Choroby Weneryczne

Dwukrotny wzrost liczby wykrytych przypadków kiły w Polsce odnotowano pod koniec 2023 roku w porównaniu z tym samym okresem rok wcześniej. Ta sytuacja jest też w wielu innych krajach, m.in. Anglia ma poważny problem. Jakie są pierwsze objawy chorób wenerycznych?Nie tylko w Polsce rośnie liczba zachorowań na choroby przenoszone drogą płciową. W Anglii, w której mieszka wielu Polaków, również - w szczególności na kiłę i rzeżączkę. Na Wyspach dynamicznie rośnie liczba zakażeń kiłą i rzeżączką. Wspomniane choroby weneryczne mogą nie dawać zauważalnych objawów nawet przez lata, przez co często chorzy nieświadomie zarażają innych. Co powinno wzbudzić naszą czujność?  

„Podaje się, że w ciągu życia, liczba osób, które możemy spotkać i zarażą się HPV wynosi około 80%. Statystycznie 8 na 10 osób będzie miało styczność z wirusem" - powiedziała dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka. Jak można zarazić się wirusem HPV? Artykuł powstał na podstawie rozmowy ze specjalistą dermatologiem – wenerologiem dr n. med. Eweliną Biało-Wójcicką.

Wydawało się, że antybiotyki poradzą sobie z rzeżączką. I tak było przez wiele lat. Tymczasem od kilku lat ta choroba wraca i coraz trudniej ją wyleczyć. Lekarze w Anglii od kilku lat alarmowali, że mają coraz więcej przypadków pacjentów, gdy bakteria jest oporna nawet na penicylinę. Liczba zachorowań na tę jedną z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową bardzo rośnie też w Polsce. A nieleczona rzeżączka prowadzi do niepłodności. Jakie są objawy rzeżączki? Jak ją wykryć i leczyć? Odpowiada dermatolog-wenerolog dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka. Rzeżączka, tak jak inne choroby weneryczne przenosi się przez kontakty seksualne. Oczywiście nie tylko przez stosunek pochwowy, ale i kontakty oralne, analne bez zabezpieczenia, a także jeśli partnerzy wymieniają się gadżetami erotycznymi. Co ważne, rzeżączka może zostać też przeniesiona przez zakażoną nią ciężarną matką na jej nowonarodzone dziecko, co może doprowadzić nawet do ślepoty niemowlęcia, jeśli choroba nie będzie w porę zauważona i leczona. Dlatego, wbrew archaicznej nazwie “choroby wstydliwe”, nie wstydźmy się mówić o nich swoim lekarzom. I róbmy to, jak najszybciej, jeśli zauważymy pierwsze niepokojące objawy. 

HPV, czyli wirus brodawczak ludzkiego, przenosi się głównie drogą płciową i podczas korzystania z zakażonych przez nosiciela przedmiotów codziennego użytku. Charakterystycznym objawem zakażenia są zmiany skórne. Jednak wśród objawów zakażenia można wymienić te, które z pozoru nie sugerują, że dana osoba została zakażona HPV. Co to za symptomy? O odpowiedź poprosiliśmy eksperta. Artykuł powstał na podstawie rozmowy z ekspertem, dermatologiem-wenerologiem dr n. med. Eweliną Biało-Wójcicką. 

Zakażenie HPV, czyli wirusem brodawczaka ludzkiego należy do najczęstszych infekcji wirusowych przenoszonych drogą płciową. Nie jest to jednak jedyna droga zakażenia. Szacuje się, że większość osób aktywnych seksualnie w ciągu swojego życia zostanie zakażonych HPV. Przedstawiamy 10 faktów na temat wirusa brodawczaka ludzkiego, uzyskanych na podstawie rozmowy ze specjalistą  dermatologiem - wenerologiem dr n. med. Eweliną Biało-Wójcicką. 

