Nie tylko bladość. Takie mogą być skórne objawy białaczki
Jeśli chodzi o objawy białaczki, w pierwszej kolejności często przychodzi na myśl blada cera, zmęczenie i skłonność do siniaków. To prawda, że niedokrwistość jest jednym z najczęstszych sygnałów choroby, ale nie jest jedynym. Skóra może być zaskakująco wczesnym i czytelnym wskaźnikiem problemów hematologicznych, manifestując się na różne, nieoczywiste sposoby.
- Skórne objawy białaczki bywają niespecyficzne, ale ich połączenie z innymi symptomami (osłabieniem, gorączką) powinno zaniepokoić
- Najczęściej występują wybroczyny i siniaki wynikające z małopłytkowości, ale mogą pojawić się też guzki lub zmiany przypominające wysypkę
- Kluczowym badaniem jest morfologia krwi obwodowej – jej regularne wykonywanie pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowości.
Choroby układu krwiotwórczego
Białaczki to grupa nowotworowych chorób układu krwiotwórczego, w których dochodzi do niekontrolowanego namnażania i gromadzenia się nieprawidłowych (niedojrzałych) krwinek białych (leukocytów) w szpiku kostnym. Te nieprawidłowe komórki – zwane blastami – wypierają zdrowe komórki, co prowadzi do niedoboru prawidłowych krwinek: czerwonych, białych i płytek krwi.
Jest to istotny problem zdrowotny na całym świecie, w Polsce diagnozuje się rocznie około 3,5 tysiąca nowych przypadków ostrych i przewlekłych białaczek. Niedobór zdrowych elementów krwi bezpośrednio odpowiada za większość objawów, w tym te manifestujące się na skórze.
Przeczytaj też: Dziecięce nowotwory mają zwykle dobre rokowania. Jeśli szybko padnie diagnoza
Wybroczyny, siniaki i małopłytkowość
Najczęstsze objawy skórne białaczki są efektem małopłytkowości, czyli obniżonej liczby płytek krwi. Płytki są niezbędne do prawidłowego krzepnięcia, a ich brak skutkuje skłonnością do krwawień.
Typowe zmiany wynikające z małopłytkowości:
- Wybroczyny: Drobne, punktowe plamki o intensywnie czerwonym lub fioletowym zabarwieniu, które nie bledną pod naciskiem. Są wynikiem wynaczynienia krwi z najmniejszych naczyń.
- Siniaki (wylewy podskórne): Pojawiają się łatwo, bez wyraźnego urazu lub są nieproporcjonalnie duże do doznanego uderzenia, np. po lekkim ucisku.
- Krwawienia: Łatwe krwawienia z dziąseł i nosa (epistaksis).
Choć małopłytkowość jest najczęstszą przyczyną objawów skórnych w białaczkach, rzadziej (szacuje się, że w 3-5% przypadków) może wystąpić tzw. Leukemia cutis (nacieczenia białaczkowe) – guzki lub zmiany przypominające wysypkę, powstałe w wyniku naciekania skóry przez komórki nowotworowe.
Przeczytaj też: Wzrost zachorowań na nowotwory wśród młodych dorosłych. Lekarze wymieniają przyczyny
Inne skórne objawy białaczki, które mogą zmylić
Oprócz zmian związanych z krwawieniem, na skórze mogą pojawić się rzadsze, ale równie istotne sygnały. Naciek białaczkowy, czyli leukemia cutis, może przybierać formę:
- Guzków lub płytek w kolorze czerwonofioletowym lub brązowym, często twardych i niebolesnych, które mogą być mylone z innymi chorobami skóry.
- Zmian przypominających pęcherze lub niespecyficzny rumień.
- Niespecyficzne stany zapalne, takie jak pyoderma gangrenosum (zgorzelinowe zapalenie skóry) czy zespół Sweeta, choć te są rzadsze.
Warto również zwrócić uwagę na przerost dziąseł, który bywa charakterystyczny dla ostrej białaczki szpikowej. Wszystkie te objawy wynikają z zaburzonego działania układu odpornościowego i naciekania tkanek przez nieprawidłowe komórki, ale ich niespecyficzny charakter wymaga różnicowania z wieloma innymi schorzeniami.
Masz taki objaw? Nie zwlekaj z wizytą u lekarza
Zdecydowana większość siniaków czy wysypek nie jest związana z białaczką. Kluczowe jest, by brać pod uwagę cały zestaw symptomów (tzw. objawy konstytucyjne), a nie tylko pojedynczą zmianę skórną.
Zawsze skonsultuj się z lekarzem, jeśli obserwujesz u siebie następujące objawy występujące razem lub utrzymujące się bez jasnej przyczyny:
- Pojawienie się licznych, drobnych wybroczyn (petechii), zwłaszcza jeśli powstają spontanicznie i nie bledną pod naciskiem.
- Duże siniaki powstające bez urazu lub krwawienia z nosa/dziąseł, które trudno zatamować.
- Przewlekłe, postępujące osłabienie i zmęczenie, które nie ustępuje po odpoczynku.
- Niewyjaśniona gorączka (powyżej 38°C) i nocne poty, niepowiązane z infekcją.
- Powiększenie węzłów chłonnych lub uczucie pełności w jamie brzusznej (powiększenie śledziony/wątroby).
Podstawą diagnostyki jest morfologia krwi obwodowej z rozmazem. Wczesne wykrycie nieprawidłowości (np. niedokrwistości, małopłytkowości lub znaczącego wzrostu leukocytów) w tym badaniu pozwala na skierowanie pacjenta do hematologa. W przypadku utrzymujących się niepokojących objawów, warto poprosić lekarza rodzinnego o skierowanie na morfologię.
Źródła: https://onkologia.org.pl/pl/raporty, https://www.cancer.gov/types/leukemia/diagnosis/tests
Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje porady medycznej.
