Obserwuj nas na:
Pacjenci.pl > Choroby i leczenie > "Penicylina ubogich" to hit tej jesieni. Jest dla organizmu jak tarcza na przeziębienia
Izabela Nestioruk-Narojek
Izabela Nestioruk-Narojek 05.11.2025 16:00

"Penicylina ubogich" to hit tej jesieni. Jest dla organizmu jak tarcza na przeziębienia

"Penicylina ubogich" to hit tej jesieni. Jest dla organizmu jak tarcza na przeziębienia
fot.supersizer/Getty Images Signature

Penicylina ubogich to popularne, żartobliwe określenie domowych mikstur na przeziębienie, które wiele osób pije w sezonie infekcji. Najczęściej chodzi o ciepły napój z gorącej wody, miodu i cytryny lub dodatkiem czosnku, czasem również o ziołowy syrop. Jak przygotować taki napój rozsądnie i czego realnie można się po nim spodziewać?

Penicylina ubogich – sezon chorobowy

Penicylina ubogich wraca w rozmowach wraz z początkiem chłodnych miesięcy, gdy częściej łapiemy infekcje i szukamy prostych sposobów na łagodzenie objawów. Zimą rośnie ryzyko chorób, m.in. grypy, COVID‑19, norowirusa i RSV, przez przebywanie w pomieszczeniach i zimne, suche powietrze.

Domowe napoje nie zastępują diagnostyki ani leczenia, ale mogą wspierać komfort gardła i nawilżenie śluzówek. W praktyce oznacza to lepszą tolerancję kaszlu i podrażnienia, szczególnie gdy objawy są łagodne i nie wymagają pilnej konsultacji.

"Penicylina ubogich" to hit tej jesieni. Jest dla organizmu jak tarcza na przeziębienia
fot.Kseniia Perminova/canva, Pij, by się nie przeziębić

Penicylina ubogich – co to za napój i jak go przygotować?

W obiegu funkcjonują dwie wersje, którym przypisuje się potoczną nazwę penicylina ubogich. Pierwsza to prosty napój: ciepła woda z miodem i cytryną, czasem z dodatkiem czosnku. Druga to ziołowy syrop na kaszel, w którym główną rolę odgrywa tymianek. Nazwa „penicylina ubogich” nie ma związku z antybiotykiem penicyliną pozyskiwanym z pleśni.

Wersja napoju sprawdza się jako ciepły, łagodzący płyn, który nawilża gardło i ułatwia odruch połykania śluzu. Wersja ziołowa jest przygotowywana oddzielnie i stosowana jak syrop. „Penicylina ubogich” to domowy syrop na kaszel na bazie tymianku. To stary domowy sposób na kaszel stosowany, gdy nie wszystkich było stać na opiekę medyczną.

przepis na napój: wyciśnij pół cytryny do kubka przegotowanej wody, dodaj 1–2 łyżeczki miodu i pij na ciepło;

miodu nie podaje się dzieciom poniżej 12 miesięcy;

składniki syropu na tymianek: ok. 15 g suszonego tymianku, 200 g cukru i 250 ml wody;

gotowy syrop przechowuj w chłodnym i zacienionym miejscu.

Te warianty różnią się przygotowaniem i zastosowaniem, ale łączy je domowy charakter i cel: oszczędne w składniki wsparcie komfortu przy kaszlu i podrażnieniu gardła.

Penicylina ubogich – właściwości i co mówi nauka

W przypadku napoju z miodem i cytryną część badań sugeruje potencjalne korzyści dla kaszlu u dzieci. Randomizowane badanie wykazało, że nocne dawki miodu istotnie zmniejszały kaszel u dzieci z infekcją górnych dróg oddechowych względem difenhydraminy. Jednocześnie nie wszystkie prace to potwierdzają: nowsze badanie z lat 2021–2022 nie wykazało przewagi miodu akacjowego nad placebo smakowym u dzieci w wieku 1–5 lat.

Dodatek czosnku bywa popularny w domowych recepturach, ale przeglądy badań nie dają jednoznacznego poparcia dla skuteczności w przeziębieniu. Przegląd Cochrane stwierdza niewystarczające dowody kliniczne dla czosnku w prewencji lub leczeniu przeziębienia. W praktyce oznacza to, że czosnek można traktować jako element smaku, a nie sprawdzone leczenie.

Syrop z tymianu opiera się na właściwościach tej rośliny. Olejek eteryczny tymianku, tymol, ma właściwości antybakteryjne i wykrztuśne, pomaga w infekcjach gardła. Zioło zawiera także liczne mikroelementy i witaminy: w tym witaminę C, A, beta‑karoten oraz witaminy z grupy B, w tym B2, a także żelazo, wapń, selen, potas, magnez i mangan. W konsekwencji ekstrakt z tymianku często trafia do preparatów na gardło: ekstrakt z tymianku jest częstym składnikiem syropów na kaszel i ból gardła.

Na poziomie działania lokalnego tymianek działa dezynfekująco i przeciwzapalnie, zwalcza bakterie i grzyby, co może wspierać łagodzenie objawów w obrębie gardła. Warto też pamiętać o działaniu ogólnym opisywanym w literaturze popularnej: tymianek przypisuje się właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne łagodzące bóle reumatyczne. Takie doniesienia nie zastępują jednak konsultacji, gdy objawy się nasilają lub utrzymują się długo.

Penicylina ubogich – inne domowe sposoby na zapobieganie

Domowe działania profilaktyczne są proste i dotyczą codziennych nawyków. Przy infekcjach dróg oddechowych warto płukać gardło ciepłą słoną wodą, odpoczywać i dbać o nawodnienie. Z perspektywy higieny rąk ważne są aktualne standardy: w 2025 r. ogłoszono pierwsze globalne wytyczne higieny rąk w środowiskach społecznych, co podkreśla wagę mycia dłoni w miejscach publicznych.

zasłaniaj kaszel i kichanie oraz myj ręce bezpośrednio po tych czynnościach;

cynk może skracać czas trwania przeziębienia, ma mały lub żaden wpływ na prewencję i może nasilać drobne działania niepożądane.

Domowa „penicylina” może łagodzić objawy i wspierać nawodnienie, ale profilaktykę buduje się przede wszystkim higieną, odpoczynkiem i rozsądnym reagowaniem na pierwsze symptomy. Włączenie tych nawyków zmniejsza ryzyko infekcji w okresie zwiększonej zachorowalności.

Źródła:
pacjenci.pl

Pacjenci.pl
Obserwuj nas na: