Róża (choroba skóry) – przyczyny, objawy, leczenie
Róża – charakterystyka i przyczyny choroby
Główną przyczyną powstania róży jest pewien rodzaj paciorkowca: Streptococcus pyogenes. Wnikają one w szczeliny limfatyczne skóry poprzez niewielkie uszkodzenia w zewnętrznej warstwie naskórka. System obronny organizmu broni się przed infekcją i po około 1-3 dniach pojawia się stan zapalny. Infekcja rozprzestrzenia się na okoliczne obszary skóry, czasami może wpływać na naczynia limfatyczne, rozpoznawalne przez wydłużone, pasmowe zaczerwienienie. Pojawia się rozległe, zwykle ostro zaznaczone zaczerwienienie i bolesny obrzęk. Ponieważ stan zapalny rozprzestrzenia się wokół miejsca wejścia patogenu, wygląd przypomina kwiat róży, stąd nazwa choroby. Róża może również tworzyć pęcherze i krosty w dotkniętych obszarach skóry i powodować puchnięcie pobliskich węzłów chłonnych, takich jak kolano lub pachwina. Osoby dotknięte chorobą czują się chore i mają gorączkę, ale często zauważają, że ból narasta kilka dni później z powodu bólu i obrzęku. Ogólnie bakterie mogą wpływać na każdy obszar skóry. Bakterie wywołujące chorobę to zwykle paciorkowce, rzadziej gronkowce, które dobrze reagują na antybiotyki. Dzięki temu różę można leczyć szybko i skutecznie przy pomocy antybiotykoterapii, ale należy ją rozpoznać prawidłowo i na wczesnym etapie, ponieważ infekcja może również rozprzestrzeniać się dalej w organizmie i prowadzić do zatrucia krwi (posocznica), zapalenia wsierdzia lub zapalenia nerek. Ważne jest również, aby odróżnić różę od innych chorób, ponieważ można ją pomylić z zakrzepicą, innymi procesami zapalnymi, a nawet guzem. Nawet po skutecznym leczeniu róża może powrócić w ciągu kilku miesięcy. Niestety jest to bardzo typowe, ponieważ osoby z urazami lub chorobami skóry wielokrotnie stanowią cele dla bakterii.
Róża – objawy
Głównym objawem róży jest typowy, zwykle ostro zaznaczony, bolesny obrzęk skóry. Jednak często zdarza się, że zaczerwienienie skóry nie jest pierwszym ani jedynym objawem. Czasami pacjenci udają się do lekarza z powodu niespecyficznych dolegliwości, nie zauważając zmiany skórnej. Już na początku infekcji może wystąpić gorączka, ból głowy i silne uczucie zmęczenia. Zaczerwienienie nie musi być jeszcze widoczne, ale często skóra w miejscu zakażenia jest obolała i piecze. Wkrótce potem wokół miejsca wejścia bakterii tworzy się opuchnięta, czerwona rana. Typowe oznaki obszaru skóry dotkniętego różą to:
rozgrzana skóra,
obrzęk,
tkliwość
rozległe zaczerwienienie, o
brzęk pobliskich węzłów chłonnych
Róża – czynniki ryzyka
Choroby uszkadzające skórę mogą prowadzić do róży. Typowym przykładem jest obrzęk limfatyczny po operacji piersi. W raku piersi, oprócz guza, przecina się lub usuwa również ważne naczynia limfatyczne, które normalnie drenują tkankę. Ułatwia to bakteriom penetrację skóry i wywoływanie stanu zapalnego. Obrzęk sprzyja zatem rozwojowi róży. Przyczyną obrzęku lub płynu w tkance mogą być:
niewydolność serca,
uszkodzenie nerek,
żylaki,
obrzęk limfatyczny,
niedożywienie,
zaburzenia krążenia.
Stany skórne, które upośledzają jej funkcję ochronną, są również czynnikami ryzyka dla wystąpienia róży, a należą do nich:
grzybica skóry,
sucha, popękana skóra,
atopowe zapalenie skóry,
drobne urazy skóry lub łożyska paznokcia.
Nawet jeśli bakterie mogą wniknąć w górną warstwę skóry, układ odpornościowy często jest w stanie szybko je wyeliminować i umożliwić wygojenie zmiany skórnej. Dlatego bardzo ważny jest prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy i niezakłócony dopływ krwi do skóry i znajdującej się pod nią tkanki. Niektóre choroby lub terapie zakłócają dopływ krwi lub osłabiają układ odpornościowy, tak że w takich przypadkach bakterie mogą bez przeszkód rozprzestrzeniać się w tkankach. Należą do nich na przykład:
Cukrzyca,
chemioterapia w przypadku raka,
arterioskleroza,
uzależnienie od alkoholu,
HIV/AIDS.
W szczególności dzieci i osoby starsze są narażone na zachorowanie na różę. Z jednej strony z powodu mniej wydajnego układu odpornościowego, z drugiej strony, ponieważ łatwiej i częściej uszkadzają barierę ochronną skóry.
Mogą wystąpić także następujące postacie róży:
róża krwotoczna - do charakterystycznych objawów róży dochodzą objawy krwotoczne;
róża pęcherzowa - wskutek gromadzenia się płynu wysiękowego dochodzi do oddzielenia naskórka i tworzenia się pęcherzy;
róża nowotworowa - jest to postać róży, która powstaje na skutek przerzutów nowotworowych wzdłuż naczyń układu krążenia
róża zgorzelinowa - jest to ciężka postać róży, która wiąże się z powstawaniem obszarów martwicy. W przeciwieństwie do zwykłej postaci choroby, róża zgorzelinowa może pozostawić blizny;
róża nawrotowa - jest to postać choroby, która najczęściej daje powikłania w postaci słoniowacizny kończyn spowodowanej zaburzeniami odpływu chłonki.
Róża - diagnostyka
Lekarz stawia diagnozę róży na podstawie wyglądu skóry i objawów towarzyszących. W zależności od stadium choroby można również znaleźć ogólne oznaki infekcji. Wzrost temperatury ciała, podwyższone OB i inne zmiany wartości krwi pomagają lekarzowi ocenić reakcję fizyczną i nasilenie infekcji. Wymazy z ran w celu wykrycia patogenu są niestety rzadko pomocne w przypadku róży, a kultury bakterii można uzyskać z krwi tylko wtedy, gdy bakterie już w dużej liczbie dostały się do krwiobiegu. Szczególnie ważne jest, aby sprawdzić, gdzie dostają się bakterie. Ponadto lekarz musi wyjaśnić, które czynniki ryzyka lub choroby sprzyjają rozwojowi róży. Trudność w rozpoznaniu róży polega na wykluczeniu innych przyczyn. Różnorodne schorzenia mogą powodować zaczerwienienie i obrzęk skóry, a każda z nich wymaga specjalnej terapii. Dlatego ważne jest, aby dokładnie rozróżnić, jaka choroba występuje u pacjenta. W takiej sytuacji lekarz musi również pomyśleć o zakrzepicy z następczym zapaleniem tkanek (zastoinowe zapalenie skóry), boreliozie po ukąszeniu kleszcza lub reakcji alergicznej.