Wirus HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) należy do najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Chociaż główną drogą zakażenia są kontakty seksualne, można także zarazić się poprzez kontakt ze skórą czy zainfekowaną powierzchnią. „Statystycznie 8 na 10 osób będzie miało styczność z wirusem, jest to niezmiernie duża liczba, mimo że wbrew pozorom nie mówi się o tym szeroko.” - powiedziała dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka. Jakie korzyści daje szczepionka przeciw HPV i czy jest bezpieczna? Artykuł powstał na podstawie rozmowy ze specjalistą dermatologiem - wenerologiem dr n. med. Eweliną Biało-Wójcicką.  

HPV to inaczej wirus brodawczaka ludzkiego, do zakażenia dochodzi głównie w trakcie stosunków płciowych. Wiele typów wirusa jest onkogennych, co może prowadzić do raka szyjki macicy, ale też między innymi gardła, krtani, prącia i odbytu. W większości przypadków zakażenie nie daje żadnych objawów, co zwiększa ryzyko nieświadomego przekazywania wirusa. Jak dochodzi do zakażenia HPV? Jak rozpoznać HPV? Jak wygląda leczenie? Czy warto się zaszczepić przeciw HPV? Na te i inne pytania odpowiada dermatolog-wenerolog dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), u około miliona ciężarnych kobiet wskutek zakażenia krętkiem bladym dochodzi do przykrych następstw, takich m.in. poronienie, przedwczesny poród, urodzenie dziecka z kiłą oraz małą masą urodzeniową. Najwięcej przypadków kiły wrodzonej odnotowuje się w krajach rozwijających się, ale problem ten dotyczy także krajów rozwiniętych. Jak rozpoznać kiłę wrodzoną u dziecka? Artykuł powstał na podstawie rozmowy ze specjalistą dermatologiem - wenerologiem dr n. med. Eweliną Biało-Wójcicką. 

Kiła to infekcja bakteryjna, przenoszona drogą płciową poprzez błony śluzowe i uszkodzoną skórę. Wywołuje ją bakteria spiralna o nazwie krętek blady. Objawy kiły są niespecyficzne i często niezauważane przez chorych. Może latami nie dawać widocznych symptomów, a nieleczona prowadzi do groźnych powikłań. 

