Wstrząs toksyczny po użyciu tamponu. Kiedy zagrożenie jest realne?
Wysoka gorączka, bóle mięśni, zawroty głowy i spadek ciśnienia – mogą sugerować grypę, ale w niektórych przypadkach ich przyczyna jest zupełnie inna i dużo groźniejsza. Wstrząs toksyczny, choć rzadki, może rozwinąć się u miesiączkujących kobiet, które używają tamponów.
Jeśli objawy pojawiają się nagle i są bardzo intensywne, a kobieta niedawno zaaplikowała tampon – warto wziąć pod uwagę właśnie ten scenariusz.
- Wstrząs toksyczny to gwałtowna reakcja organizmu na toksyny bakterii, które mogą namnażać się na niewłaściwie używanym tamponie
- Objawy mogą przypominać infekcję wirusową, ale szybko się nasilają i zagrażają życiu
- Ryzyko wzrasta przy długim noszeniu tamponów, stosowaniu produktów o bardzo dużej chłonności i wcześniejszych epizodach TSS
Czym jest wstrząs toksyczny?
Zespół wstrząsu toksycznego (TSS, z ang. Toxic Shock Syndrome) to gwałtowna reakcja organizmu wywołana przez toksyny bakterii – najczęściej Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty) lub Streptococcus pyogenes (paciorkowiec grupy A). Te bakterie naturalnie występują na skórze wielu osób, a także w nosie lub w pochwie, nie powodując żadnych problemów.
Problem pojawia się dopiero wtedy – gdy w sprzyjających warunkach (np. w ciepłym, wilgotnym środowisku wnętrza pochwy) – bakterie te zaczynają się szybko namnażać i produkować toksyny, które przedostają się do krwi. Organizm reaguje na to silną reakcją immunologiczną, która może doprowadzić do niewydolności wielonarządowej, a nawet śmierci.
TSS został po raz pierwszy opisany w latach 80., kiedy pojawiła się fala zachorowań związanych ze stosowaniem bardzo chłonnych tamponów, które były pozostawiane w pochwie zbyt długo, np. przez całą noc. Obecnie przypadki TSS są rzadsze, ale nadal się zdarzają – zwłaszcza jeśli tampony używane są nieprawidłowo.
Przeczytaj też: Bolesne miesiączki to istna zmora. Lekarz ma na to domowy sposób w duchu zero waste
Przechodzisz na emeryturę? Te 2 badania są absolutnie konieczne. Nie odkładaj ich na później Wylecz zęby przed wakacjami, bo nie polecisz samolotemWstrząs toksyczny – objawy
Początkowe objawy TSS są niespecyficzne i mogą przypominać przeziębienie, grypę lub zatrucie pokarmowe. To właśnie dlatego łatwo je zbagatelizować, co opóźnia pomoc. Do najczęściej występujących symptomów należą:
- wysoka gorączka (często powyżej 39 st. C),
- bóle głowy i mięśni,
- nudności, wymioty lub biegunka,
- spadek ciśnienia tętniczego,
- zaczerwienienie skóry, przypominające oparzenie słoneczne,
- plamica piorunująca,
- dezorientacja, zawroty głowy, a nawet omdlenia,
- uczucie silnego osłabienia,
- przyspieszone tętno i oddech.
W zaawansowanej fazie mogą pojawić się objawy niewydolności nerek, wątroby, a także zmiany neurologiczne. Jeśli więc kobieta miesiączkująca zaczyna nagle źle się czuć, a niedawno zastosowała tampon – należy natychmiast go wyjąć i zgłosić się do lekarza.
Przeczytaj też: Boli cię głowa przed okresem, albo w trakcie? To może być migrena miesiączkowa
Wstrząs toksyczny – czynniki ryzyka
Choć TSS może wystąpić również u mężczyzn, dzieci i osób po operacjach, to przypadki związane z miesiączką są najlepiej udokumentowane. A oto co zwiększa ryzyko rozwoju zespołu wstrząsu toksycznego:
- zbyt długie noszenie tamponu – ryzyko rośnie po 8 godzinach. Tampony należy zmieniać co 4–6 godzin, a na noc lepiej wybrać podpaskę,
- stosowanie tamponów o wysokiej chłonności – im większa chłonność, tym więcej „pożywki” dla bakterii. Warto wybierać jak najmniejszą skuteczną chłonność,
- niewłaściwa higiena – przed aplikacją i usuwaniem tamponu trzeba dokładnie umyć ręce,
- uszkodzenia błony śluzowej pochwy – np. po porodzie lub w czasie infekcji, kiedy bariera ochronna jest osłabiona,
- poprzedni epizod TSS – u kobiet, które już raz przeszły wstrząs toksyczny, ryzyko nawrotu przy stosowaniu tamponów jest znacząco wyższe.
Przeczytaj też: Kobiety z depresją bardziej narażone na bolesne miesiączki. Nowe badanie
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2254775/, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3942641/, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6839960/
