Pacjenci.pl
>
Profilaktyka i leczenie
>
Profilaktyka poekspozycyjna HIV (PEP) - na czym polega i w jakich sytuacjach jest stosowana?
Profilaktyka poekspozycyjna HIV (PEP) - na czym polega i w jakich sytuacjach jest stosowana?
canva.com
Poekspozycyjna profilaktyka zakażenia HIV (Post-exposure Prophylaxis – PEP) polega na zastosowaniu leków antyretrowirusowych w sytuacji, kiedy doszło do kontaktu z materiałem potencjalnie zakaźnym. Jej celem jest niedopuszczenie do zakażenia HIV. Zastosowane leki hamują rozwój wirusa tuż po wniknięciu i uniemożliwiają jego namnażanie. Artykuł powstał na podstawie rozmowy ze specjalistą chorób zakaźnych dr n. med. Karoliną Pyziak-Kowalską.
W jakich sytuacjach stosuje się PEP?
Należy podkreślić, że profilaktyka poekspozycyjna przeznaczona jest do stosowania w wyjątkowych sytuacjach i nie stanowi zamiennika innych metod zapobiegania zakażeniu HIV, takich jak m.in. stosowanie prezerwatyw czy używanie własnego sprzętu do iniekcji.
Sytuacje, w których stosuje się PEP:
- kontakt seksualny bez prezerwatywy
- pęknięcie prezerwatywy
- przypadkowe zakłucie igłą lub innym ostrym narzędziem
- kontakt z krwią, nasieniem, śluzem pochwowym, preejakulatem
Jaki jest koszt profilaktyki poekspozycyjnej HIV?
„Z punktu formalnego izby przyjęć, dzielimy takie kontakty na tzw. zawodowe i pozazawodowe. W sytuacji ekspozycji związanej z wydarzeniem w miejscu pracy, koszty ponosi pracodawca.” - powiedziała dr n. med. Karolina Pyziak-Kowalska
Grypy zawodowe, które są narażone na kontakt z materiałem zakaźnym to między innymi: lekarze, położne, pielęgniarki, diagności laboratoryjni, personel sprzątający, policjanci, strażacy, straż miejska.
Jeśli mamy do czynienia z ekspozycją niezawodową, typu kontakt seksualny bez zabezpieczenia czy pęknięcie prezerwatywy, profilaktyka jest płatna. „Pacjent otrzyma od lekarza receptę na leki, które będzie musiał wykupić w aptece bez refundacji. Terapia lekami trwa 28 dni od momentu ekspozycji, a jej koszt to ok.1000-1200 złotych. Do tego dochodzą jeszcze koszty wizyt w przychodni i badań kontrolnych.” - powiedziała dr n. med. Karolina Pyziak-Kowalska
W szczególnych okolicznościach, np. jeśli doszło do gwałtu, cała procedura zostaje wdrożona na koszt państwa.
Jaka jest skuteczność profilaktyki poekspozycyjnej HIV?
O skuteczności profilaktyki poekspozycyjnej w głównej mierze decyduje czas. Leki powinniśmy przyjąć jak najszybciej od momentu ekspozycji, aby wirus nie zdążył wniknąć do komórek. „Jeżeli wdrożymy tę profilaktykę do 48 godzin (maksymalnie do 72 godzin) od momentu ekspozycji, jej skuteczność jest bliska 100%. Po upływie tego czasu staje się bezcelowa, gdyż prawdopodobnie wirus zdążył już wniknąć do komórek.” - powiedziała dr n. med. Karolina Pyziak-Kowalska
Profilaktyka poekspozycyjna może być przepisana jedynie przez lekarza specjalistę. Jeśli doszło do ekspozycji, możemy zgłosić się na izbę przyjęć, gdzie powinniśmy otrzymać pomoc.
Całodobowe telefony do szpitali i klinik, w których możemy uzyskać pomoc w nagłej sytuacji po ekspozycji na HIV: Co robić – Krajowe Centrum ds AIDS
Czy PEP ma skutki uboczne?
PEP jest bezpieczny, jednak mogą pojawić się skutki uboczne, takie jak np. nudności, złe samopoczucie czy biegunka. Leki stosowane w PEP zazwyczaj są dobrze tolerowane przez pacjentów, a działania niepożądane występują rzadko.