Kiła jest infekcją bakteryjną, przenoszoną drogą płciową. Jej objawy są niespecyficzne i często pacjenci przez długi czas nie są świadomi o istnieniu choroby. Jak rozpoznać kiłę? Jakie są pierwsze objawy? Jak wygląda wysypka skórna kiły? Czy można zarazić się kiłą przez pocałunek? Czy prezerwatywa chroni przed zakażeniem? Czy kiła jest uleczalna? Na te i inne pytania odpowiada dermatolog-wenerolog dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka. Co to jest kiła? Kiła jest in0fekcją bakteryjną, przenoszoną drogą płciową poprzez błony śluzowe i uszkodzoną skórę. Często pacjenci kojarzą błony śluzowe jako okolicę intymną. Warto podkreślić, że błony śluzowe to także jama ustna, okolice policzków i język. Czy można zarazić się kiłą przez pocałunek? Pocałunek usta – usta nie powinien stanowić zagrożenia, chyba że dana osoba ma objaw pierwotny na wardze, a druga ma uszkodzoną błonę śluzową w okolicy warg. Prawdopodobieństwo zakażenia się kiłą przez pocałunek jest niewielkie i nie zdarza się to często. Jakie są objawy kiły pierwotnej? Objawy kiły są niespecyficzne i bardzo często są przeoczone przez pacjentów. Objawem pierwotnym jest zmiana owalna, naciekowa, twarda, lśniąca. W dotyku porównuje się ją do chrząstki. Może mieć też charakter mnogi, wrzodziejący, czy pęcherzykowy. Wielkość i lokalizacja zmiany bywają różne. Charakteryzuje się tym, że jest bezbolesna i nie sprawia dyskomfortu. Nie towarzyszą jej dolegliwości ogólne, takie jak gorączka, osłabienie czy dreszcze. Brak jest typowych objawów, występujących podczas infekcji intymnych, takich jak wyciek z cewki moczowej, ropna wydzielina, pieczenie, czy szczypanie w okolicach intymnych. Kiedy pojawiają się pierwsze objawy kiły? Podaje się, że objaw pierwotny występuje po około 2 - 4 tygodniach po zakażeniu. Niezależnie od tego czy jest leczony, czy nie, ustępuje w podobnym czasie (2 - 4 tygodnie). Może więc zostać przez pacjenta zupełnie zignorowana. Jeśli pojawi się w obrębie jamy ustnej, może być traktowana jako afta, czy inna zmiana niekoniecznie zakaźna. Jakie mogą być konsekwencje kiły? Musimy wiedzieć, że nieleczona kiła występuje w organizmie, może powodować objawy, które nie będą z nią powiązane m. in. choroby układu nerwowego, czy układu sercowo – naczyniowego. Pacjenci nierzadko mają zaburzenia czucia, a nawet urojenia i omamy. Późne objawy choroby mogą być nieodwracalne. Jeśli wiemy, że jesteśmy zakażeni należy poinformować parterów płciowych. Nie dotyczy to jedynie kiły, ale również wszystkich chorób przenoszonych drogą płciową. Czym charakteryzuje się kiła drugiego i trzeciego rzędu? Istnieją dwa stowarzyszenia, które zajmują się badaniem chorób przenoszonych drogą płciową oraz określeniem czasu trwania poszczególnych objawów; CDC (amerykańska) i IUSTI (europejska). W celu usystematyzowania opisywanego przebiegu kiły podzielono ją według czasu trwania i objawów. Wyróżniono kiłę wczesną (do pierwszego roku trwania) i późną (po pierwszym roku). Kiła wczesna została podzielona na kiłę utajoną, pierwszego okresu i drugiego okresu. Z kiły drugiego okresu wyodrębniono jeszcze kiłę wczesną i nawrotową. Każdej z tych nazw towarzyszą inne objawy chorobowe i okres trwania. Kiła trzeciorzędowa to kiła późna, czyli po pierwszym roku trwania zakażenia. Czym charakteryzuje się kiła wrodzona? Kiła wrodzona charakteryzuje się tym, że jest przeniesiona z matki na dziecko w czasie ciąży. Największą zakaźność mamy wtedy, kiedy do zakażenia dochodzi w II trymestrze ciąży i kobieta ma kiłę wczesną. Więcej mamy objawów wrodzonych, może też dojść do obumarcia płodu i poronienia. W okresie organogenezy mogą pojawić