Wyszukaj w serwisie
#PrawoiZdrowie choroby profilaktyka problemy cywilizacyjne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja dziecko
Pacjenci.pl > Profilaktyka i leczenie > Kwitnie tylko do końca czerwca. Zbieraj, póki jest - będzie idealny na przeziębienie
Marta Uler
Marta Uler 28.06.2025 07:00

Kwitnie tylko do końca czerwca. Zbieraj, póki jest - będzie idealny na przeziębienie

czarny bez
To popularny surowiec wykorzystywany w walce z przeziębieniem. Fot. Canva/dominicky/Getty Images

Rośnie niemal wszędzie: przy drogach, na obrzeżach lasów, w ogrodach. Na pewno go widziałeś – w czerwcu przyciąga wzrok drobnymi, białymi kwiatami zebranymi w baldachy. 

Choć jest biały, to jednak czarny bez – cenna i niezwykle wszechstronna roślina, która od wieków wykorzystywana jest zarówno w domowej apteczce, jak i w kuchni. Kwiaty najlepiej zbierać właśnie teraz, bo już na przełomie czerwca i lipca przekwitają.

  • Kwiaty czarnego bzu zbieraj tylko w słoneczny dzień, zanim przekwitną – później pojawią się z nich ciemne owoce, też bardzo wartościowe
     
  • Z kwiatów zrobisz leczniczy syrop na przeziębienie, lemoniadę lub ususzysz je na zimę
     
  • Owoce czarnego bzu trzeba poddać obróbce termicznej – wtedy stają się bezpieczne i pyszne

Biały czarny bez

Czarny bez (Sambucus nigra) to charakterystyczny, rozłożysty krzew. W czerwcu obsypuje się płaskimi, kremowobiałymi kwiatostanami – każdy z nich składa się z mnóstwa maleńkich, pachnących kwiatków. Kwitnie intensywnie, ale krótko – dlatego warto go wypatrzyć i zerwać kwiaty, zanim przekwitną. Najlepiej robić to w pogodny dzień i z dala od ruchliwych dróg – gdzieś na łące, koło lasu.

Latem kwiaty zamieniają się w kuliste, ciemnogranatowe, niemal czarne owoce. Dojrzewają w sierpniu i wrześniu. Uwaga – na surowo nie nadają się do jedzenia, zawierają lektynę i cyjanek, a zatrucie tymi substancjami prowadzi do:

Spożycie zbyt dużej ilości surowych owoców czarnego bzu może być nawet śmiertelne. Co innego po przetworzeniu – wtedy zyskują moc leczniczą. Zarówno kwiaty, jak i owoce czarnego bzu to prawdziwy skarb – dawniej nie mogło ich zabraknąć w żadnym wiejskim domu.

Przeczytaj też: Nazywają ją "apteczką Pana Boga". Ta roślina leczy ludzi na całym świecie

Po kawie biegniesz do WC? Lekarz mówi, co to znaczy Nastolatek u psychologa bez zgody rodziców? Sejmowa Komisja Zdrowia mówi "tak”

Właściwości czarnego bzu

Kwiaty czarnego bzu:

  • mają działanie napotne, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne,
     
  • dobrze sprawdzają się przy przeziębieniach, grypie i infekcjach górnych dróg oddechowych – w formie herbatki lub syropu są nieocenione,
     
  • pomagają też w oczyszczaniu organizmu – działają moczopędnie i lekko przeczyszczająco. 

Owoce czarnego bzu również są bardzo wartościowe:

  • zawierają antocyjany, witaminy (zwłaszcza C), kwasy organiczne i pektyny,
     
  • wzmacniają odporność, 
     
  • działają przeciwwirusowo,
     
  • wspomagają trawienie

Syropy i soki z owoców czarnego bzu to domowy sposób na przeziębienie i osłabienie. Trzeba jednak pamiętać, że surowe owoce mogą powodować dolegliwości żołądkowe – zawsze trzeba je zagotować!

