Problemy ze schudnięciem? To może być ta choroba. Rujnuje wagę i samopoczucie
Długotrwałe zmagania ze zbędnymi kilogramami, które nie ustępują mimo diety i ćwiczeń, nie zawsze są wynikiem braku silnej woli. Czasem za niepowodzeniem stoi ukryta niedoczynność tarczycy – powszechna choroba hormonalna. Jej objawy, takie jak zmęczenie i przybieranie na wadze, łatwo pomylić z codziennym stresem, co opóźnia diagnozę i leczenie, dodatkowo pogarszając stan psychiczny.
- Spowolniony metabolizm: Niedobór hormonów tarczycy bezpośrednio zwalnia przemianę materii, utrudniając odchudzanie nawet przy niskiej kaloryczności diety.
- Objawy psychiczne: Nie tylko zmęczenie i przyrost masy ciała, ale też obniżony nastrój, senność i problemy z pamięcią mogą świadczyć o niedoczynności.
- Prosta diagnoza: Chorobę można łatwo wykryć badaniem krwi (oznaczenie poziomu TSH), co jest pierwszym krokiem do skutecznego leczenia.
Czym jest niedoczynność tarczycy?
Niedoczynność tarczycy, czyli hipotyreoza, to stan, w którym gruczoł tarczycy nie wytwarza wystarczającej ilości hormonów (tyroksyny – T4 i trijodotyroniny – T3). Hormony te są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania niemal wszystkich komórek i regulują metabolizm całego organizmu. Kiedy ich brakuje, procesy życiowe spowalniają.
Najczęstszą przyczyną niedoczynności w Polsce jest choroba Hashimoto, czyli przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, w którym układ odpornościowy niszczy własny gruczoł. Niedoczynność jest szczególnie powszechna u kobiet, a jej objawy często narastają powoli, co utrudnia wczesne rozpoznanie i sprawia, że pacjenci zrzucają winę na wiek, przemęczenie lub stres.
Waga i psychika w cieniu niedoboru hormonów
Podstawowym mechanizmem utrudniającym odchudzanie jest spowolnienie tempa przemiany materii. Organizm, pracując na zwolnionych obrotach, zużywa mniej energii, a nadmiar kalorii odkłada w postaci tkanki tłuszczowej. Przyrost masy ciała jest też często związany z zatrzymywaniem wody i powstawaniem obrzęków (szczególnie twarzy, dłoni i powiek).
Jednak niedoczynność tarczycy to nie tylko problem z wagą. Hormony tarczycy mają kluczowy wpływ na układ nerwowy, a ich niedobór jest silnie związany z zaburzeniami nastroju i funkcjonowania poznawczego. Przeczytaj: Senność po jedzeniu? Organizm daje Ci ważny sygnał
Kluczowe objawy, które mogą sugerować niedoczynność tarczycy:
- Ciągłe uczucie zmęczenia i senność, mimo wystarczającej ilości snu.
- Problemy psychiczne: obniżenie nastroju, a nawet stany depresyjne i lękowe.
- Trudności z pamięcią i koncentracją, ogólne „spowolnienie” myślenia.
- Stałe uczucie zimna (zimne dłonie i stopy), niska tolerancja chłodu.
- Wzrost masy ciała, pomimo braku zmian w diecie.
W kontekście chudnięcia, pogorszenie samopoczucia i brak energii dodatkowo osłabiają motywację do aktywności fizycznej i trzymania diety, tworząc błędne koło frustracji.
Jak postawić diagnozę i skutecznie leczyć?
Jeśli podejrzewasz u siebie niedoczynność tarczycy na podstawie powyższych objawów, pierwszym i najważniejszym krokiem jest konsultacja z lekarzem rodzinnym. Lekarz pierwszego kontaktu zleci podstawowe badania krwi, które są kluczowe w diagnostyce.
Kluczowe badanie – TSH
Podstawowym testem przesiewowym jest oznaczenie poziomu tyreotropiny (TSH). Jest to hormon produkowany przez przysadkę mózgową, który reguluje pracę tarczycy. Podwyższone TSH wskazuje, że tarczyca nie pracuje wydajnie. Lekarz może również zlecić badania wolnych hormonów tarczycy (FT3 i FT4) oraz przeciwciał (np. anty-TPO, anty-TG).
Leczenie – krok do odzyskania formy
Leczenie niedoczynności polega na uzupełnianiu niedoboru hormonów poprzez przyjmowanie syntetycznej L-tyroksyny (np. Euthyrox, Letrox). Dawka jest dobierana indywidualnie przez lekarza (endokrynologa lub lekarza POZ), a jej celem jest unormowanie poziomu TSH. Przeczytaj: Hashimoto widać na skórze. Dziesięć znaków ostrzegawczych
Ważne zalecenia dla pacjentów:
- Regularność leku: Leki hormonalne należy przyjmować codziennie rano, na czczo, popijając wodą. Zachowaj co najmniej 30 minut (a najlepiej 30–60 minut) przerwy przed pierwszym posiłkiem, kawą lub herbatą.
- Styl życia: Nawet po włączeniu leczenia, odchudzanie wymaga umiarkowanej i regularnej aktywności fizycznej. Dla dorosłych zaleca się co najmniej 150–300 minut aerobowej aktywności o umiarkowanej intensywności tygodniowo (wg zaleceń WHO).
- Dieta: Postaw na produkty bogate w białko (niezbędne do produkcji, transportu i konwersji hormonów), jod i selen, jednocześnie ograniczając żywność wysoko przetworzoną i cukry proste.Produkty sojowe, warzywa kapustne oraz duże ilości błonnika mogą ograniczać wchłanianie L-tyroksyny, dlatego należy zachować między nimi odstęp czasowy. Warto skonsultować dietę z dietetykiem.
Jeśli po wyrównaniu hormonalnym objawy psychiczne (depresja, lęk) wciąż się utrzymują, konieczna może być konsultacja z psychiatrą lub psychologiem, ponieważ otyłość i problemy psychiczne często współistnieją, a właściwa terapia wspierająca jest niezbędna do pełnego powrotu do zdrowia.
Źródło: Pacjenci.pl, NFZ, gov.pl, WHO,ewaszydlowska.pl
