Nadciśnienie ciążowe (zatrucie ciążowe, gestoza) – jak je rozpoznać? Przyczyny, objawy, leczenie
Nadciśnienie ciążowe (zatrucie ciążowe, gestoza) – charakterystyka
Nadciśnienie ciążowe (zatrucie ciążowe, gestoza) jest zespołem objawów pojawiających się na skutek wzrostu ciśnienia tętniczego krwi indukowanego ciążą. Stan ten może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu matki i dziecka, gdyż podnosi ryzyko odklejenia się łożyska. Wysokiemu ciśnieniu krwi mogą towarzyszyć obrzęki oraz białkomocz (mówi się wówczas o stanie przedrzucawkowym).
Nadciśnienie w ciąży rozpoznaje się, gdy wartość ciśnienia skurczowego osiąga ≥140 mmHg lub gdy ciśnienie rozkurczowe wzrasta do ≥90 mmHg. Jeśli ciśnienie krwi osiąga 140–149/90–99 mmHg, mówimy o nadciśnieniu lekkim, przy wartościach 150–159/100–109 mmHg – o nadciśnieniu umiarkowanym, natomiast ciśnienie powyżej 160/110 mmHg określane jest jako ciężkie. Wystąpienie białkomoczu jest kolejnym etapem choroby, rozpoznaje się go, gdy poziom białka w moczu wynosi >300 mg/l, 500 mg/24 h. Obrzęki towarzyszą także kobietom, których ciąża przebiega prawidłowo, dlatego nie uznaje się ich za wskaźnik użyteczny do rozpoznania zatrucia ciążowego.
Zatrucie ciążowe pojawia się przeważnie w drugim trymestrze ciąży, po 20. tygodniu i ustępuje do 40 dni po porodzie. Gestoza dotyka ok. 5–10% ciężarnych.
Nadciśnienie ciążowe (zatrucie ciążowe, gestoza) – przyczyny
Przyczyny występowania schorzenia nie zostały do końca poznane. Uważa się, że nadciśnienie ciążowe występuje częściej u kobiet, które jeszcze przed zajściem w ciążę cierpiały z powodu nadciśnienia, cukrzycy, chorób nerek czy chorób układu krążenia. Ryzyko wystąpienia gestozy wzrasta także w następujących sytuacjach:
gdy jest to pierwsza ciąża lub gdy od poprzedniej ciąży minęło ponad 10 lat,
gdy mamy do czynienia z ciążą mnogą,
gdy wiek ciężarnej wynosi powyżej 40 lat,
gdy wykryto nadciśnienie tętnicze w poprzedniej ciąży,
gdy stwierdzono stan przedrzucawkowy w wywiadzie położniczym.
Niekiedy wspomina się także o związku zatrucia ciążowego z konfliktem serologicznym, a także ze stanem psychicznym kobiety – wskazuje się na częstsze występowanie gestozy u kobiet z depresją ciążową.
Nadciśnienie ciążowe (zatrucie ciążowe, gestoza) – objawy
Pierwszym podstawowym objawem gestozy jest wysokie ciśnienie tętnicze. U części kobiet objawy nie są mocno nasilone i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia matki i dziecka, w niektórych przypadkach dochodzi jednak do wystąpienia poważnych symptomów. Nadciśnieniu ciążowemu (zatruciu ciążowemu, gestozie) mogą towarzyszyć:
białkomocz (przy nadciśnieniu ciążowym z podwyższonym poziomem białka w moczu mówimy o stanie przedrzucawkowym),
obrzęki,
wymioty,
bóle głowy,
zaburzenia widzenia,
bóle brzucha.
Jeżeli odpowiednio wcześnie nie zostanie wdrożone leczenie, wzrasta ryzyko wystąpienia rzucawki ciążowej. Wówczas do wyżej wymienionych objawów dołączają silne drgawki, niekiedy utrata przytomności. Śmiertelność kobiety i dziecka sięga wówczas nawet 20%.
Nadciśnienie ciążowe (zatrucie ciążowe, gestoza) – leczenie
U kobiet z nadciśnieniem tętniczym indukowanym ciążą, gdy nie występuje białkomocz, należy regularnie kontrolować ciśnienie krwi i przyrost masy ciała oraz wykonywać badaniamoczu. Stosuje się również leczenie farmakologiczne: metylodopę, labetalol lub nifedypinę. W przypadku pojawienia się białkomoczu leczenie obejmuje pobyt w szpitalu. W stanie przedrzucawkowym i z poziomem ciśnienia ciężkim do opanowania zaleca się wykonanie cesarskiego cięcia między 34. a 36. tygodniem ciąży (jeśli objawy wystąpią po 37. tygodniu ciąży, zakończenie ciąży powinno nastąpić w ciągu maksymalnie 48 godzin).