Powiązane
Jeśli masz w domu ten czajnik, natychmiast go wyrzuć. GIS ostrzega, do herbaty może trafiać kobalt
To nie „zwykła” choroba, tylko nerwica. 6 objawów, które daje ciało, gdy wysiada psychika
Rafał Trzaskowski kontra Karol Nawrocki. Wymowny sondaż tuż przed ciszą wyborczą
Tak rozpoznasz demencję u rodzica. Pierwsze objawy są mylące
Coraz więcej zakażeń w Polsce. Wprowadzono pierwsze obostrzenia
Co wiesz o półpaścu?
AIDS - wywiad z ekspertem. Czym różni się AIDS od HIV? Czy AIDS jest uleczalny? Jakie są rokowania dla pacjenta?
Co to jest AIDS? Czy jest to choroba bakteryjna czy wirusowa? Czym różni się AIDS od HIV? HIV to ludzki wirus niedoboru odporności, który w czasie długiego trwania infekcji może przejść w postać zaawansowanej choroby, prowadzącej do postępującego upośledzenia odporności- czyli do rozwoju zespołu nabytego niedoboru odporności z towarzyszącymi charakterystycznymi chorobami. Wtedy mamy już do czynienia z AIDS.AIDS - wszystko, co MUSZISZ WIEDZIEĆ. Czym różni się AIDS od HIV? Jakie są objawy AIDS? Czym są choroby wskaźnikowe AIDS? Czy AIDS jest uleczalny? Jakie są rokowania dla pacjenta? Na te i inne pytania odpowiada dr n. med. Karolina Pyziak-Kowalska, specjalista chorób zakaźnych.
Czytaj dalej
Kiła - diagnoza, objawy, leczenie. Ekspert tłumaczy
kiła
Kiła jest infekcją bakteryjną, przenoszoną drogą płciową. Jej objawy są niespecyficzne i często pacjenci przez długi czas nie są świadomi o istnieniu choroby. Jak rozpoznać kiłę? Jakie są pierwsze objawy? Jak wygląda wysypka skórna kiły? Czy można zarazić się kiłą przez pocałunek? Czy prezerwatywa chroni przed zakażeniem? Czy kiła jest uleczalna? Na te i inne pytania odpowiada dermatolog-wenerolog dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka. Co to jest kiła? Kiła jest in0fekcją bakteryjną, przenoszoną drogą płciową poprzez błony śluzowe i uszkodzoną skórę. Często pacjenci kojarzą błony śluzowe jako okolicę intymną. Warto podkreślić, że błony śluzowe to także jama ustna, okolice policzków i język. Czy można zarazić się kiłą przez pocałunek? Pocałunek usta – usta nie powinien stanowić zagrożenia, chyba że dana osoba ma objaw pierwotny na wardze, a druga ma uszkodzoną błonę śluzową w okolicy warg. Prawdopodobieństwo zakażenia się kiłą przez pocałunek jest niewielkie i nie zdarza się to często. Jakie są objawy kiły pierwotnej? Objawy kiły są niespecyficzne i bardzo często są przeoczone przez pacjentów. Objawem pierwotnym jest zmiana owalna, naciekowa, twarda, lśniąca. W dotyku porównuje się ją do chrząstki. Może mieć też charakter mnogi, wrzodziejący, czy pęcherzykowy. Wielkość i lokalizacja zmiany bywają różne. Charakteryzuje się tym, że jest bezbolesna i nie sprawia dyskomfortu. Nie towarzyszą jej dolegliwości ogólne, takie jak gorączka, osłabienie czy dreszcze. Brak jest typowych objawów, występujących podczas infekcji intymnych, takich jak wyciek z cewki moczowej, ropna wydzielina, pieczenie, czy szczypanie w okolicach intymnych. Kiedy pojawiają się pierwsze objawy kiły? Podaje się, że objaw pierwotny występuje po około 2 - 4 tygodniach po zakażeniu. Niezależnie od tego czy jest leczony, czy nie, ustępuje w podobnym czasie (2 - 4 tygodnie). Może więc zostać przez pacjenta zupełnie zignorowana. Jeśli pojawi się w obrębie jamy ustnej, może być traktowana jako afta, czy inna zmiana niekoniecznie zakaźna. Jakie mogą być konsekwencje kiły? Musimy wiedzieć, że nieleczona kiła występuje w organizmie, może powodować objawy, które nie będą z nią powiązane m. in. choroby układu nerwowego, czy układu sercowo – naczyniowego. Pacjenci