Szczepionka przeciw HPV dla dorosłych i dzieci – czy jest potrzebna?
Wirus HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) należy do najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Chociaż główną drogą zakażenia są kontakty seksualne, można także zarazić się poprzez kontakt ze skórą czy zainfekowaną powierzchnią. „Statystycznie 8 na 10 osób będzie miało styczność z wirusem, jest to niezmiernie duża liczba, mimo że wbrew pozorom nie mówi się o tym szeroko.” - powiedziała dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka. Jakie korzyści daje szczepionka przeciw HPV i czy jest bezpieczna? Artykuł powstał na podstawie rozmowy ze specjalistą dermatologiem - wenerologiem dr n. med. Eweliną Biało-Wójcicką.
Dlaczego warto się szczepić przeciw HPV?
Istnieje ponad 150 typów wirusa HPV, z czego wyróżniamy typy onkogenne, czyli wywołujące choroby nowotworowe, oraz mniej groźne nieonkogenne, które nie powodują rozwoju nowotworów. Aby uchronić się przed wirusem brodawczaka ludzkiego, przede wszystkim jego typami onkogennymi, warto się zaszczepić. Większość przypadków raka szyjki macicy, bo aż 80% powodowane jest zakażeniem HPV. Szczepiąc się przeciw HPV zapobiegamy rozwojowi raka szyjki macicy oraz innych nowotworów.
„Stykając się z osobą zakażoną, osoba zaszczepiona nie zarazi się i nie będzie czynnikiem rozprzestrzeniania wirusa wśród innych osób, dlatego sens szczepienia jest na pewno. Obecnie na rynku mamy trzy typy szczepionek: szczepionkę dwuwalentną, czyli posiadającą możliwość zaszczepienia się przeciwko dwóm typom wirusa, czterowalentną i dziewięciowalentną, czyli najpełniejszą w danym momencie. Najlepiej wykorzystać szczepionkę dziewięciowalentną ze względu na większą liczbę typów wirusa, które powodują objawy chorobowe i nowotworowe.” - powiedziała dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka.
Szczepionka przeciw HPV jest bezpieczna. Jako produkt leczniczy przeszła wszystkie etapy badań klinicznych, zanim została dopuszczona do stosowania. Mogą wystąpić działania niepożądane, jednak nie stanowią większego zagrożenia dla zdrowia „Czasami zdarzają się dolegliwości bólowe głowy czy osłabienie, ponieważ system immunologiczny musi popracować, żeby wytworzyć odporność na dane wirusy. Może występować także złe samopoczucie i nudności.” - powiedziała dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka.
Kiedy najlepiej się zaszczepić?
Wykonanie szczepienia przeciw HPV jest rekomendowane głównie bardzo młodym osobom w grupie wiekowej 9 – 25 lat, przed rozpoczęciem współżycia. Szczepionka przeciw HPV nie leczy już nabytej infekcji wirusem, a jedynie zmniejsza ryzyko zakażenia i późniejszego nosicielstwa. Z tego powodu jej skuteczność maleje po rozpoczęciu współżycia płciowego. „Jeżeli dana osoba nie rozpoczęła współżycia, nie występuje zakażenie, nie ma wytworzonych przeciwciał, jest to idealny moment, żeby się zaszczepić. Pierwszym zamysłem zmniejszenia ryzyka występowania zakażeń było szczepienie we wczesnym wieku, żeby chronić młode osoby wchodzące w okres dojrzewania, pierwszej inicjacji płciowej. Również obecnie zaleca się szczepienie osób młodych, od 9. roku życia, zarówno dziewczynki i chłopców.” - powiedziała dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka.
W przedziale wiekowym 9-25 lat szczepienia dają największe korzyści, jednak również osoby starsze i aktywne seksualnie mogą się zaszczepić przeciw HPV. Osoby zakażone HPV mogą się zaszczepić pod warunkiem, że nie są to onkogenne typy wirusa „Nawet zakażone osoby warto zaszczepić, ponieważ dodatkowo uzyskujemy przeciwciała przeciwko pozostałym typom wirusa, zmniejszając ryzyko nabycia typu onkogennego. Starsza osoba może się zaszczepić, jeżeli w badaniach nie ma infekcji, typów onkogennych, a może występować czynnik ryzyka zakażenia.” - powiedziała dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka.
Warto podkreślić, że szczepionka przeciw HPV jest zalecana zarówno kobietom, jak i mężczyznom. Wirus HPV jest główną przyczyną rozwoju raka szyjki macicy, ale może powodować również inne nowotwory (także u mężczyzn), takie jak między innymi: rak pochwy i sromu, rak prącia oraz niektóre nowotwory głowy i szyi, jamy ustnej, górnych dróg oddechowych, a nawet płuc.
Ile dawek szczepionki należy przyjąć?
Aby nabyć pełną odporność, należy we wskazanym okresie powtórzyć szczepienie. W przypadku osób poniżej 25. roku życia zaleca się przyjąć 2 dawki szczepionki, natomiast osobom starszym rekomenduje się zastosowanie 3 dawek.
„Osoby młode, między 9. a 14. rokiem, szczepią się dwa razy, okres pomiędzy dawkami to 5-12 miesięcy, jeżeli druga dawka jest podana wcześniej niż po 5 miesiącach, należy zaszczepić się trzy razy, takie są zalecenia. Osoby starsze szczepimy trzy razy, w tym przypadku może występować rozbieżność czasowa, nie jest tak bardzo restrykcyjnie. Drugie szczepienie następuje po 8. tygodniach, natomiast trzecie po 5-6 miesiącach.” - powiedziała dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka.
Obecnie w naszym kraju szczepionka przeciwko HVP nie jest refundowana, jednak być może wkrótce to się zmieni. „Myślę, że będzie się to zmieniało, od 2021 roku Polskie Towarzystwo Ginekologiczne bierze pod uwagę HPV i badanie w kierunku HPV jako zalecane do wykonania u osób, które przychodzą do gabinetu ginekologicznego. Cytologia sama w sobie nie jest jedynym badaniem, które powinniśmy wykonać.” - powiedziała dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka.
