Żółta gorączka – gdzie występuje i jak się przed nią uchronić?

Żółta gorączka – charakterystyka

Żółta gorączka, nazywana dawniej żółtą febrą, to wirusowa choroba zakaźna wywoływana przez wirusa RNA o nazwie Flavivirus z rodziny Flaviviridae. Występuje on w rejonach tropikalnych i subtropikalnych, a dokładniej w:

• części Afryki Subsaharyjskiej,

• części Ameryki Południowej,

• części Ameryki Środkowej,

• Trynidadzie i Tobago (na Karaibach).

Do zarażenia dochodzi na skutek ukąszenia komara. Wyróżnia się żółtą gorączkę miejską, w której rezerwuarem patogenów jest człowiek, a wirusa przenosi komar episki (Aedes aegypti) oraz żółtą gorączkę leśną – rezerwuarem jest małpa, a wektorem zakażenia komary z rodziny muchówek Culicidae, Sabethes oraz inne gatunki Aedes. W Europie nie może dojść do zakażenia wirusem żółtej febry, natomiast świadomość istnienia tej groźnej choroby muszą mieć osoby podróżujące do krajów, w których występuje wirus. Według Światowej Organizacji Zdrowia każdego roku na żółtą febrę choruje ok. 200 000 osób.

Choroba może mieć różny przebieg kliniczny – od łagodnego, z występowaniem objawów grypopodobnych, po śmiertelny. Infekcję rozpoznaje się na podstawie badań laboratoryjnych, objawów i przede wszystkim – historii podróży. Aby zapobiec zachorowaniu na żółtą febrę, należy wykonać szczepienie przed wyjazdem w miejsce, w którym występuje wirus. 

Żółta gorączka – objawy

Czas od zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów choroby wynosi od 3 do 6 dni. Ponieważ istnieje ryzyko ciężkiego przebiegu, wszystkie osoby, u których wystąpią objawy żółtej febry po podróży do obszaru zagrożonego wirusem, powinny zgłosić się do lekarza.

Początkowe objawy infekcji są podobne do zakażania wirusem grypy i obejmują:

• gorączkę,

• bóle głowy,

• bóle mięśni,

• bóle stawów,

• dreszcze,

• nudności, wymioty,

• osłabienie.

U niektórych osób (u ok. 15% chorych) dochodzi do rozwoju ciężkiej postaci żółtej gorączki. Objawy, które się wówczas pojawiają to:

• wysoka gorączka,

• żółtaczka,

• objawy skazy krwotocznej: zaburzenia krzepnięcia pod postacią wylewów i wybroczyn, krwawienie z przewodu pokarmowego, krwawienie z nosa, ust i oczu,

• niewydolność wątroby,

• niewydolność nerek,

• śpiączka mocznicowa.

Do zgonu dochodzi w 30–60% przypadków z ostrym przebiegiem zakażenia.

Żółta gorączka – leczenie i zapobieganie zakażeniu

Nie ma leku na żółtą febrę, leczenie choroby obejmuje łagodzenie objawów i wspomaganie układu odpornościowego w zwalczaniu infekcji poprzez: podawanie środków przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych, dostarczanie odpowiedniej ilości płynów, podanie tlenu, przeprowadzenie transfuzji krwi oraz dializy, jeśli u pacjenta wystąpi niewydolność nerek. 

Jedynym sposobem zapobiegania żółtej gorączce jest szczepienie. Szczepionkę podaje się jednorazowo, ok. 4 tygodnie przed planowaną podróżą. Zawiera ona żywą, osłabioną wersję wirusa, który pomaga organizmowi wytworzyć odporność, pojedyncza dawka zapewnia ochronę przez co najmniej 10 lat. Szczepienie przeciwko żółtej gorączce jest jedynym obowiązkowym w medycynie podróży – warunkiem wjazdu na terytorium krajów, gdzie wirus występuje jest okazanie świadectwa zaszczepienia (Międzynarodowego Świadectwa Szczepień).