nierzadko mają zaburzenia czucia, a nawet urojenia i omamy. Późne objawy choroby mogą być nieodwracalne. Jeśli wiemy, że jesteśmy zakażeni należy poinformować parterów płciowych. Nie dotyczy to jedynie kiły, ale również wszystkich chorób przenoszonych drogą płciową. Czym charakteryzuje się kiła drugiego i trzeciego rzędu? Istnieją dwa stowarzyszenia, które zajmują się badaniem chorób przenoszonych drogą płciową oraz określeniem czasu trwania poszczególnych objawów; CDC (amerykańska) i IUSTI (europejska). W celu usystematyzowania opisywanego przebiegu kiły podzielono ją według czasu trwania i objawów. Wyróżniono kiłę wczesną (do pierwszego roku trwania) i późną (po pierwszym roku). Kiła wczesna została podzielona na kiłę utajoną, pierwszego okresu i drugiego okresu. Z kiły drugiego okresu wyodrębniono jeszcze kiłę wczesną i nawrotową. Każdej z tych nazw towarzyszą inne objawy chorobowe i okres trwania. Kiła trzeciorzędowa to kiła późna, czyli po pierwszym roku trwania zakażenia. Czym charakteryzuje się kiła wrodzona? Kiła wrodzona charakteryzuje się tym, że jest przeniesiona z matki na dziecko w czasie ciąży. Największą zakaźność mamy wtedy, kiedy do zakażenia dochodzi w II trymestrze ciąży i kobieta ma kiłę wczesną. Więcej mamy objawów wrodzonych, może też dojść do obumarcia płodu i poronienia. W okresie organogenezy mogą pojawić się inne objawy, charakterystycznych dla kiły. Jakie są objawy kiły u dziecka? Podczas badań kontrolnych w trakcie ciąży, to co może nas niepokoić to zmiany w obrębie narządów wewnętrznych płodu, m.in. powiększona wątroba, czy śledziona, a także wodobrzusze. Kolejne objawy występują już po porodzie. Nie wszystkie pojawiają się od razu i część z nich możemy zaobserwować dopiero w trakcie rozwoju dziecka. Kiła wrodzona została podzielona na kiłę wczesną i późną, żeby podzielić to, co występuje w pierwszym okresie tuż po porodzie i później (w wieku 5 -14 lat). Istnieje cały szereg różnych objawów. Począwszy od typowych ogólnoustrojowych: niedokrwistość i powiększenie organów wewnętrznych, kończąc na objawach stygmatyzujących dziecko, takich jak m.in. nos siodełkowaty, czołowo olimpijskie, czy charakterystyczny układ uzębienia. Czy kiła wrodzona jest uleczalna? Lecząc kiłę możemy zahamować jej postęp. Jeżeli jest stosunkowo szybko rozpoznana i leczona, zmniejszamy ryzyko wszystkich dodatkowych objawów, które występują w trakcie rozwoju dziecka. Czym charakteryzuje się nos siodełkowaty? Cechą charakterystyczną jest zanik chrząstki w obrębie nasady nosa. Nos nie ma uniesienia i jest wklęsły. Jak wygląda leczenie kiły? Lekiem pierwszego rzutu jest penicylina, uznawana jest za najskuteczniejszy lek w leczeniu kiły wczesnej, jak i późnej. Różni się tylko ilością dawkowania. W kile wczesnej podajemy tylko jedną dawkę. W przypadku kiły późnej, pacjent otrzymuje trzy dawki w odstępach 7 dni. Bardzo dużo osób podaje uczulenie na penicylinę. Nie wiemy do końca, na ile jest to prawda. Istnieją publikacje potwierdzające, że reakcja alergiczna w dzieciństwie nie musi oznaczać alergii na penicylinę w wieku dorosłym. Jeżeli jednak mamy faktyczne przesłanki nietolerancji penicyliny przez pacjenta, stosujemy doksycyklinę, podawaną doustnie. Antybiotyk ten ma szerokie działanie na wiele bakterii, dlatego jest często stosowany przez lekarzy w leczeniu infekcji układu moczowo - płciowego. Jak wykryć kiłę? Jakie badania się stosuje? Mamy testy krętkowe i niekrętkowe, które różnią się użytym substratem. W badaniach sprawdzamy poziom przeciwciał, które są wytworzone w momencie, kiedy mamy