Masz w kuchni taki makaron? Lepiej go wyrzuć
Odgrzewany makaron, który przez kilka godzin lub dni stał w temperaturze pokojowej, może stać się idealnym środowiskiem dla Bacillus cereus. Ta bakteria wytwarza toksyny odporne na działanie wysokiej temperatury. Sprawdź, jak uniknąć zatrucia.
- Bacillus cereus namnaża się w ugotowanych produktach skrobiowych, takich jak makaron, już przy 15-30°C
- Objawy zatrucia (nagłe wymioty lub biegunka) pojawiają się nawet po 1 godz. i mogą prowadzić do odwodnienia, a w rzadkich przypadkach do niewydolności narządów
- Szybkie schłodzenie i przechowywanie makaronu w lodówce <4 °C to najskuteczniejsza profilaktyka zakażenia
Ciche zagrożenie na talerzu
Bacillus cereus rozwija się w ugotowanych produktach skrobiowych, takich jak makaron, już w temperaturze 15-30°C. Objawy zatrucia – nagłe wymioty lub biegunka – mogą pojawić się nawet po godzinie i prowadzić do odwodnienia, a w skrajnych przypadkach do niewydolności narządów. Szybkie schłodzenie jedzenia i przechowywanie w lodówce (poniżej 4°C) znacznie zmniejsza ryzyko infekcji.
Dlaczego makaron jest tak niebezpieczny?
Bacillus cereus to bakteria tworząca przetrwalniki, które przeżyją gotowanie. Szczególnie zagrożenie stanowią potrawy pozostawione w temperaturze pokojowej, np. ryż, ziemniaki i makaron. Problem nasila się, kiedy duże porcje jedzenia pozostają poza lodówką przez wiele godzin. Według Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności, ogniska zatruć często pojawiają się przy liczebności >100 000 komórek bakterii na gram produktu.
Dwa rodzaje zatrucia
- Typ emetyczny: objawy w ciągu 1–6 godzin, dominują gwałtowne wymioty.
- Typ biegunkowy: objawy po 6–15 godzinach, skurcze brzucha i biegunka.
Choć ciężkie powikłania są rzadkie, odnotowano przypadki ostrej niewydolności wątroby, a nawet zgonów dzieci po spożyciu trzydniowej lasagne czy sałatki makaronowej. Leczenie polega na nawadnianiu i wyrównywaniu elektrolitów; antybiotyki nie działają na toksyny.
Przeczytaj też: Biegunka podróżnych – jak ją rozpoznać, leczyć i uniknąć problemów na wyjeździe
Jak przechowywać makaron bezpiecznie?
- Schładzaj danie w ciągu 2 godzin od ugotowania.
- Przechowuj w lodówce (poniżej 4°C) maksymalnie 48 godzin.
- Podgrzewaj do min. 74°C i zjedz od razu. Toksyna emetyczna nie ulega rozkładowi podczas podsmażania.
- Nigdy nie zostawiaj ugotowanego makaronu na noc na blacie.
Kiedy iść do lekarza?
Jeśli objawy (wymioty, biegunka) trwają dłużej niż 24 godziny, towarzyszą im oznaki odwodnienia (suchość w ustach, spadek ciśnienia, rzadsze oddawanie moczu), gorączka powyżej 38,5 °C lub zażółcenie skóry – zgłoś się do lekarza. Osoby szczególnie narażone to dzieci, kobiety w ciąży i seniorzy – u nich pomoc medyczna może być potrzebna szybciej.
Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje porady medycznej.
Źródła:
European Food Safety Authority. (2016). Risks for public health related to Bacillus cereus and other Bacillus spp. including Bacillus thuringiensis in foodstuffs. EFSA Journal, 14(7), 4524.
Dierick, K., Van Coillie, E., Swiecicka, I., Meyfroidt, G., Devlieger, H., Meulemans, A., Hoedemaekers, G., Fourie, L., Heyndrickx, M., & Mahillon, J. (2005). Fatal family outbreak of Bacillus cereus-associated food poisoning. Journal of Clinical Microbiology, 43(8), 4277–4279.
Food Standards Australia New Zealand. (2013). Bacillus cereus – Factsheet. Canberra: FSANZ.
