast muszą pamiętać, że większa elastyczność oznacza również większą odpowiedzialność.