infekcję kiłą. Przeciwciała wytwarzają się w trzecim i czwartym tygodniu trwania choroby i dopiero w tym czasie możemy je wykryć. Testy niekrętkowe są pierwszymi testami, które najczęściej wykonujemy. Mając świadomość, że kiła daje późne objawy i jest wielkim imitatorem różnych chorób, u pacjentów z potencjalnymi objawami ustrojowymi kiły wykonujemy testy przesiewowe. Nie są to metody doskonałe i wynik często wychodzi fałszywie dodatni. Wynik dodatni może być skutkiem innych schorzeń, m.in. chorób autoimmunologicznych, chorób wątroby, infekcji wirusowych lub bakteryjnych, a nawet ciąży. Wynik dodatni musimy potwierdzić testem krętkowym, aby mieć pewność, czy pacjent jest zakażony i wymaga leczenia. Ile czasu trzeba czekać na wyniki testu na kiłę? Badania przesiewowe są dość proste i szybkie do wykonania. Wyniki można uzyskać w ciągu doby. Czy objawy kiły u kobiet i mężczyzn się różnią? Objawy są podobne, jest to tylko kwestia anatomii okolic intymnych. U mężczyzn możemy zaobserwować zmiany w obrębie żołędzi i napletka. U kobiet objawy mogą wystąpić na wargach sromowych większych i mniejszych oraz w obrębie pochwy i szyjki macicy. Kiła u kobiet jest bardziej problematyczna w diagnozie, ponieważ jeśli objawy pojawią się w pochwie, nie możemy ich dostrzec. Jest to możliwe jedynie w badaniu ginekologicznym. W początkowej fazie kiły nie występują jednak dolegliwości, takie jak pieczenie, szczypanie, czy upławy, co nie skłania kobiet do wizyty u ginekologa. Sygnałem ostrzegawczym dla kobiet mogą być powiększone i bolesne węzły chłonne, często występujące przy infekcji. Kiła w obrębie narządów płciowych u mężczyzn może (ale nie musi) doprowadzić do powikłania w postaci stulejki, załupka, czy do obrzęku limfatycznego. Jakie są objawy kiły na odbycie? Objawy kiły na odbycie są takie same jak w obrębie narządów płciowych. Mogą wystąpić w postaci dwóch bliźniaczych owrzodzeń obok siebie w obrębie pośladków, bądź też zlokalizować się w obrębie odbytu. Zmiany zazwyczaj są stwardniałe, owalne i naciekowe, ale mogę też być mieć charakter krostek i pęcherzyków. Jak wygląda kiła na języku? Objawy kiły na języku mają bardzo zróżnicowany charakter. Może to być owalna zmiana o zwiększonej spoistości, drążąca lub wrzodziejąca. Mogą także wystąpić drobne pęcherzyki lub krostki w obrębie języka oraz nosa. Jak wygląda wysypka skórna kiły? Wysypki skórne mogą pojawić się na każdym etapie infekcji kiłą, a ich charakter jest uzależniony od czasu trwania zakażenia. Między 9 a 16 tygodniem trwania infekcji, występują zmiany monomorficzne, czyli o podobnym charakterze. Po 16 tygodniu, a do 1 roku infekcji rozwijają się zmiany polimorficzne czyli o różnym charakterze (grudkowe, krostkowe, plamicze). Wysypka może pojawić się w różnych lokalizacjach, nie tylko w miejscu zakażenia. Największa ilość krętków w obrębie całego organizmu (nie tylko w miejscu infekcji) występuje około 16 tygodnia. Poprzez krążące przeciwciała i bakterie, kiła wywołuje różnego rodzaju objawy chorobowe, nie tylko wysypkę. W tym okresie mówimy o kile rozsianej. Tak naprawdę nie ma charakterystycznej wysypki. Kiła jest wielkim imitatorem i może przypominać zmiany w przebiegu innych chorób, m.in..