Zatrucia fosgenem - charakterystyka
Fosgen jest główną substancją chemiczną wykorzystywaną w przemyśle do produkcji tworzyw sztucznych i pestycydów. W temperaturze pokojowej (70 ° F) fosgen jest trującym gazem. Uwolniony ciekły fosgen szybko zamienia się w gaz, który pozostaje blisko ziemi i szybko się rozprzestrzenia. Gazowy fosgen może wydawać się bezbarwny lub w postaci białej do bladożółtej chmury. W niskich stężeniach ma przyjemny zapach świeżo skoszonego siana lub zielonej kukurydzy, ale jego zapach może nie być wyczuwalny przez wszystkie narażone osoby.
Fosgen był szeroko stosowany podczas I wojny światowej jako środek duszący i gaz bojowy. Spośród chemikaliów używanych podczas wojny fosgen był odpowiedzialny za zdecydowaną większość zgonów. Nie występuje naturalnie w środowisku i jest używany w przemyśle do produkcji wielu chemikaliów, takich jak pestycydy.
Zatrucia fosgenem następują drogą inhalacyjną. Gaz działa miejscowo na błonę śluzową górnych i dolnych dróg oddechowych oraz oczu. Bardzo krótki okres połowiczego rozpadu wyklucza możliwość kumulowania się fosgenu w organizmie. Mechanizm biologicznego działania fosgenu pozostaje nieznany
Zatrucia fosgenem – przebieg i objawy
Można wyróżnić trzy postaci kliniczne zatrucia fosgenem:
ciężka — śmierć następuje prawie natychmiast,umiarkowana — trwa 1 do 24 godzin i charakteryzuje się trzema okresami: podrażnienia, pozornej remisji i obrzęku płuc,lekka — objawy kliniczne słabo wyrażone, jednak istnieje zagrożenie obrzękiem płuc.
Typowa dla zatrucia jest trójfazowa odpowiedź organizmu:
faza początkowa — mogą przelotnie wystąpić: podrażnienie gardła, kaszel, ból w klatce piersiowej, nudności oraz duszności,
faza utajenia — trwa od 1 do 24 godzin, a samopoczucie poszkodowanego jest dobre,
faza obrzęku — następuje gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia, pojawia się duszność, kaszel i rozwija się niekardiogenny obrzęk płuc, w części przypadków prowadzący do zgonu.
Ekspozycja na wysokie stężenia fosgenu powoduje śmierć natychmiastową.
Przy kontakcie z ciekłym fosgenem mogą wystąpić objawy miejscowe, takie jak podrażnienia oczu (łzawienie, obrzęk spojówek, fotofobia, zmętnienie i perforacja rogówki) oraz skóry (palenie, pieczenie, a nawet martwica).
Chorzy, który przeżywają ciężkie zatrucia fosgenem zazwyczaj powracają całkowicie do zdrowia. Część poszkodowanych zgłaszała zmniejszoną tolerancję na wysiłek lub ograniczoną sprawność fizyczną w okresie od kilku miesięcy do kilku lat po zatruciu. Skutki działania na pozostałe narządy występują rzadko i są wynikiem niedotlenienia.
Czynniki ryzyka zatrucia fosgenem
Prawdopodobieństwo zatrucia fosgenem występuje częściej u osób znajdujących się w pobliżu jego źródeł, a do czynników ryzyka należą:
praca w zakładach tworzyw sztucznych i chemicznych,
usuwanie farby,
praca w pralniach chemicznych,
pożary zasilane plastikiem,
stosowanie rozpuszczalników zawierających chlor,
czyszczenie metalu,
wypadki przemysłowe,
bioterroryzm.