Przeczytaj też: To niepozorne ziarenko działa jak miotełka dla jelit. Przebija nawet siemię lniane

Kwiaty czarnego bzu zbieraj w czerwcu. Fot. Canva/Zbynek Pospisil/Getty Images

Zerwałeś? Zasusz lub zrób sok. Możesz też zjeść

Syrop z kwiatów czarnego bzu

  • ok. 40 baldachów kwiatów czarnego bzu
  • 2 litry wody
  • 2 cytryny (ekologiczne)
  • 1-1,5 kg cukru

Kwiaty oczyść z owadów (nie płucz!). Zalej je przegotowaną, ciepłą wodą z dodatkiem soku z cytryn i plasterkami cytryn. Odstaw pod przykryciem na 24 godziny. Następnie przecedź, dodaj cukier i gotuj na małym ogniu, aż cukier się rozpuści. Gorący syrop przelej do butelek. Przechowuj w chłodnym miejscu.

Jak suszyć czarny bez?
Kwiaty: rozłóż cienką warstwę na papierze, w przewiewnym, cienistym miejscu (nie bezpośrednio na słońcu!). Gdy będą zupełnie suche, przechowuj je w słoikach lub papierowych torebkach.
Owoce: po zebraniu odszypułkuj, lekko podsusz w piekarniku (ok. 50°C), a potem dosusz w suchym miejscu. Z suszonych owoców możesz zaparzać napary lub dorzucać je do kompotów i musli.

Lemoniada z kwiatów czarnego bzu

  • 4-5 baldachów czarnego bzu
  • sok z 1 cytryny
  • 1-2 łyżki miodu
  • 1 litr wody gazowanej lub niegazowanej

Zalej kwiaty wodą, dodaj sok z cytryny i miód. Odstaw na kilka godzin w lodówce. Przed podaniem przecedź i podawaj z lodem i plasterkami cytryny.

Naleśniki z owocami czarnego bzu
Do usmażonych naleśników przygotuj prosty farsz: zagotuj szklankę dojrzałych owoców czarnego bzu z 2 łyżkami cukru i łyżką soku z cytryny, aż masa lekko zgęstnieje. Możesz dodać też odrobinę cynamonu lub wanilii. Farsz nakładaj do środka naleśników i podawaj na ciepło lub na zimno.

Przeczytaj też: Te owoce to bomba antyoksydantów. Zielona herbata może się schować

Zarówno kwiaty, jaki owoce czarnego bzu są doskonałe przy różnych dolegliwościach. Fot. Canva/silviarita/Pixabay

healthline.com/health/elderberry-for-flu, healthline.com/health/pregnancy/elderberry-pregnant

Znieczulica i okrucieństwo. Wstrząsające relacje pacjentek Szpitala Świętej Rodziny w Warszawie
szpital im. Świętej Rodziny w Warszawie
Pacjentki oskarżają znaną położną o przemoc
Do niedawna była uważana za gwiazdę położnictwa. Pomagała rodzić celebrytkom, występowała w telewizji. Dziś mówi się o niej w zupełnie innym kontekście – przemocy podczas porodu.Pacjentki warszawskiego Szpitala Świętej Rodziny oskarżają Hannę* (imię zmienione) o brutalne traktowanie, ignorowanie planów porodowych i lekceważenie bólu. Ich relacje, zebrane w reportażu OKO.press, ujawniają coś więcej niż osobisty dramat tych kobiet – pokazują niewydolny i bezduszny system polskiego położnictwa.Pacjentki oskarżają znaną położną o przemoc fizyczną i psychiczną podczas porodów Pomimo licznych skarg, szpital nie przyznał się do błędów; dokumentacja medyczna nie odzwierciedla wydarzeń Sprawa obnaża systemowe problemy opieki okołoporodowej w Polsce, w tym bezkarność personelu i pozorność procedur
Czytaj dalej
Objawy tętniaka mózgu tuż przed pęknięciem. Po tym poznasz, że w głowie tyka ci bomba
Objawy przed pęknięciem tętniaka
Jak poznać tętniaka w mózgu
Tętniak mózgu często rozwija się po cichu, ale organizm potrafi wysyłać sygnały ostrzegawcze. Ich zignorowanie może kosztować życie. Sprawdź, po czym poznać, że w twojej głowie tyka bomba z opóźnionym zapłonem.Tętniak mózgu może rozwijać się bezobjawowo, ale czasem daje sygnały ostrzegawcze, których nie wolno ignorować Nagły, silny ból głowy, zaburzenia widzenia czy sztywność karku mogą zwiastować nadchodzące pęknięcie tętniaka Wczesna diagnostyka obrazowa daje szansę na leczenie, zanim dojdzie do tragicznego w skutkach krwotoku 
Czytaj dalej