łuszczycy, czy liszaja płaskiego. Różnorodność zmian jest tak duża, że czasami widząc pacjenta, nie od razu możemy stwierdzić, że choruje na kiłę. Stosujemy więc badania przesiewowe, które pomagają nam przybliżyć rozpoznanie. Co to są kłykciny płaskie? Kłykciny płaskie tozmiany powstałe w trakcie istniejącej infekcji kiłą (pomiędzy szesnastym tygodniem trwania a pierwszym rokiem) o charakterze guzkowym, grudkowym, o płaskiej powierzchni, zlokalizowane obok siebie. Wyróżniamy także kłykciny w przebiegu infekcji HPV, ale w odróżnieniu od kłykcin płaskich są uniesione i chropowate. Czy kiła jest wyleczalna? Kiła jest wyleczalna, ale nie zapominajmy o tym, że możemy zarazić się ponownie. Wyleczenie kiły nie chroni nas przed kolejnymi zakażeniami. Osoby aktywne seksualnie, często zmieniające partnerów, powinny robić badania przesiewowe minimum co 3-6 miesięcy. Wystarczy pobrać mocz do specjalnej przygotowanej probówki, więc nie jest to badanie skomplikowane, nieprzyjemny czy krępujące. Czy prezerwatywa chroni przed zakażeniem kiłą? Prezerwatywa, tak jak informuje ulotka, chroni nas w ok. 99%. Miejsce pokryte prezerwatywą, odizolowane od błon śluzowych partnera / partnerki jest chronione. Tam, gdzie nie ma prezerwatywy (np. u nasady prącia) może jednak dojść do zakażenia. Dotyczy to nie tylko kiły, ale także innych chorób przenoszonych drogą płciową. Pamiętajmy, że objawy zakażenia kiłą możemy mieć w różnych lokalizacjach. Z Joanną Kamińską rozmawiała dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka, dermatolog-wenerolog, Ordynator Oddziału Dermatologii Dorosłych w Międzyleskim Szpitalu Specjalistycznym w Warszawie. Ukończyła Warszawski Uniwersytet Medyczny. Pracę rozpoczęła w Szpitalu im. Św. Łazarza, kontynuując w Międzyleskim Szpitalu Specjalistycznym. Jest autorką publikacji medycznych z dziedziny dermatologii i wenerologii.
Czytaj dalej
Najnowsze
Na dłoniach "widać dużo różnych rzeczy”. To wskazuje na poważne schorzenie
Groza na drzewach. Leśnicy: Musimy was o czymś powiadomić
Gdzie zrobić protezę zębową na NFZ? Podpowiadamy
6 wczesnych objawów raka żołądka. Liczba przypadków ciągle wzrasta
Manicure na celowniku. GIS zakazuje substancji z salonów
Rak dwunastnicy daje takie przerzuty. Najczęściej atakuje te narządy
Tych leków nie będzie w aptekach! [PEŁNA LISTA]
Z tą witaminą nigdy nie łącz kawy. Tylko sobie zaszkodzisz
Zbieram pędy sosny i gotuję. Mam syrop na gardło i kaszel [PRZEPIS]
Polecane
Ten rak długo się ukrywa. Charakterystyczne objawy pojawiają się na sam koniec
Tak wygląda ciało po śmierci. „Hollywood nas trochę oszukało”
Od 15 maja rewolucja w kolejkach do lekarzy. Przychodnie muszą się dostosować
Pracuje w prosektorium, opowiada co robi z ciałem. Trudno uwierzyć
Podgrzej i wymocz w tym paznokcie. Tak naprawisz zniszczenia po żelu i hybrydzie
Ukarano cztery polskie szpitale. Odmówiły aborcji
Masz tę grupę krwi? To oznacza większe ryzyko udaru
To najtrudniejszy nowotwór do wykrycia. 80% osób dowiaduje się tuż przed śmiercią
Groźna choroba w natarciu. Pierwsze osoby trafiły na kwarantannę
Popularne
Podsyp doniczki z bratkami. Obsypią się kwiatami
Jakie akcesoria dla kota powinny znaleźć się w każdym domu?
Awaryjne lądowanie winą Polaka. Zapłaci ogromną karę
5 powodów, dla których mleko i produkty mleczne powinny być stałym elementem diety roczniaka
Kurzajewski nagle sprzedaje dom. Krzyknął sobie niezłą cenę
ZUS wysyła pisma do Polaków. Chodzi o ważne ulgi od opłat
Ryga to nowy hit na city break. Na weekendowy wypad ściągają tam turyści nie tylko z Polski
Eurowizja 2025. Szanse Justyny Steczkowskiej po obu półfinałach - bukmacherzy już wiedzą
Ciechocinek. Znaleziono ciało 25-letniego mężczyzny. Okoliczności tragedii porażają
16-letni syn Alicji Bachledy-Curuś. Tak teraz wygląda Henry. Ale przystojniak
Zwiń i wrzuć do szafy. Mole boją się tego bardziej, niż ognia
Ciechocinek. Znaleziono ciało 25-letniego mężczyzny. Okoliczności tragedii porażają