się inne objawy, charakterystycznych dla kiły. Jakie są objawy kiły u dziecka? Podczas badań kontrolnych w trakcie ciąży, to co może nas niepokoić to zmiany w obrębie narządów wewnętrznych płodu, m.in. powiększona wątroba, czy śledziona, a także wodobrzusze. Kolejne objawy występują już po porodzie. Nie wszystkie pojawiają się od razu i część z nich możemy zaobserwować dopiero w trakcie rozwoju dziecka. Kiła wrodzona została podzielona na kiłę wczesną i późną, żeby podzielić to, co występuje w pierwszym okresie tuż po porodzie i później (w wieku 5 -14 lat). Istnieje cały szereg różnych objawów. Począwszy od typowych ogólnoustrojowych: niedokrwistość i powiększenie organów wewnętrznych, kończąc na objawach stygmatyzujących dziecko, takich jak m.in. nos siodełkowaty, czołowo olimpijskie, czy charakterystyczny układ uzębienia. Czy kiła wrodzona jest uleczalna? Lecząc kiłę możemy zahamować jej postęp. Jeżeli jest stosunkowo szybko rozpoznana i leczona, zmniejszamy ryzyko wszystkich dodatkowych objawów, które występują w trakcie rozwoju dziecka. Czym charakteryzuje się nos siodełkowaty? Cechą charakterystyczną jest zanik chrząstki w obrębie nasady nosa. Nos nie ma uniesienia i jest wklęsły. Jak wygląda leczenie kiły? Lekiem pierwszego rzutu jest penicylina, uznawana jest za najskuteczniejszy lek w leczeniu kiły wczesnej, jak i późnej. Różni się tylko ilością dawkowania. W kile wczesnej podajemy tylko jedną dawkę. W przypadku kiły późnej, pacjent otrzymuje trzy dawki w odstępach 7 dni. Bardzo dużo osób podaje uczulenie na penicylinę. Nie wiemy do końca, na ile jest to prawda. Istnieją publikacje potwierdzające, że reakcja alergiczna w dzieciństwie nie musi oznaczać alergii na penicylinę w wieku dorosłym. Jeżeli jednak mamy faktyczne przesłanki nietolerancji penicyliny przez pacjenta, stosujemy doksycyklinę, podawaną doustnie. Antybiotyk ten ma szerokie działanie na wiele bakterii, dlatego jest często stosowany przez lekarzy w leczeniu infekcji układu moczowo - płciowego. Jak wykryć kiłę? Jakie badania się stosuje? Mamy testy krętkowe i niekrętkowe, które różnią się użytym substratem. W badaniach sprawdzamy poziom przeciwciał, które są wytworzone w momencie, kiedy mamy infekcję kiłą. Przeciwciała wytwarzają się w trzecim i czwartym tygodniu trwania choroby i dopiero w tym czasie możemy je wykryć. Testy niekrętkowe są pierwszymi testami, które najczęściej wykonujemy. Mając świadomość, że kiła daje późne objawy i jest wielkim imitatorem różnych chorób, u pacjentów z potencjalnymi objawami ustrojowymi kiły wykonujemy testy przesiewowe. Nie są to metody doskonałe i wynik często wychodzi fałszywie dodatni. Wynik dodatni może być skutkiem innych schorzeń, m.in. chorób autoimmunologicznych, chorób wątroby, infekcji wirusowych lub bakteryjnych, a nawet ciąży. Wynik dodatni musimy potwierdzić testem krętkowym, aby mieć pewność, czy pacjent jest zakażony i wymaga leczenia. Ile czasu trzeba czekać na wyniki testu na kiłę? Badania przesiewowe są dość proste i szybkie do wykonania. Wyniki można uzyskać w ciągu doby. Czy objawy kiły u kobiet i mężczyzn się różnią? Objawy są podobne, jest to tylko kwestia anatomii okolic intymnych. U mężczyzn możemy zaobserwować zmiany w obrębie żołędzi i napletka. U kobiet objawy mogą wystąpić na wargach sromowych większych i mniejszych oraz w obrębie pochwy i szyjki macicy. Kiła u kobiet jest bardziej problematyczna w diagnozie, ponieważ jeśli objawy pojawią się w pochwie, nie możemy ich dostrzec. Jest to możliwe jedynie w badaniu ginekologicznym. W początkowej fazie kiły nie występują jednak dolegliwości, takie jak pieczenie, szczypanie, czy upławy, co