Obrzęki pochodzenia nerkowego – przyczyny, diagnostyka, leczenie
Obrzęki pochodzenia nerkowego – na co zwracać uwagę?
W zespole nerczycowym charakterystyczne są obrzęki pojawiające się najpierw wokół oczu. Później dochodzi do bardziej uogólnionych obrzęków. Obrzęki te mogą mieć różne stopnie nasilenia. Mogą obejmować tylko kończyny dolne lub też całe powłoki jamy brzusznej lub okolicę krzyżową. Ich lokalizacja może zmieniać się wraz ze zmianą pozycji ciała. Jeśli osoba mająca problem z nerkami jest osobą mobilną, chodzącą – wtedy obrzęki uwidaczniają się raczej w kończynach dolnych. Kiedy pacjent jest chory i musi pozostawać w pozycji leżącej wtedy obrzęki sytuują się bardziej w okolicy krzyżowej. Obrzęki w chorobach nerek zwykle są ciastowate. Oznacza to, że wkładając w nie palec, uzyskamy zagłębienie podobne do tego, jakie powstałoby po włożeniu go w ciasto.
Obrzęki pochodzenia nerkowego – przyczyny
Główną przyczyną pojawiania się obrzęków w chorobach nerek jest białkomocz. W normalnych warunkach, kiedy organizm pracuje prawidłowo, wydalanie białka wraz z moczem nie przekracza 150mg/d, a albuminy – 30 mg/d. W przypadku niektórych chorób nerek, proporcje te są znacznie zaburzone, a długo trwająca utrata białek prowadzi do spadku ciśnienia onkotycznego i przesięków, w wyniku których pojawiają się obrzęki. Białkomocz może być spowodowany m.in. przez zespół nerczycowy, a przyczynami powstania zespołu nerczycowego (a więc pośrednio obrzęków) są:
pierwotne kłębuszkowe zapalenie nerek (u 60-70 % dorosłych i 95 % dzieci jest to główna przyczyna tej choroby),
zaburzenia metaboliczne typu cukrzyca,
nowotwory np. czerniak, toczeń rumieniowaty układowy,
infekcje bakteryjne lub wirusowe np. kiła, HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C,
niekorzystne działanie niektórych leków lub też substancji toksycznych,
inne: np. zatrucie ciążowe czy złośliwe nadciśnienie.
Obrzęki pochodzenia nerkowego – diagnostyka
Aby stwierdzić, czy przyczyną obrzęków jest białkomocz, wykonuje się badanie dobowej zbiórki moczu. Można też zbadać ten parametr badając mocz poranny i oznaczając w nim jednocześnie stężenie białkomoczu i kreatyniny, określając wtedy ich wzajemny stosunek stężenia względem siebie.
Chcąc stwierdzić, czy obrzęki wynikają z zespołu nerczycowego, a nie np. urazu nerki, wykonuje się usg i przeprowadza się z pacjentem wywiad mający na celu sprawdzenie, jakie objawy towarzyszą obrzękom. Jeśli jest to zespół nerczycowy, chory będzie skarżył się na ogólne osłabienie, spadek apetytu, bóle głowy, czasem wymioty. Poza tym jeśli będzie opisywał, iż jego mocz jest pieniący się, będzie to wskazywało na dużą obecność białka w wydalanym moczu. Nadciśnienie tętnicze, występujące na powiekach żółtaki, które będą skutkiem hiperlipidemii, to kolejne symptomy tego schorzenia. Po wstępnym wywiadzie lekarz zleca choremu badania krwi. Dla zespołu nerczycowego charakterystyczne będą: hipokalcemia rzekoma (niskie stężenie wapnia), hipercholesterolemia oraz hipertriglicerydemia, zmniejszenie stężenia globuliny wolnej wiążącej tyroksynę itd. Zespół nerczycowy jest wskazaniem do wykonania biopsji nerki.
Obrzęki pochodzenia nerkowego – jak je likwidować?
Obrzęki, które pojawiły się w wyniku np. zespołu nerczycowego, powinny być leczone przyczynowo, co oznacza, że aby się ich pozbyć, należy wyleczyć główne źródło problemu – czyli schorzenie, które je powoduje. Poza tym przy leczeniu obrzęków stosuje się również leczenie objawowe, które ma na celu likwidację białkomoczu oraz obrzęków, np. kończyn dolnych.
Jednym ze sposobów likwidacji obrzęków pochodzenia nerkowego jest ograniczenie sodu oraz płynów w diecie. Ilość spożywanego sodu nie powinna przekraczać 2000 mg na dobę. U osób z zespołem nerczycowym konieczna jest też dieta z ograniczoną ilością białka, czyli taka w której chory spożywa do 0,8-1,0 g/kg masy ciała na dobę + 50 % ilości, którą utracił wraz z moczem. Poza tym chorym podawane są leki moczopędne. Jeśli pacjenci mają wydolne nerki, podaje się im diuretyki tiazydowe np. w połączeniu z diuretykami, które oszczędzają potas. Gdy ten rodzaj leczenia nie jest skuteczny, wówczas stosuje się diuretyki pętlowe.
Uwaga! Powyższy artykuł nie stanowi porady lekarskiej. Jeśli masz problemy ze zdrowiem, skonsultuj się z lekarzem.