nie skłania kobiet do wizyty u ginekologa. Sygnałem ostrzegawczym dla kobiet mogą być powiększone i bolesne węzły chłonne, często występujące przy infekcji. Kiła w obrębie narządów płciowych u mężczyzn może (ale nie musi) doprowadzić do powikłania w postaci stulejki, załupka, czy do obrzęku limfatycznego. Jakie są objawy kiły na odbycie? Objawy kiły na odbycie są takie same jak w obrębie narządów płciowych. Mogą wystąpić w postaci dwóch bliźniaczych owrzodzeń obok siebie w obrębie pośladków, bądź też zlokalizować się w obrębie odbytu. Zmiany zazwyczaj są stwardniałe, owalne i naciekowe, ale mogę też być mieć charakter krostek i pęcherzyków. Jak wygląda kiła na języku? Objawy kiły na języku mają bardzo zróżnicowany charakter. Może to być owalna zmiana o zwiększonej spoistości, drążąca lub wrzodziejąca. Mogą także wystąpić drobne pęcherzyki lub krostki w obrębie języka oraz nosa. Jak wygląda wysypka skórna kiły? Wysypki skórne mogą pojawić się na każdym etapie infekcji kiłą, a ich charakter jest uzależniony od czasu trwania zakażenia. Między 9 a 16 tygodniem trwania infekcji, występują zmiany monomorficzne, czyli o podobnym charakterze. Po 16 tygodniu, a do 1 roku infekcji rozwijają się zmiany polimorficzne czyli o różnym charakterze (grudkowe, krostkowe, plamicze). Wysypka może pojawić się w różnych lokalizacjach, nie tylko w miejscu zakażenia. Największa ilość krętków w obrębie całego organizmu (nie tylko w miejscu infekcji) występuje około 16 tygodnia. Poprzez krążące przeciwciała i bakterie, kiła wywołuje różnego rodzaju objawy chorobowe, nie tylko wysypkę. W tym okresie mówimy o kile rozsianej. Tak naprawdę nie ma charakterystycznej wysypki. Kiła jest wielkim imitatorem i może przypominać zmiany w przebiegu innych chorób, m.in..łuszczycy, czy liszaja płaskiego. Różnorodność zmian jest tak duża, że czasami widząc pacjenta, nie od razu możemy stwierdzić, że choruje na kiłę. Stosujemy więc badania przesiewowe, które pomagają nam przybliżyć rozpoznanie. Co to są kłykciny płaskie? Kłykciny płaskie tozmiany powstałe w trakcie istniejącej infekcji kiłą (pomiędzy szesnastym tygodniem trwania a pierwszym rokiem) o charakterze guzkowym, grudkowym, o płaskiej powierzchni, zlokalizowane obok siebie. Wyróżniamy także kłykciny w przebiegu infekcji HPV, ale w odróżnieniu od kłykcin płaskich są uniesione i chropowate. Czy kiła jest wyleczalna? Kiła jest wyleczalna, ale nie zapominajmy o tym, że możemy zarazić się ponownie. Wyleczenie kiły nie chroni nas przed kolejnymi zakażeniami. Osoby aktywne seksualnie, często zmieniające partnerów, powinny robić badania przesiewowe minimum co 3-6 miesięcy. Wystarczy pobrać mocz do specjalnej przygotowanej probówki, więc nie jest to badanie skomplikowane, nieprzyjemny czy krępujące. Czy prezerwatywa chroni przed zakażeniem kiłą? Prezerwatywa, tak jak informuje ulotka, chroni nas w ok. 99%. Miejsce pokryte prezerwatywą, odizolowane od błon śluzowych partnera / partnerki jest chronione. Tam, gdzie nie ma prezerwatywy (np. u nasady prącia) może jednak dojść do zakażenia. Dotyczy to nie tylko kiły, ale także innych chorób przenoszonych drogą płciową. Pamiętajmy, że objawy zakażenia kiłą możemy mieć w różnych lokalizacjach. Z Joanną Kamińską rozmawiała dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka, dermatolog-wenerolog, Ordynator Oddziału Dermatologii Dorosłych w Międzyleskim Szpitalu Specjalistycznym w Warszawie. Ukończyła Warszawski Uniwersytet Medyczny. Pracę rozpoczęła w Szpitalu im. Św. Łazarza, kontynuując w Międzyleskim Szpitalu Specjalistycznym. Jest autorką publikacji medycznych z dziedziny dermatologii i wenerologii.